Την τρομακτική αλήθεια των αριθμών για το θηριώδες μέγεθος της προσφοράς των Ενόπλων Δυνάμεων στην διαχείριση της προσφυγικής κρίσ...
Την τρομακτική αλήθεια των αριθμών για το θηριώδες μέγεθος της προσφοράς των Ενόπλων Δυνάμεων στην διαχείριση της προσφυγικής κρίσης αναδεικνύει τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο 27ο ΙΑΤΡΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΝΟΠΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ στη Θεσσαλονίκη. Η άκρως αποκαλυπτική έρευνα έγινε από την Δευτεροετή φοιτήτρια ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ του ΑΠΘ, Αλίκη Προύφα.
Στην έρευνα συμμετείχε επίσης η Ανχης (ΥΝ) Καραθανάση Κων/νια, 1η Στρατιά/ΕΣΕΕΕ και η Ανχης ε.α, Αναπλ. Καθηγήτρια ΑΤΕΙ Λάρισας, Μαρία Μαλλιαρού.
Η Ελλάδα υπήρξε μετά το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο τόσο χώρα αποστολής όσο και χώρα υποδοχής μεταναστών.
Η στρατηγική της θέση, το γεγονός ότι ήταν η μοναδική χώρα που ανήκε στη βαλκανική χερσόνησο που εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το ότι αποτελεί πέρασμα που ενώνει την Ασία με την Ευρώπη, αλλά και οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες τόσο στο εσωτερικό της, όσο και παγκοσμίως την καθιστούσαν πάντοτε «ελκυστική» όσον αφορά στα μεταναστευτικά ρεύματα είτε από, είτε προς αυτήν.
Το 2015 αποτελεί έτος ορόσημο για την Ελλάδα και την Ευρώπη, αφού ο αριθμός προσφύγων και μεταναστών που άρχισε να μετακινείται προς την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) αυξήθηκε κατά 997%.
Πρόκειται για την κορύφωση της μεταναστευτικής κρίσης, ως αποτέλεσμα του πολέμου στη Συρία.
Με βάση στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), περίπου 6,4 εκατομμύρια Σύριοι έχουν εγκαταλείψει τις εστίες τους και έχουν καταφύγει στο εξωτερικό.
Η ροή των μεταναστευτικών κυμάτων διέρχονταν μέσω της Μεσογείου ή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, προκειμένου να αναζητηθεί άσυλο σε χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, κυρίως στη Γερμανία, τη Γαλλία και τη Σουηδία, και προέρχονταν από δύο ηπείρους, ιδιαίτερα από χώρες όπως η Συρία, το Αφγανιστάν και το Ιράκ.
Η γεωγραφική επικέντρωση της μεγαλύτερης πληθυσμιακής μετακίνησης στην Ευρώπη μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, και, ειδικότερα, στη Λέσβο, που δέχθηκε πάνω από τους μισούς πρόσφυγες και μετανάστες, και η μεγάλη ανθρωπιστική κρίση, που σημάδεψε την μετακίνησή τους, αποτέλεσαν αυτό που πλέον ονομάζεται Ευρωπαϊκή μεταναστευτική κρίση.
Παρά το ότι το Αιγαίο ως εξωτερικό σύνορο της Ευρώπης, έχει μακρά εμπειρία πληθυσμιακών μετακινήσεων, οι μεγάλες εισροές τις οποίες γνώρισε στη διάρκεια του 2015 δεν είχαν προηγούμενο τις τελευταίες δεκαετίες. Τα έτη 2015 και 2016 στην Ελλάδα κατέφθασαν 1,2 εκατομμύρια πρόσφυγες και μετανάστες στα νησιά, και σημειώθηκαν 50.000 διασώσεις στη θάλασσα.
Σύμφωνα με την Υπηρεσία Μετανάστευσης του ΟΗΕ, μετά από τρία χρόνια, το φαινόμενο της κρίσης των προσφύγων βρίσκεται σε εξέλιξη, παρουσιάζοντας σημαντική αύξηση (ιδιαίτερα στις αφίξεις γης στο Νομό Έβρου) το Μάρτιο του 2018 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2017.
Στη διαφάνεια φαίνεται η αύξηση των αφίξεων μέσω των Ελληνοτουρκικών θαλάσσιων συνόρων κατά 1500 περίπου προσφύγων μόνο για το μήνα Σεπτέμβριο.
Κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2018, η πλειοψηφία των προσφύγων και των μεταναστών συριακής καταγωγής έφτασε στη Λέσβο (12,239), στη Σάμο (4,622) και στα Δωδεκάνησα (3,485), με τη Λέσβο να λαμβάνει μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων από το Αφγανιστάν για το συνολικό αριθμό των θαλάσσιων αφίξεων στην Ελλάδα το 2018, ενώ στη Χίο κατέφθασαν παράνομα κυρίως οικογενειακές ομάδες από τη Συρία και το Ιράκ.
Το 85% των αφίξεων στην Κρήτη ήταν Ιρακινής προέλευσης.
Το πρώτο εξάμηνο του 2018, ο αριθμός των παράνομων αφίξεων υπηκόων τρίτων χωρών στην Ελλάδα ανήλθε σε 42.371, με τα περιστατικά διασώσεων να παρουσιάζουν αύξηση με πάνω από 3.000 άτομα περίπου (από 7.831 στα 11.203).
Συγκεκριμένα σύμφωνα με το τελευταίο ενημερωτικό δελτίο που εκδόθηκε από το Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο για τον έλεγχο των συνόρων, τη μετανάστευση και το άσυλο, οι παράτυπες εισροές μέσω ελληνοτουρκικών χερσαίων συνόρων ανήλθαν σε 8.410 το πρώτο εξάμηνο του 2018, όταν το αντίστοιχο εξάμηνο του 2017 ήταν μόλις 1.611.
Από την άλλη ο συνολικός αριθμός των αποδόσεων - συμπεριλαμβανομένων εκείνων που βασίζονται στην κοινή δήλωση ΕΕ-Τουρκίας και τις εθελοντικές επιστροφές μέσω του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ) - ανήλθε σε 7.113 το πρώτο εξάμηνο του 2018.
Ο συνολικός αριθμός των αιτούντων άσυλο που κατοικούν σε δομές υπό την επίβλεψη του ελληνικού κράτους μέχρι και τον Μάρτιο του 2018, είναι πάνω απ από 56.000.
Οι αιτούντες άσυλο προέρχονται κυρίως από περιοχές όπως η Δυτική και Νότια Ασία, η Αφρική, αλλά και τα Δυτικά Βαλκάνια.
Τρία χρόνια μετά και σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας οι αναλογίες παραμένουν οι ίδιες.
Όπως και πέρυσι, πάνω από το ένα τρίτο των αφίξεων το 2018 είναι παιδιά.
Από αυτά, σχεδόν 7 στα 10 είναι κάτω από την ηλικία των 12 ενώ το 14% που καταγράφηκαν ως ασυνόδευτα, προέρχονταν κυρίως από το Αφγανιστάν και τη Συρία. Στο σύνολο των αφίξεων περίπου το 34% είναι άνδρες μεταξύ 18 και 39 ετών, ενώ 50 ετών και άνω είναι μόνο το 3%. 
Από την αρχή της κρίσης, η χώρα βρέθηκε στην καρδιά του προβλήματος αναγκασμένη να αντιμετωπίσει ένα παγκόσμιο ανθρωπιστικό πρόβλημα ιδιαίτερα, όταν χιλιάδες άνθρωποι εγκλωβίστηκαν στα βόρεια σύνορά της εξαιτίας του κλεισίματος των συνόρων από τις γειτονικές βαλκανικές χώρες, που διέκοψε βίαια το ταξίδι τους προς τη βόρεια Ευρώπη.
Σύντομα διαπιστώθηκε ότι οι δημόσιες υπηρεσίες δυσκολεύονταν στη διαχείριση των προσφυγικών εισροών και των ζητημάτων διαμονής και σίτισής τους και για το λόγο αυτό αποφασίστηκε η μεταβίβαση της διαχείρισης του ζητήματος στις Ένοπλες Δυνάμεις.
