Αθήνα, κέντρο. Κυριακή, 8 η ώρα το πρωί. Η πόλη ήσυχη και ήρεμη. Το μόνο που ακούγεται είναι τα τσαρούχια, καθώς το άγημα των Ευζώνων ανεβαίνει στην Ακρόπολη για την έπαρση της σημαίας. Μετά ακούγεται η μπάντα με τον Εθνικό Ύμνο και ο ήχος από τον κρίκο της ελληνικής σημαίας να χτυπά στον σιδερένιο ιστό, καθώς ανεβαίνει.
«Είναι ένα συναίσθημα πάρα πολύ δύσκολο να περιγραφεί, πάρα πολύ ιδιαίτερο και για τους ίδιους Εύζωνες, αλλά και για μένα. Τούς ακολούθησα ξανά, τουλάχιστον 35 φορές», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η φωτογράφος Δήμητρα Χατζηαδάμ, καθώς θυμάμαι την πρώτη και όσες ακόμη φορές ακολούθησε το άγημα των Ευζώνων, που ανέβαινε στην Ακρόπολη για την έπαρση της ελληνικής σημαίας.
Η διαπιστευμένη στο Προεδρικό Μέγαρο φωτογράφος, ξεκίνησε τον Μάιο του 2013 ένα οδοιπορικό, που διήρκεσε τρία χρόνια, για να καταγράψει την καθημερινότητα των Ευζώνων, του παγκοσμίως αναγνωρίσιμου σώματος του Ελληνικού Στρατού. Με το φακό της, απαθανάτισε περισσότερες από 13.000 στιγμές των ανδρών της Προεδρικής Φρουράς, καθώς υπηρετούσαν το αξιώμά τους, αλλά και πιο ανθρώπινες στιγμές τους.
Αποτέλεσμα του οδοιπορικού ήταν η έκθεση φωτογραφίας «Εύζωνες, οι φύλακες των αφανών», που οργανώθηκε και χρηματοδοτήθηκε από το υπουργείο Εθνικής 'Αμυνας και εγκαινιάστηκε πέρυσι στο Πολεμικό Μουσείο Αθηνών από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Το περασμένο καλοκαίρι μεταφέρθηκε στην Καβάλα -γενέτειρα της φωτογράφου- και μέχρι την Κυριακή 5 Νοεμβρίου βρίσκεται στο Πολεμικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης. Το ταξίδι της έκθεσης, που συνοδεύεται από μαρτυρίες Ευζώνων και ηχητικό ντοκουμέντο από τις δραστηριότητες, στις οποίες παίρνουν μέρος, θα συνεχιστεί και σε άλλες ελληνικές πόλεις, ενώ στόχος της κ. Χατζηαδάμ είναι να βγει και εκτός συνόρων, ιδιαίτερα εκεί που υπάρχει έντονο το στοιχείο της ελληνικής ομογένειας. Παράλληλα, υπό έκδοση τελεί ομότιτλο της έκθεσης φωτογραφικό δίγλωσσο λεύκωμα, 270 σελίδων.
«Αυτή η έκθεση είναι στοχευμένη πάνω στον Εύζωνα, έναν ιδιαίτερο στρατιώτη, μία ιδιαίτερη μορφή, και αποτυπώνει ταυτόχρονα με φωτογραφικό υλικό και τα αισθήματα, που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια αυτής της θητείας. Οι επισκέπτες της έκθεσης χαίρονται ιδιαίτερα, περιηγούμενοι στον χώρο, διότι τα Ευζωνικά Τάγματα έγραψαν πολύ μεγάλη ιστορία στους αγώνες του Έθνους», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο συνταγματάρχης (ΔΒ-ΕΥ) Παναγιώτης Τζηρίδης, διευθυντής του παραρτήματος Θεσσαλονίκης του Πολεμικού Μουσείου.
«Να κάθεσαι ασάλευτος για ώρες, να σπας τα πόδια σου στον δρόμο»
Πώς όμως βιώνουν οι ίδιοι οι άνδρες της Προεδρικής Φρουράς αυτό που υπηρετούν και ό,τι πρεσβεύουν; «Κι αν έλθουν δύσκολες ώρες, οι Εύζωνες θα βγούμε μπροστά! Να μιλήσουμε για το τι σημαίνει Εύζωνας. Τι σημαίνει να κάθεσαι ασάλευτος για ώρες, να σπας τα πόδια σου στο δρόμο με το όπλο στους ώμους, να παρουσιάζεις το όπλο και να μένεις εκεί για αρκετή ώρα! Να τούς πούμε ότι ήταν χρέος μας προς την Πατρίδα. Να τους πούμε για τη λεβεντιά, την αρχοντιά, τον χαρακτήρα, το φιλότιμο, την ευγένεια, την αλήθεια, την απλότητα, την πίστη, την πειθαρχία, τη θέληση και τη δύναμη της ψυχής του Εύζωνα και του Έλληνα. Γι' αυτά να τους μιλήσουμε. Αυτά χρειαζόμαστε. Πείτε τους να μη φοβούνται», είναι η μαρτυρία που καταθέτει ο Εύζωνας Στέφανος Αλεξόπουλος, στο πλαίσιο της φωτογραφικής έκθεσης.
«Ο Εύζωνας είναι ένα ιερό σύμβολο λεβεντιάς, περηφάνιας και πειθαρχίας, εκεί έχω καταλήξει», λέει η φωτογράφος, εξηγώντας πως στις φωτογραφίες «η λεβεντιά μπορεί να καταγραφεί μέσα από την ακινησία τους, όταν βρίσκονται είτε στο μνημείο, είτε στο Προεδρικό Μέγαρο, ενώ το πείσμα φαίνεται στο πρόσωπό τους, ωστόσο στιγμές όπως αυτή στο βράχο της Ακρόπολης, σαφώς δεν μπορεί να καταγράψει ο φακός, είτε τα συναισθήματά τους, είτε αυτό που ζουν».
