ΞΕΡΕΤΕ ΤΙ ΖΗΤΑΤΕ;
Τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αὐγουστίνου Καντιώτου
«Οὐκ οἴδατε τί αἰτεῖσθε» (Μᾶρκ. 10,38)
ΠΛΗΣΙΑΖΟΥΜΕ πλέον, ἀγαπητοί μου, στὸ τέλος τῆς ἁγίας καὶ μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Τριανταπέντε μέρες ἔχουν περάσει ἀπὸ τὴν Καθαρὰ Δευτέρα, λίγο ὑπολείπεται. Εἶνε ἔξοχα ὅσα ἔχει ἡ λατρεία μας τὴν περίοδο αὐτή. Ἐὰν ἀκολουθούσαμε ὅλα αὐτά, ποὺ πρωῒ καὶ βράδυ μᾶς παραγγέλλει ἡ Ἐκκλησία μας, θὰ κάναμε φτερά.
Σήμερα ἡ Ἐκκλησία βάζει μπροστά μας ἕνα καθρέφτη. Ἕνα καθρέφτη, ποὺ ὅποιος κοιτάξῃ μέσα σ᾿ αὐτόν, ἀπὸ ἄσχημος γίνεται ὡραῖος· καὶ ὁ πιὸ ἄσχημος, ἂν τὸν κοιτάξῃ, θὰ γίνῃ πεντάμορφος. Δὲ σᾶς εἶπα τίποτε· ὅποιος κοιτάξῃ μέσα στὸν καθρέφτη αὐτόν, καὶ ἂν ἀκόμη εἶνε ὁ πιὸ ἁμαρτωλός, μπορεῖ νὰ γίνῃ ὁ πιὸ δίκαιος. Καθρέφτης εἶνε ἡ μορφὴ τῆς ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας. Ποιός διάβασε τὸν βίο τῆς ὁσίας Μαρίας καὶ λέει πὼς δὲν ὑπάρχει σωτηρία; Μιὰ γυναίκα, ποὺ ἦταν κουρέλι ψυχικό, σκουπίδι σ᾿ αὐτὸ τὸν κόσμο, ποὺ ἐπανειλημμένες φορὲς ἐπιχείρησε νὰ προσκυνήσῃ τὸν τίμιο σταυτὸ καὶ ὁ σταυρὸς ἔδειξε ἀποστροφὴ στὸ πρόσωπό της γιατὶ δὲν ἦταν ἀξία νὰ τὸν ἀσπασθῇ, αὐτὴ ἡ γυναίκα κατώρθωσε νὰ διαβῇ τὸν Ἰορδάνη ποταμό, νὰ ἀλλάξῃ ζωὴ τελείως, καὶ τέλος νὰ πεθάνῃ μὲ τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ στὰ χείλη της.
Ἀλλὰ κ᾿ ἕναν ἄλλο καθρέφτη, κρυστάλλινο, βάζει μπροστά μας σήμερα ἡ Ἐκκλησία, καθρέφτη ποὺ θαμπώνει. Εἶνε ἡ εὐαγγελικὴ περικοπή. Ἀξίζει νὰ τὴν προσέξουμε ὄχι μόνο μὲ τὰ σωματικά μας αὐτιὰ ἀλλὰ προπαντὸς μὲ τὰ αὐτιὰ τῆς ψυχῆς.
Σήμερα ἡ Ἐκκλησία βάζει μπροστά μας ἕνα καθρέφτη. Ἕνα καθρέφτη, ποὺ ὅποιος κοιτάξῃ μέσα σ᾿ αὐτόν, ἀπὸ ἄσχημος γίνεται ὡραῖος· καὶ ὁ πιὸ ἄσχημος, ἂν τὸν κοιτάξῃ, θὰ γίνῃ πεντάμορφος. Δὲ σᾶς εἶπα τίποτε· ὅποιος κοιτάξῃ μέσα στὸν καθρέφτη αὐτόν, καὶ ἂν ἀκόμη εἶνε ὁ πιὸ ἁμαρτωλός, μπορεῖ νὰ γίνῃ ὁ πιὸ δίκαιος. Καθρέφτης εἶνε ἡ μορφὴ τῆς ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας. Ποιός διάβασε τὸν βίο τῆς ὁσίας Μαρίας καὶ λέει πὼς δὲν ὑπάρχει σωτηρία; Μιὰ γυναίκα, ποὺ ἦταν κουρέλι ψυχικό, σκουπίδι σ᾿ αὐτὸ τὸν κόσμο, ποὺ ἐπανειλημμένες φορὲς ἐπιχείρησε νὰ προσκυνήσῃ τὸν τίμιο σταυτὸ καὶ ὁ σταυρὸς ἔδειξε ἀποστροφὴ στὸ πρόσωπό της γιατὶ δὲν ἦταν ἀξία νὰ τὸν ἀσπασθῇ, αὐτὴ ἡ γυναίκα κατώρθωσε νὰ διαβῇ τὸν Ἰορδάνη ποταμό, νὰ ἀλλάξῃ ζωὴ τελείως, καὶ τέλος νὰ πεθάνῃ μὲ τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ στὰ χείλη της.
Ἀλλὰ κ᾿ ἕναν ἄλλο καθρέφτη, κρυστάλλινο, βάζει μπροστά μας σήμερα ἡ Ἐκκλησία, καθρέφτη ποὺ θαμπώνει. Εἶνε ἡ εὐαγγελικὴ περικοπή. Ἀξίζει νὰ τὴν προσέξουμε ὄχι μόνο μὲ τὰ σωματικά μας αὐτιὰ ἀλλὰ προπαντὸς μὲ τὰ αὐτιὰ τῆς ψυχῆς.
* * *
Ὁ Χριστὸς ἀνεβαίνει γιὰ τελευταία φορὰ στὰ Ἰεροσόλυμα. Πηγαίνει γιὰ νὰ θυσιασθῇ. Προλέγει δὲ στοὺς μαθητάς του τί θ᾿ ἀκολουθήσῃ, γιὰ νὰ μὴ βρεθοῦν ἀπροετοίμαστοι. Οἱ μαθηταὶ ὅμως ἀλλοῦ ἔχουν τὸ νοῦ τους. Νομίζουν, ὅτι ὁ Χριστὸς θ᾿ ἀναγορευθῇ ἐπίγειος βασιλεύς. Δύο μάλιστα ἀπὸ αὐτούς, ὁ Ἰάκωβος καὶ ὁ Ἰωάννης, τὸν πλησιάζουν καὶ τοῦ ζητοῦν νὰ τοὺς δώσῃ τὶς πρῶτες θέσεις δίπλα του. Καὶ ὁ Χριστὸς τί ἀπαντᾷ; «Οὐκ οδατε τί αἰτεῖσθε», δὲν ξέρετε τί ζητᾶτε (Μᾶρκ. 10,38). Νὰ ζητᾶτε ὄχι πρωτοκαθεδρίες ἀλλὰ ὑποταγή, ὄχι ἐξουσίες ἀλλὰ διακονία, ὄχι δόξες ἀλλὰ ταπείνωσι.
Ἐσὺ λοιπὸν ὁ μεμψίμοιρος, ποὺ ὅλο γογγύζεις καὶ δὲν ἀνοίγεις ποτέ τὸ στόμα σου νὰ πῇς ἕνα «δόξα σοι ὁ Θεός»· ἐσὺ ὁ φιλάργυρος, ποὺ θά ᾿θελες καὶ οἱ πέτρες νὰ γίνουν χρυσάφι· ἐσὺ ὁ φιλόδοξος κ᾿ ἐγωϊστὴς καὶ ὑπερήφανος, ποὺ δὲ διστάζεις νὰ γκρεμίζῃς τοὺς ἄλλους χρησιμοποιώντας μέσα σκληρὰ καὶ ἀπάνθρωπα, μόνο καὶ μόνο γιὰ ν᾿ ἀνεβῇ ἡ ἀφεντιά σου στὰ ἀξιώματα· ἐσὺ ποὺ χαζεύεις σὲ ὅ,τι κι ἂν δῇς σὲ βιτρίνες καὶ διαφημίσεις· ἐσὺ ὁ φιλήδονος, ποὺ θεωρεῖς ὅτι ἡ ζωὴ εἶνε μιὰ ἀπόλαυσις καὶ τίποτ᾿ ἄλλο, ἐλᾶτε ὅλοι ν᾿ ἀκούσετε καὶ νὰ ἐμβαθύνετε στὸ νόημα τοῦ σημερινοῦ εὐαγγελίου.
Πλανᾶσθε ἂν νομίζετε ὅτι ἡ ζωὴ εἶνε ἔτσι ὅπως τὴ βλέπετε κι ὅπως τὴν παρουσιάζουν. Πάρτε χαρτὶ καὶ γράψτε. Ρωτῆστε τὸν πλούσιο ἀλλὰ καὶ τὸ φτωχό, τὸ μασόνο ἀλλὰ καὶ τὸν κομμουνιστή, τί εἶνε ζωή; καὶ οἱ δύο θὰ σᾶς ποῦν, πὼς στὴ ζωὴ τὸ πᾶν εἶνε τὸ χρῆμα, τὰ πλούτη, ἡ καλοπέρασι. Ρωτῆστε ἔπειτα καὶ τὸ Εὐαγγέλιο, τί εἶνε ζωή; ἡ ἀπάντησι τοῦ Εὐαγγελίου εἶνε· ζωὴ θὰ πῇ ἀγάπη, θυσία, ἀγώνας· ὅποιος ἀγαπάει, φτάνει μέχρι τὸ σταυρὸ γιὰ νὰ καταλήξῃ μιὰ μέρα στὴν ἀνάστασι.
