Τον
αγώνα διοργάνωσαν το Υπουργείο
Εθνικής Άμυνας και η Περιφέρεια
Αττικής. Η εκκίνηση δόθηκε στις 09.15
το πρωί, μπροστά από το κτήριο των
μελλοθανάτων ΜΠΛΟΚ-15 εντός του Στρατοπέδου
Χαϊδαρίου «ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ Α'» και οι δρομείς
τερμάτισαν στον τόπο εκτελέσεων στο
Σκοπευτήριο Καισαριανής (Μουσείο
Εθνικής Αντίστασης), ακολουθώντας τη
συνήθη διαδρομή που επέλεγαν τα γερμανικά
καμιόνια για να μεταφέρουν τους
μελλοθάνατους αγωνιστές.
Πήραν
μέρος εκατοντάδες δρομείς όλων των
ηλικιών και ανάμεσα τους πολλοί
σπουδαστές των στρατιωτικών σχολών.
Την
τεχνική υποστήριξη του αγώνα είχε
αναλάβει η γραμματεία ΑΣΑΕΔ (Ανώτατο
Συμβούλιο Αθλητισμού Ενόπλων Δυνάμεων)
σε συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής.
Οι
δρομείς ήταν φορείς των μηνυμάτων που
πετούσαν από τα γερμανικά καμιόνια οι
μελλοθάνατοι, καθώς στη φανέλα τους
μαζί με τον αριθμό συμμετοχής τους ήταν
τυπωμένα μηνύματα των αγωνιστών.
Με
την εκδήλωση αυτή κλείνει για φέτος ο
διευρυμένος κύκλος δραστηριοτήτων υπό
τον γενικό τίτλο «Η ΑΘΗΝΑ ΕΛΕΥΘΕΡΗ»,
με αφορμή την 12η Οκτωβρίου, ημέρα
απελευθέρωσης της Αθήνας το 1944 από τα
ναζιστικά στρατεύματα κατοχής, σε
συνδυασμό και με τον εορτασμό της
εθνικής επετείου της 28ης Οκτωβρίου.
Στην
εκδήλωση, τόσο στην εκκίνηση στο Χαϊδάρι,
όσοι και στον τερματισμό στην Καισαριανή,
παρευρέθηκαν ο Αναπληρωτής Υπουργός
Εθνικής Άμυνας Δημήτρης Βίτσας,
ο Αναπληρωτής Υπουργός Προστασίας του
Πολίτη Νίκος Τόσκας,
η Περιφερειάρχης Αττικής Ρένα
Δούρου, εκπρόσωποι
των Γενικών Επιτελείων, βουλευτές και
εκπρόσωποι κομμάτων, δήμαρχοι, από το
Εθνικό Συμβούλιο Διεκδίκησης των
Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα
(ΕΣΔΟΓΕ) ο Μανώλης Γλέζος
και ο Δημήτρης Αλευρομάγειρος,
επίσης ο σκηνοθέτης Παντελής
Βούλγαρης καθώς και
κάτοικοι του Χαϊδαρίου και της
Καισαριανής.
ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ
Ο ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΝΥΕΘΑ ΔΗΜΗΤΡΗ
ΒΙΤΣΑ ΣΤΗΝ ΕΚΚΙΝΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ ΣΤΟ
ΧΑΪΔΑΡΙ
«Σεβαστοί
αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης,
Φίλοι
δρομείς,
Κυρίες
και κύριοι,
Με
τη σημερινή μας παρουσία εδώ, σε αυτό
τον ιερό τόπο και με το γεγονός που θα
ακολουθήσει, δηλαδή ο αγώνας δρόμου
πάνω στη διαδρομή που έκαναν οι αγωνιστές
πηγαίνοντας για εκτέλεση, από το Χαϊδάρι
στην Καισαριανή, ερχόμαστε να δηλώσουμε
ένα μεγάλο ΠΑΡΩΝ στο προσκλητήριο
ιστορικής μνήμης και τιμής, σε όλους
αυτούς που έδωσαν τη ζωή τους, έχυσαν
το αίμα τους για να ποτίσουν το μεγάλο
δέντρο της ελευθερίας.
