Διδαχές Καθηγουμένου Ι.Μ. Δοχειαρίου Αγ. Όρους Γέροντα Γρηγορίου

Ἡ νηστεία τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων

Προσφυῶς τὴν ἀποκάλεσαν νηστεία καὶ ὄχι Σαρακοστή, γιατὶ δὲν συμπληρώνει σαράντα μέρες, ὅπως τὰ Χριστούγεννα καὶ τὸ Πάσχα. Ἀρχίζει μετὰ τὴν Κυριακὴ τῶν Ἁγίων Πάντων καὶ ἐκτείνεται μέχρι τὴν γιορτὴ τῶν ἁγίων ἀποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου. Εἶναι καὶ αὐτὴ ἡ νηστεία ἀληθινὰ πλουμισμένη μὲ μεγάλες γιορτές, ποὺ θεσπίστηκαν μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου.

Μιὰ Κυριακὴ γιορτάζουμε τοὺς Ἁγιορεῖτες Πατέρες, κτίτορες τῶν Μονῶν καὶ διδασκάλους τοῦ μοναχισμοῦ στὸ Ἁγιώνυμον Ὄρος. Γιορτὴ ποὺ τὴν ἐγκωμίασε ὁ ὅσιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης καὶ γιορτάζεται κατ᾽ ἐξοχὴν στὸ Ἅγιον Ὄρος ἀπ᾽ ὅλες τὶς κοινότητες τῶν ἐγκαταβιούντων στὸ ἅγιο αὐτὸ βουνὸ μοναχῶν. Σ᾽ αὐτὴν τὴν πανήγυρη μνημονεύονται κατ᾽ ἀλφαβητικὴ σειρὰ οἱ Ὅσιοι. Εἶναι μιὰ παναγιορείτικη γιορτή, ἡ ὁποία ἴσως καὶ στὴν ἐν τῷ κόσμῳ Ἐκκλησία ἔχη κάποια ἀπήχηση. Τοπικὴ γιορτή, ἀλλὰ μεγάλη καὶ πολὺ διδακτικὴ γιὰ τοὺς μοναχούς.

Ἔπειτα ἔχουμε τὴν Κυριακὴ τῶν Νεομαρτύρων. Εἶναι καὶ αὐτὴ ἐπινόηση τοῦ ὁσίου Νικοδήμου. Αὐτὴν ἐπιβάλλεται ὅλη ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία νὰ τὴν τιμᾶ, γιατὶ, ἂν δὲν ὑπῆρχαν οἱ Νεομάρτυρες, ἴσως δὲν θὰ ὑπῆρχε τὸ Γένος μας σήμερα, ἔχοντας αὐτὸ τὸ κομματάκι ποὺ λέγεται Ἑλλάδα. Ἀλλὰ καὶ στὰ Βαλκάνια δὲν θὰ βρίσκαμε ὀρθοδόξους χριστιανούς, παρὰ μόνον χοτζάδες καὶ μουσουλμάνους. Δὲν ἐπιτρέπεται καμμία Ἐπισκοπὴ ἐν τῷ κόσμῳ νὰ μὴν ἔχη ναὸ τῶν Νεομαρτύρων. Αὐτοὶ ἀντιστάθηκαν στὸν ἐξισλαμισμό, γιατὶ, ὅταν μιλοῦμε γιὰ Νεομάρτυρες, ὁ νοῦς μας τρέχει στοὺς ἀπογόνους τῆς Ἄγαρ, στοὺς μουσουλμάνους. Ἀπερίσκεπτα εἶπαν μερικοὶ γι᾽ αὐτοὺς τοὺς ὁμολογητὲς καὶ μάρτυρες ὅτι προκαλοῦσαν γιὰ νὰ εἰσέλθουν στὰ παλαίσματα τοῦ μαρτυρίου. Αὐτὸ ὅμως γινότανε στὶς περιπτώσεις ποὺ ἄθελά τους καὶ σὲ ἀνώριμη ἡλικία ἢ σὲ ἀνάγκη σουνετίστηκαν οἱ χριστιανοί.