Ὅλοι ἔχουν πρόγραμμα στὴ ζωή τους. Στὰ γραφεῖα, στὴν ἐργασία, στὰ ἐργοστάσια, στὰ σπίτια, παντοῦ ὑπάρχει ἕνα πρόγραμμα. Ἐσεῖς τί πρόγραμμα ἔχετε; Ἐὰν στὸ πρόγραμμά σας δὲν λαμβάνετε ὑπ᾿ ὄψιν τὸ θέλημα τοῦ Χριστοῦ, ἐὰν κάτω ἀπὸ τὸ πρόγραμμά σας δὲν ὑπάρχῃ ἡ ὑπογραφὴ τοῦ Χριστοῦ, τότε «οὐκ οδατε τί αἰτεῖσθε».
Μὴν πῇ κάποιος, Αὐτὰ τὸ Εὐαγγέλιο δὲν τὰ γράφει γιὰ μᾶς· γιὰ κάποιους ἄλλους τὰ γράφει, γιὰ τὸν Ἰάκωβο καὶ τὸν Ἰωάννη τοὺς μαθητὰς τοῦ Χριστοῦ. Γιὰ ὅλους μας τὰ γράφει. Αὐτοὶ ποὺ ἀκολούθησαν τὸ Χριστὸ καὶ ἄκουγαν τὰ κηρύγματά του, σκέφτονταν κι αὐτοὶ ἀνθρώπινα, σὰν ἐμᾶς· νόμισαν πὼς ὁ Χριστὸς ἦρθε νὰ γκρεμίσῃ τὰ παλάτια, τοὺς βασιλεῖς καὶ τοὺς ἄρχοντας, ὅτι θὰ κυριαρχήσῃ στὸν κόσμο κι ὅτι θὰ εἶνε σὰν τοὺς παλαιοὺς αὐτοκράτορες, θά ᾿χῃ σπαθιά, σπιρούνια κ.τ.λ.. Ἔβαλαν λοιπὸν καὶ τὴ μάνα τους πρεσβευτὴ (βλ. Ματθ. 20,20) καὶ ζήτησαν νὰ καθίσουν δεξιὰ κι ἀριστερὰ στὸ θρόνο του. Ζητοῦσαν ὑπουργιλίκια. Καὶ ὁ Χριστὸς τί τοὺς εἶπε;
«Οὐκ οδατε τί αἰτεῖσθε». Ὁ θρόνος μου δὲν εἶνε ἐδῶ στὴ γῆ, εἶνε ἐπάνω στὰ οὐράνια. Στὴν οὐράνια βασιλεία δὲ θὰ κυβερνοῦν ἄρχοντες τοῦ κόσμου τούτου, ποὺ γκρεμίζουν σφάζουν καὶ κυλίουν τὴν ἀνθρωπότητα στὸ αἷμα. Πάνω στὸ θρόνο θὰ εἶνε καὶ θὰ κυβερνᾷ ἕνα ἐσφαγμένο ἀρνίον (Ἀπ. 5,6,12· 13,8). Τώρα ποιοί θὰ καθίσουν δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ μὴ σᾶς νοιάζει. Κάτω ἐδῶ στὴ γῆ, δεξιά μου θὰ δῆτε ἕνα λῃστὴ μετανοημένο ποὺ θὰ λέῃ τὸ «Μνήσθητί μου…» (Λουκ. 23,42) καὶ ἀριστερὰ ἕναν ἄλλο λῃστὴ ποὺ θὰ μὲ βλαστημάῃ. Πάνω στὸν οὐρανὸ ποιός θὰ καθίσῃ δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ θὰ τὸ ὁρίσῃ ἄλλος. Ἐσεῖς κοιτάξτε νὰ ἐργάζεσθε ταπεινά, χωρὶς φιλοδοξίες· αὐτὴ εἶνε ἡ δουλειά σας.
* * *
«Οὐκ οδατε τί αἰτεῖσθε». Τί ζητάει σήμερα ὁ κόσμος; Τρέχουν οἱ ἄνθρωποι στὰ ὑπουργεῖα καὶ ζητᾶνε, ὅλο ζητᾶνε. Ἀλλὰ οὔτε ἡ ἐργασία οὔτε οἱ ὑψηλοὶ μισθοὶ λύνουν τὸ πρόβλημα. Ἀπόδειξις, ὅτι κι αὐτοὶ ποὺ τὰ πέτυχαν αὐτὰ δὲν αἰσθάνονται ἱκανοποιημένοι. Οἱ νέοι τί ζητᾶνε; Νὰ πάρουν πλούσια γυναῖκα μὲ μεγάλη προῖκα· γιατὶ ἔτσι τοὺς ἔμαθαν. Ξεχνᾶνε, πὼς μιὰ τέτοια γυναίκα, μὲ τὰ πάθη της τὰ λοῦσα τοὺς ἐγωϊσμοὺς καὶ τά καπρίτσια της, θὰ τοὺς πικράνῃ. Ὁ ἄλλος ζητάει γυναῖκα ὄμορφη, ἐμφανίσιμη, κατὰ τὰ κοσμικὰ μοντέλλα· καὶ ἔρχεται ἡ στιγμὴ ποὺ αὐτή, μὲ τὴν ἀπιστία της, τὸν ποτίζει φαρμάκι. Ἡ νέα ζητάει νὰ βρῇ τὸ πριγκιπόπουλο· δὲν ξέρει, ὅτι ἕνας τσοπᾶνος ποὺ ποτίζει τὴ γῆ μὲ ἱδρῶτα ἀξίζει περισσότερο ἀπὸ τὸν ἀξιωματοῦχο καὶ τὸ μασόνο, ποὺ θὰ τὴν κάνῃ αὔριο νὰ φτύνῃ αἷμα. Διάβασα κάπου, σως τὸ διάβασαν καὶ πολλοὶ ἀπὸ σᾶς, ὅτι ἕνας ἔλεγε συνέχεια «Θεέ μου» κ᾿ ἔκανε μετάνοιες στὸν ἅγιο Φανούριο καὶ τοὺς ἄλλους ἁγίους καὶ κολλοῦσε νομίσματα στὶς εἰκόνες, ζητώντας νὰ τοῦ πέσῃ τὸ πρῶτο λαχεῖο. Καί, πρὸς τιμωρίαν του, τοῦ ἔπεσε ὁ πρῶτος λαχνός, καὶ τρελλάθηκε καὶ τράβηξε γιὰ τὸ φρενοκομεῖο. Ἄλλος ζητάει ν᾿ ἀποκτήσῃ παιδί· μὲ τὰ πολλὰ τὸ ἀποκτᾷ, ἀλλὰ τὸ παιδὶ μεγαλώνει καὶ ἀντὶ νὰ τὸν ἀναπαύσῃ τὸν πικραίνει, καὶ φτάνει νὰ μετανοιώνῃ γι᾿ αὐτὸ ποὺ ζήτησε. Ἄλλος ζητάει ἀξίωμα καὶ διακεκριμένη θέσι· ἐν τέλει ἀνεβαίνει ἐκεῖ ποὺ ἐπιθύμησε, ἀλλ᾿ εἶνε τόσα καὶ τέτοια ἐκεῖνα ποὺ καλεῖται ν᾿ ἀντιμετωπίσῃ, ὥστε δηλώνει· Ἂν ἤξερα τί θὰ συναντήσω, ποτέ δὲν θὰ τὸ ἐπιδίωκα.
«Οὐκ οδατε τί αἰτεῖσθε». Μοιάζουμε κ᾿ ἐμεῖς μὲ τοὺς Ἰουδαίους, ποὺ ὁ Θεὸς τοὺς ἔτρεφε μὲ τὸ μάννα, τὴ γλυκύτατη καὶ ὠφέλιμη τροφή, ἀλλ᾿ αὐτοὶ βαρέθηκαν τὸ μάννα, κ᾿ ἐπιθύμησαν τὰ κρέατα τῆς Αἰγύπτου. Τὴν ἄλλη μέρα λοιπὸν δὲν ἔπεσε μάννα ἀπὸ τὸν οὐρανό. Ὁ Θεός, πρὸς τιμωρίαν τους, τοὺς ἔρριξε ὀρτύκια. Κ᾿ ἔφαγαν ἔφαγαν μέχρι σκασμοῦ· ὥσπου τοὺς ἔπιασε δυσεντερία καὶ πέθαναν. Καὶ στοὺς τάφους ὁ Μωϋσῆς ἔγραψε· «Μνήματα τῆς ἐπιθυμίας» (Ἀριθμ. 11,34-35). Ὅπως τὸ μικρὸ παιδὶ πλησιάζει τὸ μαγκάλι μὲ τὰ κάρβουνα καὶ ὑπάρχει κίνδυνος νὰ καῇ, ἔτσι κάρβουνο εἶνε καὶ οἱ κακὲς ἐπιθυμίες, κάρβουνο ἡ ἁμαρτία. Νέε μου, σοῦ ἦρθε μιὰ ἐπιθυμία; Μὴν τρέξῃς ἀμέσως νὰ τὴν κάνῃς πρᾶξι, νὰ τὴν κάνῃς πρόγραμμα στὴ ζωή σου. Πρὶν τὴν κάνῃς πρόγραμμα, νὰ τὴν περάσῃς ἀπὸ κόσκινο· καὶ τὸ κόσκινο αὐτὸ εἶνε τὸ Εὐαγγέλιο. Ἂν συμφωνῇ μὲ τὸ Εὐαγγέλιο, τότε νὰ προχωρήσῃς.
