Έτερος Εγώ Ο Πυθαγόρας ο Σάμιος, υπήρξε ένας σημαντικός Έλληνας φιλόσοφος, μαθηματικός, γεωμέτρης και θεωρητικός της μ...
Έτερος Εγώ
Ο Πυθαγόρας ο Σάμιος, υπήρξε ένας σημαντικός Έλληνας φιλόσοφος, μαθηματικός, γεωμέτρης και θεωρητικός της μουσικής. Tον πρωτογνωρίσαμε από το Πυθαγόρειο θεώρημα, πλην όμως η γοητεία της αρμονίας των μαθηματικών του συλλογισμών εκφράζεται κυρίως με την φιλοσοφική έννοια, «έτερος εγώ» (θεωρία φίλιων αριθμών).
Η θεωρία των φίλιων αριθμών, μας λέει, ότι υπάρχουν τουλάχιστον δυο αριθμοί, το 220 και το 284, που το άθροισμα των διαιρετών του ενός μας δίνει τον άλλο. Έτσι οι διαιρέτες του 220 δηλαδή το 1, 2, 4, 5, 10, 11, 20, 22, 44, 55 και το 110, αθροιζόμενοι αυτοί οι αριθμοί, μας δίνουν άθροισμα 284. Αντίστοιχα τώρα, οι διαιρετές του 284, δηλαδή το 1, 2, 4, 71 και 142, αθροιζόμενοι αυτοί οι αριθμοί, μας δίνουν άθροισμα 220. Στην ουσία λοιπόν το 220 και το 284 είναι δυο αριθμοί, που ο καθένας προκύπτει από το άθροισμα των διαιρετών του άλλου ή από το όλον των επιμέρους διαιρετών του άλλου, άρα από το «έτερο εγώ» του άλλου. Λέγεται μάλιστα ότι όταν κάποτε ο Πυθαγόρας ρωτήθηκε «τι εστί φίλος», αυτός απάντησε με την φράση, «ο έτερος εγώ» και εξήγησε την θεωρία των φίλιων αριθμών.
Κοιτάξτε τώρα, πως τα μαθηματικά συγχρονίζονται αρμονικά με την φιλοσοφία και από κοινού μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα μηνύματα της εκπεφρασμένης συμπεριφοράς του ΕΓΩ, με τα ΘΕΛΩ της ζωής του ατόμου και το κοινωνικό γίγνεσθαι. Με άλλα λόγια, εκεί που η μαθηματική επιστήμη με αριθμητικούς συσχετισμούς μας δείχνει την πρακτική έννοια της ζωής δηλαδή το 1 και 1 κάνουν 2, έρχεται η φιλοσοφία και σου λέει : « ναι, αλλά δές το και αλλιώς, μήπως δεν αξίζει να βρεις μόνο το αποτέλεσμα αλλά αξίζει περισσότερο η διαδικασία του συλλογισμού σου για το αποτέλεσμα ».
Στην περίπτωση μας, η θεωρία των φίλιων αριθμών μαγευτική μεν αλλά προσέξτε περισσότερο τον συσχετισμό της θεωρία των φίλιων αριθμών με μια εξίσου μαγευτική έκφραση, το «έτερος εγώ». Για να προχωρήσουμε λίγο παρακάτω την σκέψη μας, ας εξετάσουμε αυτή την φιλοσοφική έννοια /έκφραση , σημασιολογικά, δίνοντας παράλληλα και ορισμένα παραδείγματα.
Σε ατομικό / προσωπικό επίπεδο, όλοι μας κάποτε έχουμε πει: «σήμερα….δεν ήμουν ο εαυτός μου» που σημαίνει ότι σήμερα το αποτέλεσμα των πράξεων μου δεν συγχρονίστηκε με τις σκέψεις μου, τις επιθυμίες μου, τα θέλω που είχα στο μυαλό μου, όλα λοιπόν μου πήγαν λάθος. Αυτό από μόνο του δείχνει μια δυσαρμονία σκέψεων /πράξεων σαν να «δρουν» μέσα μου δύο «ΕΓΩ», το «ΕΓΩ» της σκέψης και το «ΕΓΩ» της πράξης (το «έτερο εγώ») και επειδή όλοι μας κρινόμαστε εκ του αποτελέσματος, προφανώς, εδώ, λόγω του κακού αποτελέσματος που παρήγαμε, εκφράζουμε προς τον εαυτό μας λεκτικά δυσαρέσκεια και συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις… «μας παίρνει από κάτω». Στην ουσία όμως, το «έτερο εγώ», είμαστε εμείς οι ίδιοι, με τα λάθη, τις παραλείψεις, τις αποτυχίες μας, αρκεί να το συνειδητοποιήσουμε και να τραβήξουμε μπροστά στα μονοπάτια της ζωή μας, δύσβατα πολλές φορές, αλλά το ταξίδι προς την Ιθάκη, αξίζει να το ζήσεις.