Τὸ αἷμα αὐτὸ τῶν μαρτύρων συνέχισε νὰ βοᾶ, νὰ ἀχνίζη, μέχρι καὶ τοὺς τελευταίους καιρούς. Ἀλλ᾽ ἡ Ἐκκλησία δὲν τολμᾶ νὰ τιμήση μάρτυρες τοὺς ὑπὸ τῶν Βουλγάρων, τῶν Γερμανῶν καὶ τῶν ἀνταρτῶν ἀσπλάγχνως ἀναιρεθέντας. Γιατί; Γιὰ νὰ μὴ προσβάλουμε τοὺς τάχατες καλούς μας γείτονες Βουλγάρους καὶ τοὺς τάχατες πολιτισμένους Γερμανοὺς καὶ τοὺς τάχατες ἀντιστασιακούς, οἱ ὁποῖοι μὲ πολλὴ θηριωδία ἀνήρεσαν κληρικούς, μοναχούς, λαϊκούς, μάννες καὶ παιδιά; Δυστυχῶς, συνεχίζει νὰ ὑπάρχη μέσα στὴν Ἐκκλησία ἡ δειλία καὶ ὁ φόβος. Κι ἔτσι, δὲν ἐπεξετάθη τὸ μαρτυρολόγιο καὶ παρέμεινε μόνον στὰ χρόνια τῆς σκληρῆς καὶ ἀπάνθρωπης τουρκοκρατίας.

Βέβαια, δικαιολογοῦνται, ὑποστηρίζοντας «νὰ μὴ διχάζουμε». Νὰ μὴ διχάσουμε τί; Τὶς διχασμένες καὶ ἄπιστες προσωπικότητες τάχατες τῆς ἐποχῆς μας; Ὁ σταυρὸς τοῦ Κυρίου ἔγινε ζυγὸς δικαιοσύνης, ποὺ ὁδηγεῖ τὸν βλάσφημο ληστὴ στὴν κόλαση καὶ τὸν εὐγνώμονα ληστὴ στὸν παράδεισο. Ἄραγε πόσο μεγάλο κακὸ θὰ κάνη ὁ Χριστός, ὅταν ξεχωρίση στὴν Δευτέρα Παρουσία τὰ ἐρίφια ἀπὸ τὰ πρόβατα; Στὴν Ἐκκλησία πάντοτε ὑπάρχει αὐτὸς ὁ διχασμὸς καὶ μέχρι τὸ τέρμα τῶν αἰώνων δὲν θὰ σταματήση. Δὲν θὰ παύσουν νὰ ὑπάρχουν οἱ ἐν πίστει κοιμηθέντες καὶ οἱ ἐν ἀπιστίᾳ καταπαυθέντες τῆς ζωῆς αὐτῆς. Μὴ προσπαθοῦμε μὲ δικές μας διδασκαλίες καὶ τεχνάσματα νὰ περιφρονήσουμε τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καὶ τὸ Εὐαγγέλιο ποῦ μᾶς ὁμιλεῖ γι᾽ αὐτὸν τὸν ἅγιο διχασμό.

[Αὐτὰ τὰ πράγματα μοῦ θυμίζουν ἕναν ὀρθόδοξο χριστιανὸ ἀπὸ τὸ Λὸς Ἄντζελες. Βοηθοῦσε τὸν παπᾶ στὴν μετάδοση τῆς θείας Κοινωνίας.

- Πάτερ, αὐτὸν μὴ τὸν κοινωνήσης· εἶναι στὴν γειτονιά μου, εἶναι καθολικός.

Καὶ ἡ ἀπάντηση τοῦ «ἀριστοκράτη» παπᾶ:

- Δὲν εἶναι εὐγενικό(!)

Χάλια εἴμαστε, ἀλλὰ ποῦ νὰ τὰ ποῦμε;]

Ἂν ἀναλογισθοῦμε τὸ τὶ ὑφιστάμεθα μέχρι σήμερα, τὸ μαρτυρολόγιο δὲν πρέπει νὰ σταματήση ποτέ. Εἶπαν ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι Ἐκκλησία Πατέρων. Εἶναι ὅμως καὶ Ἐκκλησία Μαρτύρων. Ποιά γωνιὰ τῆς γῆς, τούτης τῆς γῆς τῆς ἑλληνικῆς, δὲν εἶναι αἱματόβρεκτη ἀπὸ τοὺς ἄπιστους καὶ ἄθεους, ποὺ σήμερα συνταξιοδοτήθηκαν κιόλας ἀπὸ τὸ κράτος; Ἡ περιπετειώδης μοναχική μου ζωὴ ἔγινε αἰτία νὰ περπατήσω σὲ πολλοὺς τόπους τῆς Ἑλλάδος, ὄχι γιὰ νὰ κηρύξω, ἀλλὰ γιὰ νὰ διδαχθῶ καὶ νὰ βιώσω τὰ μαρτύρια τῶν εὐλαβῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν. Σὲ κάθε καντούνι οἱ ἄνθρωποι μοῦ ἔδειξαν τόπους μαρτυρίου.