Εδώ,
ανέπνευσαν «για τελευταία φορά το
μυρωμένο ελληνικό αέρα», όπως έγραφε
στο σημείωμά που πέταξε στο δρόμο προς
την Καισαριανή ο Νίκος
Γλέζος.
Από
δω, η 17χρονη Ηρώ
Κωνσταντοπούλου, έστειλε
το δικό της μήνυμα: «Υπομονή κι
υπομονή, καρτέρι και καρτέρι, και τούτος
ο Σεπτέμβριος τη Λευτεριά θα φέρει».
Εδώ
ακριβώς, είναι ο χώρος, όπου ο Ναπολέων
Σουκατζίδης, αρνήθηκε
να αφαιρεθεί το όνομά του από τη λίστα
των μελλοθανάτων και δεν δέχθηκε να
εκτελεστεί άλλος στη θέση του, στέλνοντας
το μήνυμα: «Πατερούλη, πάω για
εκτέλεση. Να’ σαι περήφανος για το
μοναχογιό σου. Γεια».
Από
δω, πέρασε ο 14χρονος Ανδρέας
Λυκουρίνος παραγγέλνοντας: «Μη
λυπάστε! Πεθαίνω για τη Λευτεριά και
την Πατρίδα».
Ο
κατάλογος είναι πολύ μακρύς. Δεν αδικώ
κανέναν γιατί κανείς από εμάς δεν είναι
σε θέση να τους αδικήσει.
Το
Στρατόπεδο Χαϊδαρίου στη διάρκεια της
ναζιστικής κατοχής, από τον Σεπτέμβριο
του 1943 έως την απελευθέρωση στις 12
Οκτωβρίου 1944, λειτουργούσε σαν στρατόπεδο
συγκέντρωσης. Από εδώ, σύμφωνα με
τις εκτιμήσεις που γίνονται, πέρασαν
πάνω από 21.000 κρατούμενοι.
Στην
Καισαριανή εκτελέστηκαν πάνω από 700,
οι περισσότεροι από τους οποίους είχαν
περάσει από το Χαϊδάρι. Στους εκτελεσμένους,
που αναφέρουμε, δεν περιλαμβάνονται
οι χιλιάδες, ανάμεσά τους και οι Έλληνες
Εβραίοι, που από το Χαϊδάρι οδηγήθηκαν
σε ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης
και εξόντωσης.
Εδώ,
μπροστά στο ΜΠΛΟΚ-15, συγκεντρώθηκαν οι
200 κρατούμενοι κομμουνιστές, γνωστοί
ως Ακροναυπλιώτες, που την Πρωτομαγιά
του 1944 εκτελέστηκαν στην Καισαριανή.
Είχαν
φυλακιστεί στην Ακροναυπλία, όπως και
άλλοι σύντροφοί τους, από την μεταξική
δικτατορία και στη συνέχεια παραδόθηκαν
στις δυνάμεις κατοχής.
Πρόκειται
για μια μελανή σελίδα της ιστορίας μας,
το γεγονός δηλαδή, ότι Έλληνες
πολιτικοί κρατούμενοι παραδόθηκαν
στους κατακτητές από τις ελληνικές
αρχές, πριν τη φυγή τους στη Μέση
Ανατολή.
Φίλοι
και φίλες,
Εδώ,
σε αυτό το χώρο, οι μελλοθάνατοι πριν
επιβιβαστούν στα γερμανικά καμιόνια,
που θα τους μετέφεραν στο χώρο εκτελέσεων
στην Καισαριανή, αποχαιρετούσαν τους
συντρόφους τους τραγουδώντας το «έχει
γειά καημένε κόσμε» και
τον Εθνικό Ύμνο.
