Ακολουθεί η ομιλία του Αρχιμανδρίτη Αλέξίου Ιστρατόγλου Αν/χη Στρατιωτικού Ιερέως Ναυστάθμου Σαλαμίνας που πραγματοποιήθηκε στις 27 Οκ...
Ακολουθεί η ομιλία του Αρχιμανδρίτη
Αλέξίου Ιστρατόγλου Αν/χη Στρατιωτικού Ιερέως Ναυστάθμου Σαλαμίνας που
πραγματοποιήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2015 με την ευκαιρία του εορτασμού
της 28ης Οκτωβρίου 1940.
1. Για μία ακόμα φορά μετά από 75
χρόνια θα κληθούμε να εορτάσουμε και εφέτος την επέτειο της 28ης
Οκτωβρίου. Για μια ακόμα φορά μέσα από αναφορές και γεγονότα, θα κληθούμε να
δούμε την περίοδο εκείνη, μέσα στην δική μας εποχή, με την προοπτική του
μέλλοντος. Θα χρειαστεί να μην μείνουμε
απλοί θεατές και ακροα- τές των γεγονότων, αλλά να τα δούμε μέσα στις
προσκλήσεις και προκλήσεις που μας απευθύνουν οι ήρωες μας...
για τις δικές μας
μάχες για τους δικούς μας αγώνες, που πρέπει να δώσουμε μέσα στο χώρο και στο χρόνο που ζούμε.
2. Η Ελλάδα στην ιστορική της
πορεία, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, πολλές φορές αντιμετώπισε επικίνδυνους
κατακτητές που θέλησαν να την υποδου- λώσουν.
Όμως πάντα ο ελληνικός λαός στις κρίσιμες αυτές ώρες, που οι απειλές των
βαρβάρων έρχονταν για να σβήσουν το φως
του πολιτισμού που φώτιζε το δρόμο της ανθρωπότητας, στεκόταν πιστός στο
ιστορικό του χρέος. Με ένα «Μολών λαβέ» και ένα «ΟΧΙ», με το λόγο και τη λόγχη,
με την πίστη και το πνεύμα, πολεμούσε
για τα ιερά ιδανικά του ανθρώπου, για το δίκαιο και την ελευθερία, πολεμούσε
«υπερ πίστεως και πατρίδος». Ηρωικοί, έντιμοι και μεγαλόψυχοι, με πνεύμα
αυτοθυσίας και προσφοράς, πολέμησαν και ανεδείχθησαν υπέρμαχοι της εθνικής
αξιοπρέπειας και του σεβασμού του προσώπου.
3. Ο Μαραθώνας, οι Θερμοπύλες, η ναυμαχία της
Σαλαμίνας, οι Πλαταιές, το 1821, η Πίνδος, οι μάχες στο Αλβανικό μέτωπο, οι ηρωικοί αγώνες του λαού μας στα χρόνια της
κατοχής, όλα αυτά, αποτελούν φωτεινά ορόσημα που σημαδεύουν την ανοδική πορεία του
λαού μας και δείχνουν στο σαστισμένο κόσμο οράματα χαράς και νέας ζωής, δίνουν
μηνύματα αγώνος, θυσίας και προσφοράς,
για κάτι ανώτερο και ουσιαστικότερο, που δεν μετριέται και δεν λογίζεται
με καμία αξία υλική του κόσμου τούτου. Οι αγώνες αυτοί φανερώνουν, ότι το
σκοτάδι δεν μπορεί να κυριαρχήσει. Το ψέμα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την
αλήθεια. Η βία δεν μπορεί να επιβληθεί στην ελευθερία του πνεύματος και στη
δημοκρατία.
4. Με τον
εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου κάθε χρόνο, γιορτάζουμε την είσοδό της χώρας μας στον πόλεμο και όχι
την λήξη αυτού. Ακόμα και σε αυτό το σημείο φαίνεται η διαφορετική αντίληψη και αντιμετώπιση αυτής
της Εθνικής εορτής μέσα από την κουλτούρα και τον πολιτισμό μας, σε αντίθεση με
άλλες χώρες που γιο- ρτάζουν την ημερομηνία λήξης του πολέμου και όχι την
έναρξη. Μέσα από την έναρξη του ελληνικού αγώνα εναντίον των επιδρομέων Ιταλών,
η πατρίδα μας έγραψε και- νούριες σελίδες δόξας, ηρωισμού και αυτοθυσίας στη
μεγάλη της ιστορία και φώτισε με το υπέροχο παράδειγμά της όλους τους λαούς της
γης, διδάσκοντας το πνεύμα της ελευθερίας και της δικαιοσύνης, διδάσκοντας την
καλλιέργεια του αγωνιστικού και θυσιαστικού φρονήματος που κατέχει το λαό μας.
5. Κατά την περίοδο που
προηγήθηκε πριν την έναρξη του πολέμου αλλά και κατά την διάρκεια αυτού, οι
τότε πνευματικοί, πολιτικοί, στρατιωτικοί και θρησκευτικοί ταγοί, είχαν
φροντίσει να προβληθούν και να κατανοηθούν
οι υποχρεώσεις του καθ’ ενός χωριστά και
όλων μαζί ως σύνολο, προς την πατρίδα. Ο κάθε ένας από την πλευρά του έδωσε το
μήνυμα του εθνικού συναγερμού, προκειμένου από κοινού να αντιμετωπίσουν τον
εχθρό και να τον απωθήσουν μακριά, χωρίς να βλάψει την Ελλά- δα και τον Έλληνα.