* * *
Ἀδελφοί μου, ὁ Κύριος εἶπε· «Αἰτεῖτε, καὶ δοθήσεται ὑμῖν» (Ματθ. 7,7). Ἀλλὰ μὴ ζητοῦμε ἐπίγεια, μάταια, ἐπιζήμια πράγματα· νὰ ξέρουμε τί ζητοῦμε. Καὶ ἂν βλέπουμε ὅτι ὁ Θεὸς δὲν ἱκανοποιεῖ ἕνα ατημα, ἂς σκεφθοῦμε· Μήπως αὐτὸ ποὺ ζητῶ δὲν εἶνε πρὸς τὸ πνευματικό μου συμφέρον; Ἂς μὴν ἐπιμένουμε σὲ τέτοιου εδους αἰτήματα. Καὶ νὰ ξέρουμε, ὅτι ἡ ἀναβολὴ εἶνε γιὰ τὸ καλό μας καὶ ὅτι πίσω κι ἀπὸ τὶς πιὸ μεγάλες δυσκολίες κρύβεται τὸ χέρι τοῦ Θεοῦ. Σὲ ἄλλα αἰτήματα νὰ ἐπιμένουμε καὶ αὐτὰ νὰ προτάσσουμε. «Ζητεῖτε πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν» (ἔ.ἀ. 6,33)· ἀμήν.
† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Αγίου Ἰουστίνου Πόποβιτς – Ομιλία εις την E΄ Κυριακή των νηστειών
Εἰς τό Ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Ἰδού ἡ πέμπτη Κυριακή τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἡ Κυριακή [πού σφραγίζει τήν ἑβδομάδα] τῶν μεγάλων ἀγρυπνιῶν καί τῶν μεγάλων ἀσκήσεων, τήν ἑβδομάδα τῶν μεγάλων θρήνων καί ἀναστεναγμῶν, ἡ Κυριακή τῆς πιό μεγάλης μεταξύ τῶν ἁγίων γυναικῶν Ἁγίας, τῆς ὁσίας μητρός ἡμῶν Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας...
Σαράντα ἑπτά χρόνια ἔκανε στήν ἔρημο, καί ὁ Κύριος τῆς ἔδωσε ἐκεῖνο πού σπάνια δίνει σέ κάποιον ἀπό τούς Ἁγίους. Χρόνια ὁλόκληρα δέν γεύθηκε ψωμί καί νερό. Στήν ἐρώτησι τοῦ ἀββᾶ Ζωσιμᾶ ἐκείνη ἀπάντησε: «Οὐκ ἐπ' ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος» (Ματθ. δ΄ 4). Ὁ Κύριος τήν ἔτρεφε μέ ἕναν ἰδιαίτερο τρόπο καί τήν ὡδηγοῦσε στήν ἐρημητική ζωή, στούς ἐρημητικούς της ἀγῶνες...
Καί ποιό ἦταν τό ἀποτέλεσμα; Ἡ Ἁγία μετέτρεψε τήν κόλασί της σέ παράδεισο! Νίκησε τόν διάβολο καί ἀνέβηκε ψηλά στόν Θεό! Πῶς, μέ τί; Μέ τήν νηστεία καί τήν προσευχή, μέ νηστεία καί προσευχή! Διότι ἡ νηστεία, ἡ νηστεία μαζί μέ τήν προσευχή, εἶναι δύναμις πού νικᾶ τά πάντα. Ἕνας θαυμάσιος ὕμνος τῆς Μεγ. Τεσσαρακοστῆς λέγει: «ἀκολουθήσωμεν τῷ διά νηστείας ἡμῖν, τήν κατά τοῦ διαβόλου νίκην ὑποδείξαντι, Σωτῆρι τῶν ψυχῶν ἡμῶν». Μέ τήν νηστεία μᾶς ἔδειξε τήν νίκη κατά τοῦ διαβόλου... Δέν ὑπάρχει ἄλλο ὅπλο, δέν ὑπάρχει ἄλλο μέσον.
Νηστεία! Ἰδού τό μέσον γιά νά νικήσῃς τόν διάβολο, τόν κάθε διάβολο. Παράδειγμα νίκης, ἡ ἁγία Μαρία ἡ Αἰγυπτία. Τί θεία δύναμις ἡ νηστεία! Νηστεία δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά νά σταυρώνῃς τό σῶμα, νά σταυρώνῃς τό σῶμα, νά σταυρώνῃς ὁ ἴδιος τόν ἑαυτό σου.
Ἐφ' ὅσον ὑπάρχει σταυρός, ἡ νίκη εἶναι σίγουρη. Τό σῶμα τῆς πρώην πόρνης τῆς Ἀλεξανδρείας, τῆς Μαρίας, μέ τήν ἁμαρτία παραδόθηκε στήν δουλεία τοῦ διαβόλου. Ἀλλά ὅταν ἀγκάλιασε τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, ὅταν πῆρε αὐτό τό ὅπλο στά χέρια της, νίκησε τόν διάβολο. Νηστεία εἶναι ἡ ἀνάστασις τῆς ψυχῆς ἐκ νεκρῶν. Ἡ νηστεία καί ἡ προσευχή ἀνοίγουν τά μάτια τοῦ ἀνθρώπου, ὥστε νά ἀντικρύσῃ καί νά καταλάβῃ πραγματικά τόν ἑαυτό του, νά ἰδῇ τόν ἑαυτό του. Βλέπει τότε ὅτι κάθε ἁμαρτία στήν ψυχή του εἶναι ὁ τάφος του, ὁ τάφος, ὁ θάνατός του. Καταλαβαίνει ὅτι ἡ ἁμαρτία μέσα στήν ψυχή του δέν κάνει τίποτε ἄλλο ἀπό τό νά μετατρέπῃ σέ πτώματα ὅλα ὅσα ἀνήκουν στήν ψυχή: τούς λογισμούς της, τά συναισθήματά της καί τίς διαθέσεις της· σειρά ἀπό τάφους. Καί τότε..., τότε ξεχύνεται θρηνητική κραυγή ἀπό τήν ψυχή: «Πρίν εἰς τέλος ἀπόλωμαι, σῶσον με». Αὐτή εἶναι ἡ κραυγή μας κατά τήν ἁγία αὐτή ἑβδομάδα: Κύριε, προτοῦ χαθῶ τελείως, σῶσε με. Ἔτσι προσευχηθήκαμε αὐτή τήν ἑβδομάδα στόν Κύριο, τέτοιες προσευχητικές ἀναβοήσεις μᾶς παρέδωσε στόν Μεγάλο Κανόνα του ὁ μεγάλος ἅγιος πατήρ ἡμῶν Ἀνδρέας Κρήτης.
«Κύριε, πρίν εἰς τέλος ἀπόλωμαι, σῶσόν με». Αὐτή ἡ κραυγή μᾶς ἀφορᾶ ὅλους, ὅλους ὅσους ἔχουμε ἁμαρτίες. Ποιός δέν ἔχει ἁμαρτίες; Εἶναι ἀδύνατον νά κυττάξῃς τόν ἑαυτό σου νά μή εὕρῃς κάπου, σέ κάποια γωνία τῆς ψυχῆς σου, νά μή ἐντοπίσῃς σέ κάποια ἄκρη της μία ξεχασμένη ἴσως ἁμαρτία. Καί... κάθε ἁμαρτία, γιά τήν ὁποία δέν ἔχεις μετανοήσει, εἶναι ὁ τάφος σου, εἶναι ὁ θάνατός σου. Καί ἐσύ, γιά νά μπορέσῃς νά σωθῇς καί νά ἀναστήσῃς τόν ἑαυτό σου ἀπό τόν τάφο σου, κρᾶζε μέ τίς προσευχητικές θρηνητικές κραυγές τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς: «Κύριε, πρίν εἰς τέλος ἀπόλωμαι, σῶσόν με».
Ἄς μή ξεγελᾶμε τόν ἑαυτό μας, ἀδελφοί, ἄς μή ἀπατώμεθα. Καί μία μόνο ἁμαρτία ἄν ἔμεινε στήν ψυχή σου, καί σύ δέν μετανοεῖς καί δέν τήν ἐξομολογεῖσαι ἀλλά τήν ἀνέχεσαι μέσα σου, αὐτή ἡ ἁμαρτία θά σέ ὁδηγήσῃ στό βασίλειο τῆς κολάσεως. Γιά τήν ἁμαρτία δέν ὑπάρχει τόπος στόν παράδεισο τοῦ Θεοῦ. Γιά τήν ἁμαρτία δέν ὑπάρχει τόπος στήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Γιά νά ἀξιωθῇς τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν, φρόντισε νά ἀποδιώξῃς ἀπό μέσα σου κάθε ἁμαρτία, νά ξεριζώσῃς ἀπό μέσα σου διά τῆς μετανοίας κάθε ἁμαρτία. Διότι, τίποτε δέν γλυτώνει ἀπό τήν μετάνοια τοῦ ἀνθρώπου. Τέτοια δύναμι ἔδωσε ὁ Κύριος στήν Ἁγία Μετάνοια.