Στο
κτήριο αυτό, το ΜΠΛΟΚ-15, έχει φωλιάσει
η ιστορία. Μέσα εδώ, φτερουγούσε το
μεγαλείο των ανθρώπων που νίκησαν το
θάνατο, όχι στα λόγια αλλά έμπρακτα,
γιατί απλά, αγωνίζονταν για κάτι που
υπερβαίνει το θάνατο.
Κάνουμε
πράξη ένα όραμα, ώστε αυτός ο χώρος ν’
αποτελεί σημείο αναφοράς των νεότερων
γενεών.
Το
Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, οι Ένοπλες
Δυνάμεις, μαζί με την Περιφέρεια Αττικής,
το Υπουργείο Πολιτισμού και τους γύρω
δήμους, όχι μόνο διαφυλάσσουν και
προστατεύουν αυτό το μνημείο αλλά με
δέος και σεβασμό θα το αναδείξουν, ώστε
να λειτουργεί σαν ένα μεγάλο ανοιχτό
σχολείο ιστορίας.
Ένα
χώρο επισκέψιμο από τον λαό μας αλλά
και από προσκυνητές της δημοκρατίας
και της νίκης ενάντια στο φασισμό από
άλλες χώρες.
Εδώ
ακριβώς, μπορεί κάποιος να πάρει μαθήματα
πραγματικού πατριωτισμού, δημοκρατίας
και αγώνα ενάντια στο φασισμό.
Ζούμε
σε μια περίπλοκη και αντιφατική εποχή.
Σε ένα σταυροδρόμι της ιστορίας.
Παλιές
αντιθέσεις αναβιώνουν, η δημοκρατία
ενάντια στο φασισμό, το κοινωνικό
συμφέρον ενάντια στο συμφέρον του
μεγάλου κεφαλαίου, η πολιτική και
κοινωνική δράση ενάντια στην ιδιώτευση
και την ατομική συμφεροντολογική
αλαζονεία, ο πατριωτισμός και ο
πατριωτικός διεθνισμός ενάντια στον
ρατσιστικό εθνικισμό.
Ειναι
η περίοδος που καθένας και καθεμία
διαλέγει πλευρά.
Αυτή
την πολύτιμη κληρονομιά, που μας άφησαν
οι αγωνιστές εκείνης της γενιάς, πρέπει
να την τιμήσουμε. Και η δική μας πλευρά
είναι η δημοκρατία, η κοινωνία, οι
ανθρώπινες αξίες.
Αγαπητοί
δρομείς,
Κυρίες
και κύριοι,
Η
σημερινή μας εκδήλωση δεν είναι απλά
ένα μνημόσυνο αλλά ένα είδος προσκλητηρίου
και αναφοράς.
Όσοι
από εσάς θα τρέξετε, θα έχετε ένα φορτίο.
Είσαστε οι φορείς των μηνυμάτων, που
πετούσαν στους δρόμους οι μελλοθάνατοι,
τα οποία είναι γραμμένα μαζί με τον
αριθμό συμμετοχή σας.
Κλείνοντας
αυτό το χαιρετισμό, θέλω να εκφράσω τη
συγκίνησή μου για την παρουσία του, εδώ
ανάμεσα στους δρομείς, του 73χρονου
σήμερα, Γρηγόρη Τσιγάρα,γιού
του εκτελεσμένου στην Καισαριανή στις
10 Μαΐου 1944, Αριστομένη Τσιγάρα,
ο οποίος πριν εκτελεστεί εκρατείτο εδώ
στο ΜΠΛΟΚ-15.
Ο
Αριστομένης Τσιγάρας, τις τελευταίες
μέρες του τις έζησε στην απομόνωση.
Ζήτησε
από συγκρατούμενό του, πριν τον πάνε
για εκτέλεση, να του φέρει έναν καθρέφτη,
για να δει μέσα σε αυτόν, όπως είπε, τον
λίγων μηνών γιό του και την γυναίκα
του, για τελευταία φορά.