- Ἐδῶ, Γέροντα, ἦταν ἀφημένο τὸ καλημαύχι καὶ τὰ ράσα τοῦ παπᾶ καὶ πιὸ κεῖ ὁ τόπος ποὺ τὸν κατακρεούργησαν.

- Ἐδῶ, Γέροντα, εἶναι ὁ λάκκος μὲ τὰ παγωμένα νερὰ ποὺ ρίξανε τὸν πατέρα μου, ἀφοῦ τοῦ ἀφήρεσαν ὄλο τὸν ρουχισμό του, καὶ τὸν ἱερατικὸ καὶ τὸν λαϊκό.

- Ἐδῶ, Γέροντα, εἶναι ὁ φοῦρνος μέσα στὸν ὁποῖο ἔκαψαν οἱ Γερμανοὶ τὰ παιδιά, τὴν πρεσβυτέρα καὶ τὸν παπᾶ.

- Ἐδῶ, Γέροντα, εἶναι ὁ τόπος ποὺ θρυμμάτισαν μὲ τὸ σκουλὶ τοῦ κασμᾶ τὸ κεφάλι τοῦ ἱερομονάχου Μοδέστου Ἀνδρομανάκου, τοῦ θείου σας.

Ἄχ, ἐσεῖς ποὺ κρατᾶτε τῆς Ἐκκλησίας τοὺς οἴακες καὶ τὰ πυξία τοῦ Πνεύματος, γιατί δὲν συνεχίζετε τὸ μαρτυρολόγιο ποὺ συνέταξε καὶ ἐκτύπωσε ὁ ἅγιος Νικόδημος μέσα στὰ χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας (1800); Ὁ σκλάβος εἶχε εὐαισθησίες, ὁ ἐλεύθερος ἔχει δυστυχίες· ἄτολμος καὶ δειλός. Καὶ ἔχει κάνει φυλαχτό τὸ «νόμῳ κρατοῦσα πολιτεία».

Μέσα σ᾽ αὐτὴν τὴν νηστεία τῶν ἁγίων Ἀποστόλων μποροῦμε, τοὐλάχιστον ἐμεῖς ποὺ κρατᾶμε τὸ παλαιὸ ἑορτολόγιο, νὰ θεσπίσουμε μετὰ τὴν Κυριακὴ τῶν Νεομαρτύρων τὴν ἑορτὴ τῶν Κολλυβάδων Ὁσίων. Αὐτοὶ οἱ Ὅσιοι πέρα ἀπὸ τὴν θεολογία, ἐνίσχυσαν τὸ Γένος στὸν ἀγῶνα τῆς ἀπελευθερώσεως. Τὸ ὠμολόγησε ὁ Μιαούλης, ὅταν συμβούλεψε τοὺς Ὑδραίους: «Πρέπει νὰ τοὺς κρατήσουμε τοὺς ἀνθρώπους αὐτοὺς στὸ νησί μας. Θὰ μᾶς βοηθήσουν νὰ ἀνακτήσουμε τὴν ἐσωτερικὴ ἐλευθερία, γιὰ νὰ ζητήσουμε καὶ τὴν ἐξωτερικὴ ἐλευθερία». Ὅταν στὰ νησιὰ τοῦ Αἰγαίου βασίλευε ὁ παπισμός, οἱ Ὅσιοι κράτησαν τοὺς πιστοὺς στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ὅλα τὰ νησιὰ τὰ λυμαίνονταν παπιστές, λέγοντας στοὺς ἁπλοὺς νησιῶτες ὅτι δὲν ὑπάρχει διαφορὰ μεταξὺ Ὀρθοδοξίας καὶ δυτικῆς σαπρίας. Πόσα πνευματικὰ καὶ κανονικὰ βιβλία ἐκυκλοφόρησαν τὰ χρόνια αὐτὰ τῆς Τουρκοκρατίας μὲ συγγραφεῖς τοὺς ὁσίους Κολλυβάδες. Καὶ ἡ περίφημη Φιλοκαλία τὰ χρόνια αὐτὰ εἶδε τὸ φῶς τῆς ἐκτυπώσεως. Εἶναι κρίμα μεγάλο αὐτοὺς τοὺς Ὁσίους νὰ μὴ τοὺς τιμοῦμε ὅλους μαζὶ καὶ νὰ μὴ τοὺς στήνουμε ἐκκλησιὲς καὶ πανηγυρικὲς γιορτές. Ἐπιλήσμονες ὑπάρχουμε τῶν Ὁσίων τῆς δύσκολης ἐποχῆς τῆς σκλαβιᾶς.