Κοίταξε! Ἀφοῦ ἡ μετάνοια μπόρεσε νά σώσῃ μία τόσο μεγάλη ἄσωτη γυναῖκα, ὅπως ἦταν κάποτε ἡ Μαρία ἡ Αἰγυπτία, πῶς νά μή σώσῃ καί ἄλλους ἁμαρτωλούς, τόν κάθε ἁμαρτωλό, καί τόν πιό μεγάλο ἁμαρτωλό καί ἐγκληματία; Ναί, ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή εἶναι τό πεδίο τῆς μάχης, ἐπί τοῦ ὁποίου ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί μέ τήν νηστεία καί τήν προσευχή νικᾶμε τόν διάβολο, νικᾶμε ὅλες τίς ἁμαρτίες, νικᾶμε ὅλα τά πάθη καί ἐξασφαλίζουμε στόν ἑαυτό μας τήν ἀθανασία καί τήν αἰώνιο ζωή. Στήν ζωή τῶν ἁγίων καί ἀληθινῶν Χριστιανῶν ὑπάρχουν ἀναρίθμητα παραδείγματα πού δείχνουν ὅτι ὄντως μόνο μέ τήν προσευχή καί τήν νηστεία ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί νικᾶμε τούς δαίμονες, ὅλους ἐκείνους πού μᾶς βασανίζουν καί θέλουν νά μᾶς παρασύρουν στό βασίλειο τοῦ κακοῦ, στήν κόλασι. Αὐτή ἡ Ἁγία Νηστεία...! εἶναι νηστεία τῶν ἁγίων ἀρετῶν μας. Κάθε ἁγία ἀρετή ἀνασταίνει τήν ψυχή μου καί τήν ψυχή σου ἐκ τῶν νεκρῶν.
Προσευχή! Τί εἶναι ἡ προσευχή; Εἶναι ἡ μεγάλη ἀρετή πού σέ ἀνασταίνει καί μέ ἀνασταίνει. Σηκώθηκες μήπως γιά προσευχή, ἔκραξες πρός τόν Κύριο νά καθαρίσῃ τήν ψυχή σου ἀπό τίς ἁμαρτίες, ἀπό τό κάθε κακό, ἀπό κάθε πάθος; Τότε οἱ τάφοι σου καί οἱ τάφοι μου ἀνοίγουν καί οἱ νεκροί ἀνασταίνονται. Ὅ,τι εἶναι ἁμαρτωλό φεύγει, ὅ,τι σύρει πρός τό κακό ἐξαφανίζεται. Ἡ ἁγία προσευχή ἀνασταίνει τόν καθένα ἀπό μᾶς, ὅταν εἶναι εἰλικρινής, ὅταν φέρνει ὅλη τήν ψυχή στόν οὐρανό, ὅταν ἐσύ μέ φόβο καί τρόμο λέγῃς στόν Κύριο: Δές, δές τούς τάφους μου, ἀναρίθμητοι εἶναι οἱ τάφοι μου, Κύριε! Μέσα σέ κάθε ἕναν ἀπό αὐτούς τούς τάφους, νά'την ἡ ψυχή μου, νά'την νεκρή, μακρυά ἀπό Σένα, Κύριε! Εἰπέ λόγον καί ἀνάστησον πάντας τούς νεκρούς μου! Διότι, Σύ, Σύ, Κύριε, μᾶς ἔδωσες πολλές θεῖες δυνάμεις νά μᾶς ἀνασταίνουν διά τῆς ἁγίας Ἀναστάσεως, νά μᾶς ἀνασταίνουν ἀπό τόν τάφο τῆς ραθυμίας.
Ναί, μέ τήν ἁμαρτία, μέ τά πάθη μας, πεθαίνουμε ψυχικά. Ἡ ψυχή ἀποθνήσκει, ὅταν χωρίζεται ἀπό τόν Θεό. Ἡ ἁμαρτία εἶναι δύναμις πού χωρίζει τήν ψυχή ἀπό τόν Θεό. Καί ἐμεῖς, ὅταν ἀγαπᾶμε τήν ἁμαρτία, ὅταν ἀγαπᾶμε τίς ἁμαρτωλές ἡδονές, στήν πραγματικότητα ἀγαπᾶμε τόν θάνατό μας, ἀγαπᾶμε τούς τάφους, τούς δυσώδεις τάφους, μέσα στούς ὁποίους ἡ ψυχή μας ἀποσυντίθεται.
Ἀντίθετα, ὅταν ἀνανήψουμε, ὅταν μέ τόν κεραυνό τῆς μετανοίας χτυπήσουμε τήν καρδιά μας, τότε..., τότε οἱ νεκροί μας ἀνασταίνονται. Τότε ἡ ψυχή μας νικᾶ ὅλους τούς φονεῖς της, νικᾶ τόν κατεξοχήν δημιουργό ὅλων τῶν ἁμαρτιῶν, τόν διάβολο, νικᾶ μέ τήν δύναμι τοῦ Ἀναστάντος Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Γι' αὐτό, γιά μᾶς τούς Χριστιανούς δέν ὑπάρχει ἁμαρτία πιό ἰσχυρή ἀπό μᾶς. Νά εἶσαι βέβαιος ὅτι πάντοτε εἶσαι δυνατώτερος ἀπό κάθε ἁμαρτία πού σέ βασανίζει, πάντοτε εἶσαι δυνατώτερος ἀπό κάθε πάθος πού σέ βασανίζει. Πῶς; –ἐρωτᾶς. Μέ τήν μετάνοια! Καί τί εἶναι εὐκολώτερο ἀπό αὐτήν; Πάντοτε μπορεῖς μέσα σου, μέσα στήν ψυχή σου, νά κραυγάζῃς: «Κύριε, πρίν εἰς τέλος ἀπόλωμαι, σῶσόν με». Ἡ βοήθεια τοῦ Θεοῦ δέν θά σέ παραβλέψῃ. Θά ἀναστήσῃς τόν ἑαυτό σου ἀπό τούς νεκρούς καί θά ζῇς σ' αὐτόν τόν κόσμο σάν κάποιος πού ἦρθε ἀπό ἐκεῖνον τόν κόσμο, πού ἀναστήθηκε καί ζῆ μία νέα ζωή, τήν ζωή τοῦ Ἀναστάντος Κυρίου, πού ὑπάρχουν μέσα του ὅλες οἱ θεῖες δυνάμεις, ἔτσι ὥστε καμμία ἁμαρτία πλέον δέν μπορεῖ νά σέ φονεύσῃ. Ἴσως νά ξαναπέφτῃς, ἀλλά πλέον γνωρίζεις, γνωρίζεις τό ὅπλο, γνωρίζεις τήν δύναμι μέ τήν ὁποία ἀνασταίνεσαι ἐκ τῶν νεκρῶν. Ἄν πενήντα φορές τήν ἡμέρα ἁμαρτήσῃς, ἄν πενήντα φορές ντροπιασθῇς, ἄν πενήντα τάφους σκάψῃς σήμερα, μόνο φώναξε: «Κύριε, δός μου μετάνοια. Πρίν εἰς τέλος ἀπόλωμαι, σῶσόν με».
Ὁ Ἀγαθός Κύριος, ὁ ὁποῖος γνωρίζει τήν ἀσθένεια καί ἀδυναμία τῆς ἀνθρωπίνης ψυχῆς καί τῆς ἀνθρωπίνης θελήσεως, εἶπε: Ἔλα, ἀδελφέ. Ἀκόμη κι ἄν ἑβδομηκοντάκις τήν ἡμέρα ἁμαρτήσῃς, πάλι ἔλα καί πές: ἥμαρτον (Ματθ. ιη΄, 21-22). Αὐτό ἐντέλλεται ὁ Κύριος σέ ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους, τούς ἀσθενεῖς καί ἀδυνάτους. Συγχωρεῖ τούς ἁμαρτωλούς. Γι' αὐτό καί δήλωσε ὅτι χαρά μεγάλη γίνεται ἐν τῷ οὐρανῷ ἐπί ἐνί ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι ἐπί τῆς γῆς (πρβλ. Λουκ. ιε΄ 7). Ὅλος ὁ οὐράνιος κόσμος ἀτενίζει σέ σένα, ἀδελφέ καί ἀδελφή, πῶς ζῆς στήν γῆ. Πέφτεις στήν ἁμαρτία καί δέν μετανοεῖς; Νά, οἱ Ἄγγελοι κλαῖνε καί θλίβονται στόν Οὐρανό ἐξ αἰτίας σου. Μόλις ἀρχίσῃς νά μετανοῇς, νά, οἱ Ἄγγελοι στόν Οὐρανό χαίρονται, καί σάν οὐράνιοι ἀδελφοί σου χορεύουν...