Πάμε τώρα στην κοινωνική διάσταση του «έτερος εγώ». Εδώ κυρίαρχο ρόλο παίζει η οιονεί οικογένεια που είναι το ανδρόγυνο. Η Ορθόδοξη εκκλησία στο μυστήριο του γάμου είναι δεόντως αποκαλυπτική : «….και έσονται οι δυο σε σάρκα μιαν», η αποθέωση της έννοιας.
Βέβαια, στις ευρύτερες κοινωνικές σχέσεις η έννοια του «έτερος εγώ», αποκτά καταληκτική ταύτιση στην σημειολογία της «φιλίας» με την αξιακή απόκριση του όρου. Ο Αριστοτέλης έλεγε ότι «η φιλία είναι ένα είδος αρετής ή τουλάχιστον συνυφασμένη με την αρετή» και συνέχιζε ότι « η φιλία είναι ένα πράγμα πάρα πολύ αναγκαίο στη ζωή του ανθρώπου γιατί κανείς δεν ζει χωρίς φίλους, έστω κι αν έχει στην κατοχή του όλα τα άλλα αγαθά. Ακόμα και οι πλούσιοι και εκείνοι που κατέχουν αξιώματα και πολιτική εξουσία πιστεύουν ότι η παρουσία των φίλων είναι επιτακτική ανάγκη γιαυτούς».
Στην θρησκευτική πτυχή τώρα, η έννοια του «έτερος εγώ», απόκτα την διάσταση της «Θυσίας». Ο Θεάνθρωπος θυσιάστηκε για τον «έτερο εγώ» άνθρωπο, ώστε ο άνθρωπος μέσα από την κάθαρση των αμαρτιών του να φτάσει στην θέωση…. «και ποίησε αυτόν κατ’ εικόνα αυτού και καθ’ ομοίωσιν», το κεντρικό θεολογικό μήνυμα του Χριστιανισμού.
Τελειώνοντας, επειδή η στρατιωτική ζωή, για πολλούς από μας, υπήρξε ένα σημαντικότατο κομμάτι στο διάβα μας με τον χρόνο, με αναμνήσεις που συνήθως φέρνουν ευχάριστα συναισθήματα, ας αναφέρουμε και δω δυο - τρία παραδείγματα, όπου θα δούμε ότι η έννοια «έτερος εγώ» αποκτά και σε αυτή την περίπτωση μια πραξιακή πρακτική.
Καταρχάς, στο όρυγμα μάχης των δυο ανδρών, που μικρή αξία του έχουμε δώσει, σκεφτείτε την ψυχολογική διάσταση στην μάχη που αποκτά η αλληλοκάλυψη του ενός από τον άλλο μαχητή. Στην επίθεση, πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της ημιομάδος/ομάδος/διμοιρίας Βάση Πυρών σε αλληλεξάρτηση με τον ελιγμό. Στα περίπολα, η δυάδα μαχητών, για την επικάλυψη των πύρων μεταξύ τους, παίζει σημαντικό, σημαντικότατο ρόλο και αλλού….. και αλλoύ, για να μην σας κουράζω, σε πολλές άλλες εφαρμογές, που ο καθένας μας θα μπορούσε να σκεφτεί.
Αλήθεια, πόσο απλό είναι να κατανοούμε μια έννοια είτε μέσω μιας μαθηματικής έκφρασης είτε μέσω μιας φιλοσοφικής διάθεσης και πόσο απλό είναι αυτή την έννοια να την κάνουμε πράξη ζωής.
Η ζωή μας διδάσκει, άραγε μέσω των εμπειριών μας ή μαθαίνουμε από τις πράξεις των άλλων ή μήπως τελικά αυτολογούμε. Ότι και να συμβαίνει, οφείλουμε να προχωράμε εμπρός, με θάρρος, γιατί :
«Αναγκασμένος να ζεις μες στον απλό κόσμο, πρέπει να είσαι μια σταγόνα λάδι που επιπλέει στο νερό, αλλά δεν αναμειγνύεται μαζί του »
Πυθαγόρας ο Σάμιος (580 π.Χ. - 496 π.Χ.)
Ευάγγελος Π. Γαβρίλης
Ταξίαρχος ε.α
Παιδαγωγός (ΕΚΠΑ)
Σύμβουλος Εργασιακής Ψυχικής Υγείας
&
Επαγγελματικού Προσανατολισμού (MSc)