Μήπως καὶ οἱ ὁμολογητὲς καὶ μάρτυρες καὶ διδάσκαλοι τῆς ἐποχῆς τῆς Εἰκονομαχίας πρέπει καὶ αὐτοὶ νὰ ἔχουνε τὴν γιορτή τους; Πόσα ἀγαθὰ δὲν ἀποκόμισε ἡ Ἐκκλησία ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς ὁσιομάρτυρες; Πλανεμένοι καὶ τάχατες ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ οἱ εἰκονομάχοι ἐπινόησαν κάθε τρόπο, γιὰ νὰ καταστρέψουν τὸν διάκοσμο τῆς Ἐκκλησίας. Διαπόμπευσαν στὰ θέατρα μοναχὲς καὶ μοναχούς. Ἔψησαν γλῶσσες. Μὲ πυρωμένο σίδερο ἔγραψαν στὰ ζωντανὰ κρανία κατηγόριες. Αὐτὴ ἡ αἵρεση, ποὺ στηρίχθηκε στὸν μονοφυσιτισμό, νικήθηκε μὲ τὴν θεολογία καὶ τὴν μαρτυρία τῶν μοναχῶν. Θὰ ἀνεγείρω ἐκκλησάκι πρὸς τιμὴν αὐτῶν τῶν σπουδαίων καὶ μεγάλων Ὁσίων καὶ Μαρτύρων. Διωγμοί, κατατρεγμοί, φυλακίσεις, δημεύσεις, ἐκτοπίσεις, ὅλα σατανικὰ ὄργανα στὰ χέρια τῶν εἰκονομάχων. Μήπως καὶ στὴν ἐποχή μας ἐξέλιπαν οἱ εἰκονομάχοι; Οἱ μοῦρτζοι ἰεχωβάδες δὲν εἶναι μιὰ συνέχεια τῆς πονεμένης αὐτῆς ἱστορίας; Πόσες εἰκόνες βρέθηκαν πεταμένες στὰ σκουπίδια ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς φρικιαστικοὺς ἀνθρώπους; Βέβαια, γιὰ τὴν φύση καὶ τὸ περιβάλλον βρέθηκε μέρα νὰ βάλουμε γιορτή, ἀλλὰ γιὰ τοὺς κατὰ καιροὺς μάρτυρες καὶ ὁμολογητὲς κόντυνε ὁ χρόνος καὶ δὲν ὑπάρχει μέρα γιὰ γιορτή!

Ποτὲ δὲν πρέπει νὰ σταματήση ἡ Ἐκκλησία νὰ θεσπίζη ἑορτές, ὄχι βέβαια μὲ ἐλαφρὸ περιεχόμενο, σὰν τὸ ἐλαφρὸ τραγούδι, ἀλλὰ μὲ ζωτικὸ καὶ ζωηφόρο νόημα μέσα στὸ στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας. Νοσεῖ ἡ Ἐκκλησία σ᾽ αὐτὸ τὸ σημεῖο κι ἀντὶ νὰ πυκνώνη τὶς ἑορτές, τὶς ἀραιώνει -πολὺ περισσότερο βέβαια τὸ κάνει αὐτὸ ἡ πολιτεία- καὶ προσπαθεῖ μὲ κάποιες ὁμιλίες σὲ κάποια λεγόμενα πνευματικὰ κέντρα νὰ διδάξη, ἐντελῶς ξεκομμένα ἀπὸ τὴν λατρεία, τὸν πιστὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ. Ἄχ, τὶ τραβᾶνε οἱ ἐφημέριοι σ᾽ αὐτὲς τὶς συγκεντρώσεις καὶ τὶ ἀκοῦνε καὶ σὲ τὶ τραγικὴ θέση τοὺς φέρνουν οἱ λογάδες ἐπίσκοποι καὶ καθηγητές. Τὸν τελευταῖο καιρό, ἕνας λόγιος συνιστοῦσε στοὺς ἱερεῖς νὰ μὴ προσέχουν τὶ κάνει ὁ ἐπίσκοπος, σὰν νὰ ἔλεγε τὰ χέρια καὶ τὰ πόδια νὰ μὴν ἀκολουθοῦνε τὴν κεφαλή. Κι ὅλοι αὐτοὶ περιβάλλονται μὲ ἀμάραντα στεφάνια. Γι᾽ αὐτό, ἂς ποῦμε ὅλοι: «Τὸ ἔλεός σου, Κύριε, καταδιώξαι με πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς μου» κι ἂς εὐχηθοῦμε νὰ δώση μέσα στὴν ἁγία Ἐκκλησία συνεχιστὲς τῶν θείων θεσπισμάτων. Ἀμήν.

Γρηγόριος ὁ Ἀρχιπελαγίτης