Νά ἡ σημερινή μεγάλη ἁγία, ἡ Μαρία ἡ Αἰγυπτία. Πόσο ἁμαρτωλή! Ἀπό αὐτήν ὁ Κύριος ἔκανε μία ἁγία ὕπαρξι σάν τά Χερουβίμ. Μέ τήν μετάνοια ἔγινε ἰσάγγελη, μέ τήν μετάνοια κατέστρεψε τήν κόλασι, στήν ὁποία βρισκόταν, καί ἀνέβηκε ὁλόκληρη στόν παράδεισο τοῦ Χριστοῦ. Δέν ὑπάρχει Χριστιανός ἀδύνατος σ' αὐτόν τόν κόσμο, ἔστω κι ἄν τοῦ ἐπιτίθενται οἱ φρικωδέστερες ἁμαρτίες καί πειρασμοί αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Ἀρκεῖ μόνο ὁ Χριστιανός νά μή ξεχάσῃ τά μεγάλα του ὅπλα: τήν μετάνοια, τήν προσευχή, τήν νηστεία· νά ἐπιδοθῇ σέ κάποια εὐαγγελική ἄσκησι, σέ κάποια ἀρετή: εἴτε στήν προσευχή, εἴτε στήν νηστεία, εἴτε στήν εὐαγγελική ἀγάπη, εἴτε στήν εὐσπλαχνία. Ἄς θυμηθοῦμε τούς μεγάλους Ἁγίους τοῦ Θεοῦ, ἄς θυμηθοῦμε τήν ἑορταζομένη σήμερα μεγάλη Ἁγία, τήν ὁσία Μητέρα μας Μαρία τήν Αἰγυπτία, καί ἄς εἴμαστε βέβαιοι ὅτι ὁ Κύριος θά εἶναι εὔκαιρος βοηθός μας. Ἡ ἁγία Μαρία ἐβίωσε τόσο θαυμαστή βοήθεια ἀπό τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο καί σώθηκε ἀπό τήν φοβερή της κόλασι, ἀπό τούς φοβερούς της δαίμονες. Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος καί σήμερα καί πάντοτε μᾶς βοηθεῖ σέ ὅλες τίς εὐαγγελικές μας ἀρετές: στήν προσευχή, καί στήν νηστεία, καί στήν ἀγρυπνία, καί στήν ἀγάπη, καί στούς οἰκτιρμούς, καί στήν ὑπομονή, καί σέ κάθε ἄλλη ἀρετή. Εὔχομαι νά μᾶς βοηθῇ πάντα καί νά μᾶς καθοδηγῇ...
Γι' αὐτό, ποτέ νά μήν ἀποκάμῃς στόν ἀγῶνα καί στόν πόλεμο μέ τίς ἁμαρτίες σου... Σέ ὅλες τίς δυσκολίες σου καί στίς πιό μεγάλες πτώσεις σου νά θυμᾶσαι τήν κραυγή αὐτῆς τῆς ἁγίας ἑβδομάδος, πού ἔχει τήν δύναμι νά σέ ἀναστήσῃ: «Κύριε, πρίν εἰς τέλος ἀπόλωμαι, σῶσόν με».
Ἐσὺ λοιπὸν ὁ μεμψίμοιρος, ποὺ ὅλο γογγύζεις καὶ δὲν ἀνοίγεις ποτέ τὸ στόμα σου νὰ πῇς ἕνα «δόξα σοι ὁ Θεός»· ἐσὺ ὁ φιλάργυρος, ποὺ θά ᾿θελες καὶ οἱ πέτρες νὰ γίνουν χρυσάφι· ἐσὺ ὁ φιλόδοξος κ᾿ ἐγωϊστὴς καὶ ὑπερήφανος, ποὺ δὲ διστάζεις νὰ γκρεμίζῃς τοὺς ἄλλους χρησιμοποιώντας μέσα σκληρὰ καὶ ἀπάνθρωπα, μόνο καὶ μόνο γιὰ ν᾿ ἀνεβῇ ἡ ἀφεντιά σου στὰ ἀξιώματα· ἐσὺ ποὺ χαζεύεις σὲ ὅ,τι κι ἂν δῇς σὲ βιτρίνες καὶ διαφημίσεις· ἐσὺ ὁ φιλήδονος, ποὺ θεωρεῖς ὅτι ἡ ζωὴ εἶνε μιὰ ἀπόλαυσις καὶ τίποτ᾿ ἄλλο, ἐλᾶτε ὅλοι ν᾿ ἀκούσετε καὶ νὰ ἐμβαθύνετε στὸ νόημα τοῦ σημερινοῦ εὐαγγελίου.
Πλανᾶσθε ἂν νομίζετε ὅτι ἡ ζωὴ εἶνε ἔτσι ὅπως τὴ βλέπετε κι ὅπως τὴν παρουσιάζουν. Πάρτε χαρτὶ καὶ γράψτε. Ρωτῆστε τὸν πλούσιο ἀλλὰ καὶ τὸ φτωχό, τὸ μασόνο ἀλλὰ καὶ τὸν κομμουνιστή, τί εἶνε ζωή; καὶ οἱ δύο θὰ σᾶς ποῦν, πὼς στὴ ζωὴ τὸ πᾶν εἶνε τὸ χρῆμα, τὰ πλούτη, ἡ καλοπέρασι. Ρωτῆστε ἔπειτα καὶ τὸ Εὐαγγέλιο, τί εἶνε ζωή; ἡ ἀπάντησι τοῦ Εὐαγγελίου εἶνε· ζωὴ θὰ πῇ ἀγάπη, θυσία, ἀγώνας· ὅποιος ἀγαπάει, φτάνει μέχρι τὸ σταυρὸ γιὰ νὰ καταλήξῃ μιὰ μέρα στὴν ἀνάστασι.
Ὅλοι ἔχουν πρόγραμμα στὴ ζωή τους. Στὰ γραφεῖα, στὴν ἐργασία, στὰ ἐργοστάσια, στὰ σπίτια, παντοῦ ὑπάρχει ἕνα πρόγραμμα. Ἐσεῖς τί πρόγραμμα ἔχετε; Ἐὰν στὸ πρόγραμμά σας δὲν λαμβάνετε ὑπ᾿ ὄψιν τὸ θέλημα τοῦ Χριστοῦ, ἐὰν κάτω ἀπὸ τὸ πρόγραμμά σας δὲν ὑπάρχῃ ἡ ὑπογραφὴ τοῦ Χριστοῦ, τότε «οὐκ οδατε τί αἰτεῖσθε».
Μὴν πῇ κάποιος, Αὐτὰ τὸ Εὐαγγέλιο δὲν τὰ γράφει γιὰ μᾶς· γιὰ κάποιους ἄλλους τὰ γράφει, γιὰ τὸν Ἰάκωβο καὶ τὸν Ἰωάννη τοὺς μαθητὰς τοῦ Χριστοῦ. Γιὰ ὅλους μας τὰ γράφει. Αὐτοὶ ποὺ ἀκολούθησαν τὸ Χριστὸ καὶ ἄκουγαν τὰ κηρύγματά του, σκέφτονταν κι αὐτοὶ ἀνθρώπινα, σὰν ἐμᾶς· νόμισαν πὼς ὁ Χριστὸς ἦρθε νὰ γκρεμίσῃ τὰ παλάτια, τοὺς βασιλεῖς καὶ τοὺς ἄρχοντας, ὅτι θὰ κυριαρχήσῃ στὸν κόσμο κι ὅτι θὰ εἶνε σὰν τοὺς παλαιοὺς αὐτοκράτορες, θά ᾿χῃ σπαθιά, σπιρούνια κ.τ.λ.. Ἔβαλαν λοιπὸν καὶ τὴ μάνα τους πρεσβευτὴ (βλ. Ματθ. 20,20) καὶ ζήτησαν νὰ καθίσουν δεξιὰ κι ἀριστερὰ στὸ θρόνο του. Ζητοῦσαν ὑπουργιλίκια. Καὶ ὁ Χριστὸς τί τοὺς εἶπε;
«Οὐκ οδατε τί αἰτεῖσθε». Ὁ θρόνος μου δὲν εἶνε ἐδῶ στὴ γῆ, εἶνε ἐπάνω στὰ οὐράνια. Στὴν οὐράνια βασιλεία δὲ θὰ κυβερνοῦν ἄρχοντες τοῦ κόσμου τούτου, ποὺ γκρεμίζουν σφάζουν καὶ κυλίουν τὴν ἀνθρωπότητα στὸ αἷμα. Πάνω στὸ θρόνο θὰ εἶνε καὶ θὰ κυβερνᾷ ἕνα ἐσφαγμένο ἀρνίον (Ἀπ. 5,6,12· 13,8). Τώρα ποιοί θὰ καθίσουν δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ μὴ σᾶς νοιάζει. Κάτω ἐδῶ στὴ γῆ, δεξιά μου θὰ δῆτε ἕνα λῃστὴ μετανοημένο ποὺ θὰ λέῃ τὸ «Μνήσθητί μου…» (Λουκ. 23,42) καὶ ἀριστερὰ ἕναν ἄλλο λῃστὴ ποὺ θὰ μὲ βλαστημάῃ. Πάνω στὸν οὐρανὸ ποιός θὰ καθίσῃ δεξιὰ καὶ ἀριστερὰ θὰ τὸ ὁρίσῃ ἄλλος. Ἐσεῖς κοιτάξτε νὰ ἐργάζεσθε ταπεινά, χωρὶς φιλοδοξίες· αὐτὴ εἶνε ἡ δουλειά σας.