«Μπαίνοντας στα ...τσαρούχια τους»
Η ιδέα για το φωτογραφικό οδοιπορικό γεννήθηκε όταν η κ. Χατζηαδάμ βρέθηκε επαγγελματικά σε μια χειροτονία σε Μητρόπολη. «Την ώρα που παρακολουθώ να ετοιμάζεται ο Μητροπολίτης, στο μυαλό μου έρχεται μία άλλη εικόνα και αναρωτιέμαι: Πώς ντύνεται ο Εύζωνας; Κάπως έτσι ξεκίνησαν όλα, ακολούθησαν οι σχετικές διαδικασίες αδειοδότησης και ξεκίνησα τον Μάιο του 2013 την καταγραφή της ζωής τους», αναφέρει.
Θυμάται, δε, πως αρχικά δυσκολεύτηκε να κερδίσει την εμπιστοσύνη των Ευζώνων. «Δεν ήξεραν ποια είμαι, δεν θέλανε να μοιραστούν αυτό που κάνουν. Η επικοινωνία μου μαζί τους άργησε πάρα πολύ. Εγώ απλά τραβούσα φωτογραφίες, δεν είχαν καμιά πληροφορία παραπάνω για μένα. Με πλησίασαν και τους πλησίασα πολύ δειλά, πολύ σιγά, και μου εμπιστεύτηκαν, γιατί είναι Εύζωνες, γιατί κάνουν ό,τι κάνουν. Είναι κανονικοί φαντάροι και ήταν πολύ ιδιαίτερο να μπω σιγά-σιγά, στα παπούτσια τους, δηλαδή στα τσαρούχια τους και να κατανοήσω όλο αυτό το οποίο κάνουν».
«Το πρωί ελληνικό σύμβολο, το βράδυ... σερβιτόρος»
Οι Εύζωνες αψηφούν τις καιρικές συνθήκες και αποτελούν πρότυπο πειθαρχίας. «Είναι πολύ αυστηρή η καθημερινότητά τους εξ ου και η πειθαρχία. Η καθημερινότητά τους είναι μία πειθαρχία. Αλλά είναι μια διαδικασία, η οποία δουλεύει ακριβώς στον χρόνο, το κάθε λεπτό έχει λεπτομέρεια, όλα έχουν σημασία και όλα είναι ρυθμισμένα», επισημαίνει η φωτογράφος, εξηγώντας και το παράδοξο της ιστορίας τους: «Το περίεργο είναι ότι αυτός ο άνθρωπος, ένα σύμβολο για το οποίο είμαστε περήφανοι σαν Έλληνες, μετά από μισή ώρα θα μπει στο στρατόπεδο, θα ξεντυθεί και την επόμενη στιγμή θα είναι ανάμεσά μας, ή θα πίνει καφέ, ή μπορεί και να σερβίρει τον καφέ. Την επόμενη ώρα είναι ένας άλλος άνθρωπος, όπως είμαστε όλοι μας στην καθημερινότητα και πριν φωτογραφιζόταν με τόσο κόσμο, χωρίς ο ίδιος να ξέρει κανέναν».
«Ανώνυμοι διάσημοι»
Η σχέση του κόσμου με τους Εύζωνες είναι ιδιαίτερη. 'Αλλωστε, ποιο παιδί που έχει επισκεφθεί την Αθήνα δεν έχει μια σχετική αναμνηστική φωτογραφία; Πώς, όμως, βιώνει ο άνδρας της Προεδρικής Φρουράς τη σχέση του με τον κόσμο; «Ο Εύζωνας δεν έχει επαφή με τον κόσμο. Μπορεί να στέκονται δίπλα του για να φωτογραφηθούν, δεν έχει όμως καμία επαφή, δεν αντιλαμβάνεται τι γίνεται, γιατί είναι συγκεντρωμένος στην υπηρεσία του, όπως πρέπει. Οι φωτογραφίες Ευζώνων πραγματικά υπάρχουν σε όλη τη γη, σε σπίτια άγνωστων ανθρώπων μεταξύ τους, που είναι αυτοί, τους οποίους εγώ γνώρισα με τα μικρά τους ονόματα», επισημαίνει η κ. Χατζηαδάμ.
Σε ό,τι αφορά τη δική της συνεισφορά στη γνωριμία του κόσμου με τους Εύζωνες διευκρινίζει: «Με ενδιαφέρει να μάθουν τα παιδιά τι ακριβώς συμβολίζει, τι ακριβώς είναι ο Εύζωνας, με στόχο και μελλοντικά ευζωνάκια. Αλλά ένα κομμάτι αφορά και τους ενήλικες, να μπορέσουν να μάθουν κάποια πράγματα σωστά, καθώς σήμερα αν ρωτήσετε ποια είναι η διαφορά του Εύζωνα από τον τσολιά το 80% δε θα ξέρει να απαντήσει».
Ερωτηθείσα αν θα την ενδιέφερε να φωτογραφήσει προεδρικές φρουρές και άλλων κρατών απαντά: «Είναι μια πρόκληση, αν και υπάρχουν άλλα δεδομένα. Υπάρχει, όμως, μία τεράστια λεπτομέρεια. Η κάθε προεδρική φρουρά ανά τον κόσμο αμείβεται. Για την ελληνική είναι ό,τι παίρνει κάθε στρατιώτης, οπότε το κάνουν καθαρά και μόνο για την ψυχή τους, για την πατρίδα, για τη σημαία».