Κύριε
Γρηγόρη Τσιγάρα, το πρόσωπό σας για μας
είναι ο καθρέφτης που βλέπουμε την
ιστορία μας.
Σας
ευχαριστώ για την παρουσία σας και τη
συμμετοχή σας.
Φίλες
και φίλοι,
Σας
ευχαριστώ όλους για τη συμμετοχή σας.
καλό αγώνα!»
ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ
ΤΑ ΜΗΝΥΜΑ ΠΟΥ ΕΦΕΡΑΝ ΟΙ ΔΡΟΜΕΙΣ:
«Πατέρα,
με πηγαίνουν στην Καισαριανή για
εκτέλεση. Μη λυπάστε! Πεθαίνω για τη
Λευτεριά και την Πατρίδα».
ΛΥΚΟΥΡΙΝΟΣ
ΑΝΔΡΕΑΣ 14
χρόνων, από Καλλιθέα
«Αγαπητή
μητέρα, σας φιλώ. Χαιρετισμούς. Σήμερα
πάω για εκτέλεση πέφτοντας για τον
ελληνικό λαό».
ΓΛΕΖΟΣ
ΝΙΚΟΣ 22
χρόνων, από Πάρο
«Δεν
τρέμω καθόλου, αλλά γράφω όρθιος. Αναπνέω
για τελευταία φορά το μυρωμένο ελληνικό
αέρα. Χαίρε Ελλάδα, πατρίδα ηρώων. Ζήτω
η πατρίδα!»
ΚΙΟΣΕΣ
ΛΕΥΤΕΡΗΣ 19
χρόνων, από Χαλάνδρι
«Υπομονή
κι υπομονή, καρτέρι και καρτέρι, και
τούτος ο Σεπτέμβριος τη Λευτεριά θα
φέρει».
ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ
ΗΡΩ 17
χρόνων από Αθήνα
«Έχω
πολύ θάρρος και αντιμετωπίζω την
κατάσταση γελαστός. Κρατήστε ψηλά-ψηλά
τη σημαία και θάψτε τον αιμοβόρο φασισμό,
ξένο και ντόπιο».
ΜΑΚΡΗΣ
ΙΑΚΩΒΟΣ από
Γύθειο
«Καλύτερα
να πεθαίνει κανείς στον αγώνα για τη
Λευτεριά, παρά να ζει σκλάβος. Όποιος
το βρει να μην το καταστρέψει».
ΜΑΡΙΑΚΑΚΗΣ
ΝΙΚΟΣ Γεωπόνος
από Χανιά
«Πατερούλη,
πάω για εκτέλεση. Να’ σαι περήφανος
για το μοναχογιό σου. Γεια, γεια
πατερούλη».
ΣΟΥΚΑΤΖΙΔΗΣ
ΝΑΠΟΛΕΩΝ καταγωγή
από Προύσα)
Αγαπημένοι
μου γονείς. Δεν θέλω δάκρυα και θρήνους.
Πρέπει να είστε υπερήφανοι για μένα,
που θυσιάζομαι στον αγώνα για τη πατρίδα
και την ελευθερία».
ΣΙΝΑΝΟΓΛΟΥ
ΣΤΑΥΡΟΣ καταγωγή
από Μικρά Ασία:
«Γεια
και χαρά! Σας φιλώ όλους με πολλή αγάπη.
Πρωτομαγιά. Γεια σας όλοι, πάμε για
μάχη».
ΤΣΙΡΚΑΣ
ΚΩΣΤΑΣ από
Ήπειρο
«Η
βραδιά πέρασε όλο με τραγούδια πατριωτικά.
Γλυκιά μου μάνα, φεύγω. Το κορμί μου πια
δεν υπάρχει. Μην κλαις, ηρωικιά Ελληνίδα.
Άσε τα δάκρυα. Γέρο, κουράγιο. Πεθαίνω
και βλέπω τη Λευτεριά να γλυκοχαράζει».
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
ΧΡΗΣΤΟΣ