«Οὐκ οδατε τί αἰτεῖσθε». Τί ζητάει σήμερα ὁ κόσμος; Τρέχουν οἱ ἄνθρωποι στὰ ὑπουργεῖα καὶ ζητᾶνε, ὅλο ζητᾶνε. Ἀλλὰ οὔτε ἡ ἐργασία οὔτε οἱ ὑψηλοὶ μισθοὶ λύνουν τὸ πρόβλημα. Ἀπόδειξις, ὅτι κι αὐτοὶ ποὺ τὰ πέτυχαν αὐτὰ δὲν αἰσθάνονται ἱκανοποιημένοι. Οἱ νέοι τί ζητᾶνε; Νὰ πάρουν πλούσια γυναῖκα μὲ μεγάλη προῖκα· γιατὶ ἔτσι τοὺς ἔμαθαν. Ξεχνᾶνε, πὼς μιὰ τέτοια γυναίκα, μὲ τὰ πάθη της τὰ λοῦσα τοὺς ἐγωϊσμοὺς καὶ τά καπρίτσια της, θὰ τοὺς πικράνῃ. Ὁ ἄλλος ζητάει γυναῖκα ὄμορφη, ἐμφανίσιμη, κατὰ τὰ κοσμικὰ μοντέλλα· καὶ ἔρχεται ἡ στιγμὴ ποὺ αὐτή, μὲ τὴν ἀπιστία της, τὸν ποτίζει φαρμάκι. Ἡ νέα ζητάει νὰ βρῇ τὸ πριγκιπόπουλο· δὲν ξέρει, ὅτι ἕνας τσοπᾶνος ποὺ ποτίζει τὴ γῆ μὲ ἱδρῶτα ἀξίζει περισσότερο ἀπὸ τὸν ἀξιωματοῦχο καὶ τὸ μασόνο, ποὺ θὰ τὴν κάνῃ αὔριο νὰ φτύνῃ αἷμα. Διάβασα κάπου, σως τὸ διάβασαν καὶ πολλοὶ ἀπὸ σᾶς, ὅτι ἕνας ἔλεγε συνέχεια «Θεέ μου» κ᾿ ἔκανε μετάνοιες στὸν ἅγιο Φανούριο καὶ τοὺς ἄλλους ἁγίους καὶ κολλοῦσε νομίσματα στὶς εἰκόνες, ζητώντας νὰ τοῦ πέσῃ τὸ πρῶτο λαχεῖο. Καί, πρὸς τιμωρίαν του, τοῦ ἔπεσε ὁ πρῶτος λαχνός, καὶ τρελλάθηκε καὶ τράβηξε γιὰ τὸ φρενοκομεῖο. Ἄλλος ζητάει ν᾿ ἀποκτήσῃ παιδί· μὲ τὰ πολλὰ τὸ ἀποκτᾷ, ἀλλὰ τὸ παιδὶ μεγαλώνει καὶ ἀντὶ νὰ τὸν ἀναπαύσῃ τὸν πικραίνει, καὶ φτάνει νὰ μετανοιώνῃ γι᾿ αὐτὸ ποὺ ζήτησε. Ἄλλος ζητάει ἀξίωμα καὶ διακεκριμένη θέσι· ἐν τέλει ἀνεβαίνει ἐκεῖ ποὺ ἐπιθύμησε, ἀλλ᾿ εἶνε τόσα καὶ τέτοια ἐκεῖνα ποὺ καλεῖται ν᾿ ἀντιμετωπίσῃ, ὥστε δηλώνει· Ἂν ἤξερα τί θὰ συναντήσω, ποτέ δὲν θὰ τὸ ἐπιδίωκα.
«Οὐκ οδατε τί αἰτεῖσθε». Μοιάζουμε κ᾿ ἐμεῖς μὲ τοὺς Ἰουδαίους, ποὺ ὁ Θεὸς τοὺς ἔτρεφε μὲ τὸ μάννα, τὴ γλυκύτατη καὶ ὠφέλιμη τροφή, ἀλλ᾿ αὐτοὶ βαρέθηκαν τὸ μάννα, κ᾿ ἐπιθύμησαν τὰ κρέατα τῆς Αἰγύπτου. Τὴν ἄλλη μέρα λοιπὸν δὲν ἔπεσε μάννα ἀπὸ τὸν οὐρανό. Ὁ Θεός, πρὸς τιμωρίαν τους, τοὺς ἔρριξε ὀρτύκια. Κ᾿ ἔφαγαν ἔφαγαν μέχρι σκασμοῦ· ὥσπου τοὺς ἔπιασε δυσεντερία καὶ πέθαναν. Καὶ στοὺς τάφους ὁ Μωϋσῆς ἔγραψε· «Μνήματα τῆς ἐπιθυμίας» (Ἀριθμ. 11,34-35). Ὅπως τὸ μικρὸ παιδὶ πλησιάζει τὸ μαγκάλι μὲ τὰ κάρβουνα καὶ ὑπάρχει κίνδυνος νὰ καῇ, ἔτσι κάρβουνο εἶνε καὶ οἱ κακὲς ἐπιθυμίες, κάρβουνο ἡ ἁμαρτία. Νέε μου, σοῦ ἦρθε μιὰ ἐπιθυμία; Μὴν τρέξῃς ἀμέσως νὰ τὴν κάνῃς πρᾶξι, νὰ τὴν κάνῃς πρόγραμμα στὴ ζωή σου. Πρὶν τὴν κάνῃς πρόγραμμα, νὰ τὴν περάσῃς ἀπὸ κόσκινο· καὶ τὸ κόσκινο αὐτὸ εἶνε τὸ Εὐαγγέλιο. Ἂν συμφωνῇ μὲ τὸ Εὐαγγέλιο, τότε νὰ προχωρήσῃς.
* * *
Ἀδελφοί μου, ὁ Κύριος εἶπε· «Αἰτεῖτε, καὶ δοθήσεται ὑμῖν» (Ματθ. 7,7). Ἀλλὰ μὴ ζητοῦμε ἐπίγεια, μάταια, ἐπιζήμια πράγματα· νὰ ξέρουμε τί ζητοῦμε. Καὶ ἂν βλέπουμε ὅτι ὁ Θεὸς δὲν ἱκανοποιεῖ ἕνα ατημα, ἂς σκεφθοῦμε· Μήπως αὐτὸ ποὺ ζητῶ δὲν εἶνε πρὸς τὸ πνευματικό μου συμφέρον; Ἂς μὴν ἐπιμένουμε σὲ τέτοιου εδους αἰτήματα. Καὶ νὰ ξέρουμε, ὅτι ἡ ἀναβολὴ εἶνε γιὰ τὸ καλό μας καὶ ὅτι πίσω κι ἀπὸ τὶς πιὸ μεγάλες δυσκολίες κρύβεται τὸ χέρι τοῦ Θεοῦ. Σὲ ἄλλα αἰτήματα νὰ ἐπιμένουμε καὶ αὐτὰ νὰ προτάσσουμε. «Ζητεῖτε πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν» (ἔ.ἀ. 6,33)· ἀμήν.
† ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Αγίου Ἰουστίνου Πόποβιτς – Ομιλία εις την E΄ Κυριακή των νηστειών
Εἰς τό Ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Ἰδού ἡ πέμπτη Κυριακή τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἡ Κυριακή [πού σφραγίζει τήν ἑβδομάδα] τῶν μεγάλων ἀγρυπνιῶν καί τῶν μεγάλων ἀσκήσεων, τήν ἑβδομάδα τῶν μεγάλων θρήνων καί ἀναστεναγμῶν, ἡ Κυριακή τῆς πιό μεγάλης μεταξύ τῶν ἁγίων γυναικῶν Ἁγίας, τῆς ὁσίας μητρός ἡμῶν Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας...
Σαράντα ἑπτά χρόνια ἔκανε στήν ἔρημο, καί ὁ Κύριος τῆς ἔδωσε ἐκεῖνο πού σπάνια δίνει σέ κάποιον ἀπό τούς Ἁγίους. Χρόνια ὁλόκληρα δέν γεύθηκε ψωμί καί νερό. Στήν ἐρώτησι τοῦ ἀββᾶ Ζωσιμᾶ ἐκείνη ἀπάντησε: «Οὐκ ἐπ' ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος» (Ματθ. δ΄ 4). Ὁ Κύριος τήν ἔτρεφε μέ ἕναν ἰδιαίτερο τρόπο καί τήν ὡδηγοῦσε στήν ἐρημητική ζωή, στούς ἐρημητικούς της ἀγῶνες...
Καί ποιό ἦταν τό ἀποτέλεσμα; Ἡ Ἁγία μετέτρεψε τήν κόλασί της σέ παράδεισο! Νίκησε τόν διάβολο καί ἀνέβηκε ψηλά στόν Θεό! Πῶς, μέ τί; Μέ τήν νηστεία καί τήν προσευχή, μέ νηστεία καί προσευχή! Διότι ἡ νηστεία, ἡ νηστεία μαζί μέ τήν προσευχή, εἶναι δύναμις πού νικᾶ τά πάντα. Ἕνας θαυμάσιος ὕμνος τῆς Μεγ. Τεσσαρακοστῆς λέγει: «ἀκολουθήσωμεν τῷ διά νηστείας ἡμῖν, τήν κατά τοῦ διαβόλου νίκην ὑποδείξαντι, Σωτῆρι τῶν ψυχῶν ἡμῶν». Μέ τήν νηστεία μᾶς ἔδειξε τήν νίκη κατά τοῦ διαβόλου... Δέν ὑπάρχει ἄλλο ὅπλο, δέν ὑπάρχει ἄλλο μέσον.
Νηστεία! Ἰδού τό μέσον γιά νά νικήσῃς τόν διάβολο, τόν κάθε διάβολο. Παράδειγμα νίκης, ἡ ἁγία Μαρία ἡ Αἰγυπτία. Τί θεία δύναμις ἡ νηστεία! Νηστεία δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά νά σταυρώνῃς τό σῶμα, νά σταυρώνῃς τό σῶμα, νά σταυρώνῃς ὁ ἴδιος τόν ἑαυτό σου.