Έτσι εκδόθηκε Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Εσωτερικών, Εθνικής Άμυνας και Ναυτιλίας με την οποία ανακοινώθηκε η σύσταση του Κεντρικού Συντονιστικού Οργάνου από το ΓΕΕΘΑ και η οργάνωση χώρων καταγραφής -διαμονής (τα γνωστά hot spot) σε χώρους παλαιών ανενεργών στρατοπέδων
Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, έλαβαν συντονισμένη δράση, και ολοκλήρωσαν άμεσα, την κατασκευή και την αρχική λειτουργία των Κέντρων Υποδοχής στα νησιά Λέρου, Λέσβου, Χίου και Σάμου, ενώ προχώρησαν και στην κατασκευή hot spot στην ενδοχώρα, αναλαμβάνοντας τη διαχείριση και το συντονισμό όλων των εμπλεκόμενων φορέων σε συνεργασία με τους κρατικούς φορείς καθώς και με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Ταυτόχρονα προσφέρθηκε προσωπικό, εγκαταστάσεις και υπηρεσίες για την υγειονομική περίθαλψη. Μόλις στις 31/12/2015 οι ΈΔ είχαν λάβει τη συγκρότηση και λειτουργία ήδη 45 δομών φιλοξενίας.
Συνολικά, από την αρχή της εμπλοκής των Ενόπλων Δυνάμεων, ο Κεντρικός Συντονιστικός Οργανισμός συντονίζει τις δράσεις για τη δημιουργία πενήντα (50) δομών υποδοχής σε όλη την ελληνική επικράτεια, με συνολική χωρητικότητα άνω των 45.000 μεταναστών.
Οποιαδήποτε έλλειψη προηγούμενης συνεργασίας με τους παράγοντες (τοπική αυτοδιοίκηση, ΜΚΟ κλπ) δεν δημιούργησε προβλήματα λόγω της εκπαίδευσης, της εμπειρίας και της διάρθρωσης του προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων. Επιπλέον, η πολιτιστική συνείδηση του στρατιωτικού προσωπικού διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη διαχείριση της κατάστασης.
Για παράδειγμα, υπήρξαν καταστάσεις όπως οι θρησκευτικές πεποιθήσεις, η σίτιση με τροποποίηση των διαδικασιών παρασκευής και διάθεσης του φαγητού κατά τη διάρκεια του ραμαζανιού, οι τρόποι διαβίωσης και επικοινωνίας που απαίτησαν τη συνεχή εγρήγορση του εμπλεκόμενου προσωπικού προκειμένου να αποφευχθούν προβλήματα. Βασικοί παράγοντες επιτυχίας πέραν του εκπαιδευμένου και έμπειρου προσωπικού, ήταν το μεγάλο απόθεμα τεχνικού και μηχανολογικού εξοπλισμού.
Κατά τη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος η συνεργασία των ΕΔ με διεθνείς οργανισμούς όπως η FRONTEX ήταν καταλυτική όχι μόνο στη φύλαξη των συνόρων της χώρας αλλά και στη γενικότερη καταγραφή και τεκμηρίωση των προσφύγων.
Παράλληλα οι ΕΔ πέραν της FRONTEX ήρθαν σε επικοινωνία και συνεργασία με δυνάμεις του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο καθώς και με τη EUROPOL την υπηρεσία επιβολής του νόμου στης ΕΕ, στο πλαίσιο των ενεργειών για τον εντοπισμό τρομοκρατών και την αποφυγή διέλευσής τους προς τις χώρες της Ευρώπης μέσω της Ελλάδος.
Η στρατιωτική ιεραρχία οδηγεί σε γρήγορες αποφάσεις αποφεύγοντας τις μακρές συζητήσεις, τις διαβουλεύσεις και τις συνελεύσεις των επιτροπών που απαιτούν οι μη στρατιωτικοί φορείς για μια απλή απόφαση.
Με πειθαρχία, η εκτέλεση αυτών των αποφάσεων άρχισε αμέσως και ολοκληρώθηκε το συντομότερο δυνατόν. Η παρέμβαση των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων θεωρήθηκε ιδιαίτερα κρίσιμη. Ως υπόδειγμα αποτελεσματικής διαχείρισης αντιμετώπισε τα προβλήματα της επείγουσας πολιτειακής κατάστασης σε ένα ρόλο τόσο κοινωνικό όσο και στρατηγικό.
Το σημαντικό στοιχείο είναι ότι οι ΕΔ ήρθαν σε επαφή με την τοπική αυτοδιοίκηση για τη διαχείριση της κρίσης δημιουργώντας ένα δυναμικό και μία κουλτούρα συνεργασίας.
Συμπέρασμα αυτή της κρίσης και των συνεργασιών που δημιουργήθηκαν είναι ότι η συμβολή των ΕΔ σε ανθρωπιστικές αποστολές είναι αλληλένδετη με την κοινωνία καθώς διαθέτουν την τεχνογνωσία για την αποτελεσματική αντιμετώπιση τέτοιων κρίσεων.