Ἐφ' ὅσον ὑπάρχει σταυρός, ἡ νίκη εἶναι σίγουρη. Τό σῶμα τῆς πρώην πόρνης τῆς Ἀλεξανδρείας, τῆς Μαρίας, μέ τήν ἁμαρτία παραδόθηκε στήν δουλεία τοῦ διαβόλου. Ἀλλά ὅταν ἀγκάλιασε τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, ὅταν πῆρε αὐτό τό ὅπλο στά χέρια της, νίκησε τόν διάβολο. Νηστεία εἶναι ἡ ἀνάστασις τῆς ψυχῆς ἐκ νεκρῶν. Ἡ νηστεία καί ἡ προσευχή ἀνοίγουν τά μάτια τοῦ ἀνθρώπου, ὥστε νά ἀντικρύσῃ καί νά καταλάβῃ πραγματικά τόν ἑαυτό του, νά ἰδῇ τόν ἑαυτό του. Βλέπει τότε ὅτι κάθε ἁμαρτία στήν ψυχή του εἶναι ὁ τάφος του, ὁ τάφος, ὁ θάνατός του. Καταλαβαίνει ὅτι ἡ ἁμαρτία μέσα στήν ψυχή του δέν κάνει τίποτε ἄλλο ἀπό τό νά μετατρέπῃ σέ πτώματα ὅλα ὅσα ἀνήκουν στήν ψυχή: τούς λογισμούς της, τά συναισθήματά της καί τίς διαθέσεις της· σειρά ἀπό τάφους. Καί τότε..., τότε ξεχύνεται θρηνητική κραυγή ἀπό τήν ψυχή: «Πρίν εἰς τέλος ἀπόλωμαι, σῶσον με». Αὐτή εἶναι ἡ κραυγή μας κατά τήν ἁγία αὐτή ἑβδομάδα: Κύριε, προτοῦ χαθῶ τελείως, σῶσε με. Ἔτσι προσευχηθήκαμε αὐτή τήν ἑβδομάδα στόν Κύριο, τέτοιες προσευχητικές ἀναβοήσεις μᾶς παρέδωσε στόν Μεγάλο Κανόνα του ὁ μεγάλος ἅγιος πατήρ ἡμῶν Ἀνδρέας Κρήτης.
«Κύριε, πρίν εἰς τέλος ἀπόλωμαι, σῶσόν με». Αὐτή ἡ κραυγή μᾶς ἀφορᾶ ὅλους, ὅλους ὅσους ἔχουμε ἁμαρτίες. Ποιός δέν ἔχει ἁμαρτίες; Εἶναι ἀδύνατον νά κυττάξῃς τόν ἑαυτό σου νά μή εὕρῃς κάπου, σέ κάποια γωνία τῆς ψυχῆς σου, νά μή ἐντοπίσῃς σέ κάποια ἄκρη της μία ξεχασμένη ἴσως ἁμαρτία. Καί... κάθε ἁμαρτία, γιά τήν ὁποία δέν ἔχεις μετανοήσει, εἶναι ὁ τάφος σου, εἶναι ὁ θάνατός σου. Καί ἐσύ, γιά νά μπορέσῃς νά σωθῇς καί νά ἀναστήσῃς τόν ἑαυτό σου ἀπό τόν τάφο σου, κρᾶζε μέ τίς προσευχητικές θρηνητικές κραυγές τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς: «Κύριε, πρίν εἰς τέλος ἀπόλωμαι, σῶσόν με».
Ἄς μή ξεγελᾶμε τόν ἑαυτό μας, ἀδελφοί, ἄς μή ἀπατώμεθα. Καί μία μόνο ἁμαρτία ἄν ἔμεινε στήν ψυχή σου, καί σύ δέν μετανοεῖς καί δέν τήν ἐξομολογεῖσαι ἀλλά τήν ἀνέχεσαι μέσα σου, αὐτή ἡ ἁμαρτία θά σέ ὁδηγήσῃ στό βασίλειο τῆς κολάσεως. Γιά τήν ἁμαρτία δέν ὑπάρχει τόπος στόν παράδεισο τοῦ Θεοῦ. Γιά τήν ἁμαρτία δέν ὑπάρχει τόπος στήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Γιά νά ἀξιωθῇς τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν, φρόντισε νά ἀποδιώξῃς ἀπό μέσα σου κάθε ἁμαρτία, νά ξεριζώσῃς ἀπό μέσα σου διά τῆς μετανοίας κάθε ἁμαρτία. Διότι, τίποτε δέν γλυτώνει ἀπό τήν μετάνοια τοῦ ἀνθρώπου. Τέτοια δύναμι ἔδωσε ὁ Κύριος στήν Ἁγία Μετάνοια.
Κοίταξε! Ἀφοῦ ἡ μετάνοια μπόρεσε νά σώσῃ μία τόσο μεγάλη ἄσωτη γυναῖκα, ὅπως ἦταν κάποτε ἡ Μαρία ἡ Αἰγυπτία, πῶς νά μή σώσῃ καί ἄλλους ἁμαρτωλούς, τόν κάθε ἁμαρτωλό, καί τόν πιό μεγάλο ἁμαρτωλό καί ἐγκληματία; Ναί, ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή εἶναι τό πεδίο τῆς μάχης, ἐπί τοῦ ὁποίου ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί μέ τήν νηστεία καί τήν προσευχή νικᾶμε τόν διάβολο, νικᾶμε ὅλες τίς ἁμαρτίες, νικᾶμε ὅλα τά πάθη καί ἐξασφαλίζουμε στόν ἑαυτό μας τήν ἀθανασία καί τήν αἰώνιο ζωή. Στήν ζωή τῶν ἁγίων καί ἀληθινῶν Χριστιανῶν ὑπάρχουν ἀναρίθμητα παραδείγματα πού δείχνουν ὅτι ὄντως μόνο μέ τήν προσευχή καί τήν νηστεία ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί νικᾶμε τούς δαίμονες, ὅλους ἐκείνους πού μᾶς βασανίζουν καί θέλουν νά μᾶς παρασύρουν στό βασίλειο τοῦ κακοῦ, στήν κόλασι. Αὐτή ἡ Ἁγία Νηστεία...! εἶναι νηστεία τῶν ἁγίων ἀρετῶν μας. Κάθε ἁγία ἀρετή ἀνασταίνει τήν ψυχή μου καί τήν ψυχή σου ἐκ τῶν νεκρῶν.
Προσευχή! Τί εἶναι ἡ προσευχή; Εἶναι ἡ μεγάλη ἀρετή πού σέ ἀνασταίνει καί μέ ἀνασταίνει. Σηκώθηκες μήπως γιά προσευχή, ἔκραξες πρός τόν Κύριο νά καθαρίσῃ τήν ψυχή σου ἀπό τίς ἁμαρτίες, ἀπό τό κάθε κακό, ἀπό κάθε πάθος; Τότε οἱ τάφοι σου καί οἱ τάφοι μου ἀνοίγουν καί οἱ νεκροί ἀνασταίνονται. Ὅ,τι εἶναι ἁμαρτωλό φεύγει, ὅ,τι σύρει πρός τό κακό ἐξαφανίζεται. Ἡ ἁγία προσευχή ἀνασταίνει τόν καθένα ἀπό μᾶς, ὅταν εἶναι εἰλικρινής, ὅταν φέρνει ὅλη τήν ψυχή στόν οὐρανό, ὅταν ἐσύ μέ φόβο καί τρόμο λέγῃς στόν Κύριο: Δές, δές τούς τάφους μου, ἀναρίθμητοι εἶναι οἱ τάφοι μου, Κύριε! Μέσα σέ κάθε ἕναν ἀπό αὐτούς τούς τάφους, νά'την ἡ ψυχή μου, νά'την νεκρή, μακρυά ἀπό Σένα, Κύριε! Εἰπέ λόγον καί ἀνάστησον πάντας τούς νεκρούς μου! Διότι, Σύ, Σύ, Κύριε, μᾶς ἔδωσες πολλές θεῖες δυνάμεις νά μᾶς ἀνασταίνουν διά τῆς ἁγίας Ἀναστάσεως, νά μᾶς ἀνασταίνουν ἀπό τόν τάφο τῆς ραθυμίας.
Ναί, μέ τήν ἁμαρτία, μέ τά πάθη μας, πεθαίνουμε ψυχικά. Ἡ ψυχή ἀποθνήσκει, ὅταν χωρίζεται ἀπό τόν Θεό. Ἡ ἁμαρτία εἶναι δύναμις πού χωρίζει τήν ψυχή ἀπό τόν Θεό. Καί ἐμεῖς, ὅταν ἀγαπᾶμε τήν ἁμαρτία, ὅταν ἀγαπᾶμε τίς ἁμαρτωλές ἡδονές, στήν πραγματικότητα ἀγαπᾶμε τόν θάνατό μας, ἀγαπᾶμε τούς τάφους, τούς δυσώδεις τάφους, μέσα στούς ὁποίους ἡ ψυχή μας ἀποσυντίθεται.
Ἀντίθετα, ὅταν ἀνανήψουμε, ὅταν μέ τόν κεραυνό τῆς μετανοίας χτυπήσουμε τήν καρδιά μας, τότε..., τότε οἱ νεκροί μας ἀνασταίνονται. Τότε ἡ ψυχή μας νικᾶ ὅλους τούς φονεῖς της, νικᾶ τόν κατεξοχήν δημιουργό ὅλων τῶν ἁμαρτιῶν, τόν διάβολο, νικᾶ μέ τήν δύναμι τοῦ Ἀναστάντος Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Γι' αὐτό, γιά μᾶς τούς Χριστιανούς δέν ὑπάρχει ἁμαρτία πιό ἰσχυρή ἀπό μᾶς. Νά εἶσαι βέβαιος ὅτι πάντοτε εἶσαι δυνατώτερος ἀπό κάθε ἁμαρτία πού σέ βασανίζει, πάντοτε εἶσαι δυνατώτερος ἀπό κάθε πάθος πού σέ βασανίζει. Πῶς; –ἐρωτᾶς. Μέ τήν μετάνοια! Καί τί εἶναι εὐκολώτερο ἀπό αὐτήν; Πάντοτε μπορεῖς μέσα σου, μέσα στήν ψυχή σου, νά κραυγάζῃς: «Κύριε, πρίν εἰς τέλος ἀπόλωμαι, σῶσόν με». Ἡ βοήθεια τοῦ Θεοῦ δέν θά σέ παραβλέψῃ. Θά ἀναστήσῃς τόν ἑαυτό σου ἀπό τούς νεκρούς καί θά ζῇς σ' αὐτόν τόν κόσμο σάν κάποιος πού ἦρθε ἀπό ἐκεῖνον τόν κόσμο, πού ἀναστήθηκε καί ζῆ μία νέα ζωή, τήν ζωή τοῦ Ἀναστάντος Κυρίου, πού ὑπάρχουν μέσα του ὅλες οἱ θεῖες δυνάμεις, ἔτσι ὥστε καμμία ἁμαρτία πλέον δέν μπορεῖ νά σέ φονεύσῃ. Ἴσως νά ξαναπέφτῃς, ἀλλά πλέον γνωρίζεις, γνωρίζεις τό ὅπλο, γνωρίζεις τήν δύναμι μέ τήν ὁποία ἀνασταίνεσαι ἐκ τῶν νεκρῶν. Ἄν πενήντα φορές τήν ἡμέρα ἁμαρτήσῃς, ἄν πενήντα φορές ντροπιασθῇς, ἄν πενήντα τάφους σκάψῃς σήμερα, μόνο φώναξε: «Κύριε, δός μου μετάνοια. Πρίν εἰς τέλος ἀπόλωμαι, σῶσόν με».
Ὁ Ἀγαθός Κύριος, ὁ ὁποῖος γνωρίζει τήν ἀσθένεια καί ἀδυναμία τῆς ἀνθρωπίνης ψυχῆς καί τῆς ἀνθρωπίνης θελήσεως, εἶπε: Ἔλα, ἀδελφέ. Ἀκόμη κι ἄν ἑβδομηκοντάκις τήν ἡμέρα ἁμαρτήσῃς, πάλι ἔλα καί πές: ἥμαρτον (Ματθ. ιη΄, 21-22). Αὐτό ἐντέλλεται ὁ Κύριος σέ ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους, τούς ἀσθενεῖς καί ἀδυνάτους. Συγχωρεῖ τούς ἁμαρτωλούς. Γι' αὐτό καί δήλωσε ὅτι χαρά μεγάλη γίνεται ἐν τῷ οὐρανῷ ἐπί ἐνί ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι ἐπί τῆς γῆς (πρβλ. Λουκ. ιε΄ 7). Ὅλος ὁ οὐράνιος κόσμος ἀτενίζει σέ σένα, ἀδελφέ καί ἀδελφή, πῶς ζῆς στήν γῆ. Πέφτεις στήν ἁμαρτία καί δέν μετανοεῖς; Νά, οἱ Ἄγγελοι κλαῖνε καί θλίβονται στόν Οὐρανό ἐξ αἰτίας σου. Μόλις ἀρχίσῃς νά μετανοῇς, νά, οἱ Ἄγγελοι στόν Οὐρανό χαίρονται, καί σάν οὐράνιοι ἀδελφοί σου χορεύουν...
Νά ἡ σημερινή μεγάλη ἁγία, ἡ Μαρία ἡ Αἰγυπτία. Πόσο ἁμαρτωλή! Ἀπό αὐτήν ὁ Κύριος ἔκανε μία ἁγία ὕπαρξι σάν τά Χερουβίμ. Μέ τήν μετάνοια ἔγινε ἰσάγγελη, μέ τήν μετάνοια κατέστρεψε τήν κόλασι, στήν ὁποία βρισκόταν, καί ἀνέβηκε ὁλόκληρη στόν παράδεισο τοῦ Χριστοῦ. Δέν ὑπάρχει Χριστιανός ἀδύνατος σ' αὐτόν τόν κόσμο, ἔστω κι ἄν τοῦ ἐπιτίθενται οἱ φρικωδέστερες ἁμαρτίες καί πειρασμοί αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Ἀρκεῖ μόνο ὁ Χριστιανός νά μή ξεχάσῃ τά μεγάλα του ὅπλα: τήν μετάνοια, τήν προσευχή, τήν νηστεία· νά ἐπιδοθῇ σέ κάποια εὐαγγελική ἄσκησι, σέ κάποια ἀρετή: εἴτε στήν προσευχή, εἴτε στήν νηστεία, εἴτε στήν εὐαγγελική ἀγάπη, εἴτε στήν εὐσπλαχνία. Ἄς θυμηθοῦμε τούς μεγάλους Ἁγίους τοῦ Θεοῦ, ἄς θυμηθοῦμε τήν ἑορταζομένη σήμερα μεγάλη Ἁγία, τήν ὁσία Μητέρα μας Μαρία τήν Αἰγυπτία, καί ἄς εἴμαστε βέβαιοι ὅτι ὁ Κύριος θά εἶναι εὔκαιρος βοηθός μας. Ἡ ἁγία Μαρία ἐβίωσε τόσο θαυμαστή βοήθεια ἀπό τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο καί σώθηκε ἀπό τήν φοβερή της κόλασι, ἀπό τούς φοβερούς της δαίμονες. Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος καί σήμερα καί πάντοτε μᾶς βοηθεῖ σέ ὅλες τίς εὐαγγελικές μας ἀρετές: στήν προσευχή, καί στήν νηστεία, καί στήν ἀγρυπνία, καί στήν ἀγάπη, καί στούς οἰκτιρμούς, καί στήν ὑπομονή, καί σέ κάθε ἄλλη ἀρετή. Εὔχομαι νά μᾶς βοηθῇ πάντα καί νά μᾶς καθοδηγῇ...
Γι' αὐτό, ποτέ νά μήν ἀποκάμῃς στόν ἀγῶνα καί στόν πόλεμο μέ τίς ἁμαρτίες σου... Σέ ὅλες τίς δυσκολίες σου καί στίς πιό μεγάλες πτώσεις σου νά θυμᾶσαι τήν κραυγή αὐτῆς τῆς ἁγίας ἑβδομάδος, πού ἔχει τήν δύναμι νά σέ ἀναστήσῃ: «Κύριε, πρίν εἰς τέλος ἀπόλωμαι, σῶσόν με».
«Οὐκ οδατε τί αἰτεῖσθε». Μοιάζουμε κ᾿ ἐμεῖς μὲ τοὺς Ἰουδαίους, ποὺ ὁ Θεὸς τοὺς ἔτρεφε μὲ τὸ μάννα, τὴ γλυκύτατη καὶ ὠφέλιμη τροφή, ἀλλ᾿ αὐτοὶ βαρέθηκαν τὸ μάννα, κ᾿ ἐπιθύμησαν τὰ κρέατα τῆς Αἰγύπτου. Τὴν ἄλλη μέρα λοιπὸν δὲν ἔπεσε μάννα ἀπὸ τὸν οὐρανό. Ὁ Θεός, πρὸς τιμωρίαν τους, τοὺς ἔρριξε ὀρτύκια. Κ᾿ ἔφαγαν ἔφαγαν μέχρι σκασμοῦ· ὥσπου τοὺς ἔπιασε δυσεντερία καὶ πέθαναν. Καὶ στοὺς τάφους ὁ Μωϋσῆς ἔγραψε· «Μνήματα τῆς ἐπιθυμίας» (Ἀριθμ. 11,34-35). Ὅπως τὸ μικρὸ παιδὶ πλησιάζει τὸ μαγκάλι μὲ τὰ κάρβουνα καὶ ὑπάρχει κίνδυνος νὰ καῇ, ἔτσι κάρβουνο εἶνε καὶ οἱ κακὲς ἐπιθυμίες, κάρβουνο ἡ ἁμαρτία. Νέε μου, σοῦ ἦρθε μιὰ ἐπιθυμία; Μὴν τρέξῃς ἀμέσως νὰ τὴν κάνῃς πρᾶξι, νὰ τὴν κάνῃς πρόγραμμα στὴ ζωή σου. Πρὶν τὴν κάνῃς πρόγραμμα, νὰ τὴν περάσῃς ἀπὸ κόσκινο· καὶ τὸ κόσκινο αὐτὸ εἶνε τὸ Εὐαγγέλιο. Ἂν συμφωνῇ μὲ τὸ Εὐαγγέλιο, τότε νὰ προχωρήσῃς.
Αγίου Ἰουστίνου Πόποβιτς – Ομιλία εις την E΄ Κυριακή των νηστειών
Εἰς τό Ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