Όλοι μαζί χάραξαν και πορεύτηκαν μία κοινή πορεία χρέους και ευθύνης έναντι του
ελληνικού λαού. Φωτεινά παραδείγματα αντάξια της ιστορίας και του πολιτισμού,
στάθηκαν μπροστά, μη φειδόμενοι κόπου, μόχθου, θυσιών και όλα αυτά για το καλό
της πατρίδας. Κάποιων τα ονόματα γράφτηκαν, κάποιων άλλων ξεχάστηκαν ή δεν
ακούστηκαν τόσο πολύ. Αυτό δεν έχει καμία σημασία. Ότι έγινε δεν έγινε για να
προβληθεί το εγώ, αλλά το εμείς.
6. Μέσα από τους αγώνες που δόθηκαν
το 1940, για τον Έλληνα, ο αγώνας και η
νίκη δεν σήμαιναν μόνο τη φυσική κατανίκηση
του αντιπάλου, αλλά πέρα απ’ αυτό την καταξίωση της αρετής. Είχαν στο μυαλό
τους αυτό που έλεγε ο Θουκυδίδης “Πάτριον ημίν εκ των πόνων τας αρετάς κτάσθαι”. Η
αγωνιστικότητα ήταν αυτή που έδινε δύναμη και κουράγιο στο Έλληνα να προχωρά
χωρίς να τον σκιάζει η φοβέρα και χωρίς να υπολογίζει το σκοτάδι που σκόρπιζε ο
κατακτητής Αυτή η αγω- νιστικότητα ήταν
αυτή που έστησε το τρόπαιο στο Μαραθώνα, αλλά και τον τύμβο στις Θερμοπύλες.
Αποθανάτισε την Ακρόπολη, εξελλήνισε την Ρώμη και ανέδειξε το Βυζάντιο χιλιόχρονο
προπύργιο της Ευρώπης. Αυτή η αγωνιστικότητα κράτησε ξύπνιο το ραγιά στα
σκοτάδια των τετρακοσίων χρόνων και έσωσε το νεότερο Ελληνισμό από την
υποδούλωση σε κάθε λογής ολοκληρωτισμούς. Το δίλλημα που προβάλουν οι αρχαίοι
“αιρού
(προτίμησε) καλώς τεθνάναι μάλλον ή αισχρώς ζην”, συνοψίζει
μια σειρά από δυναμικές εσωτερικές και εξωτερικές, που ανέδειξαν και
αναδεικνύουν το ελληνικό πνεύμα.
7. Όλοι εφαρμόζοντας την παραπάνω προτροπή των αρχαίων προγόνων μας,
έπραξαν το καθήκον τους, δίνοντας από το πλεόνασμα ή από το υστέρημα των δυνά- μεών
τους για τον αγώνα που ξεκινούσε και κανείς δεν γνώριζε πως θα εξελισσόταν και
πότε θα τελείωνε. Το Πολεμικό Ναυτικό από την αρχή του αγώνα, μέχρι την
ολοκλήρωση της καταλήψεως της χώρας μας από τα γερμανικά στρατεύματα, στις 31
Μαΐου 1941 που σημαδεύτηκε με την πτώση της Κρήτης, διέθεσε όλο το δυναμισμό
του που αποτελείτο από μόνιμους και
εθελοντές. Αντιμετώπισαν με σθένος και από- φασιστικότητα αρχικά τις επιθέσεις
της φασιστικής Ιταλίας και αργότερα της ναζιστικής Γερμανίας, πληρώνοντας με
βαρύτατο φόρο αίματος, αυτούς τους άνισους αγώνες που έδωσαν, ενώ στη συνέχεια
έπλευσαν στη Μέση Ανατολή, μαχόμενοι στο πλευρό των Συμμάχων, εναντίον του
κοινού εχθρού μέχρι και τη λήξη του Β΄ Παγκο- σμίου Πολέμου, και βεβαίως ποτέ δεν υπέστειλε τη σημαία του.
Οι Σύμμαχοι αναγνω ρίζοντας τη σημαντική μαχητική ικανότητα του Πολεμικού μας
Ναυτικού ενίσχυσαν αποτελεσματικά το Στόλο μας.
8. Όμως και η Εκκλησία έδωσε το παρόν την εποχή εκείνη. Ένα
παρόν δυνα- μικό, θυσιαστικό, γεμάτο αγάπη Χριστού. Οι Έλληνες Ορθόδοξοι
κληρικοί υπήρξαν «πρόσωπα- σύμβολα» για
τον ελληνικό λαό. Ιεράρχες, Ιερείς, Ιερομόναχοι, ακόμη και Μοναχές, πότισαν με
το αίμα τους την ευλογημένη ελληνική γη «δια του Χριστού την πίστιν την αγίαν
και της πατρίδος την ελευθερίαν», έδωσαν χωρίς φόβο την «Ορθό- δοξη μαρτυρία» υπέρ του
δοκιμαζομένου και μαρτυρικώς καταδιωκόμενου ελληνικού λαού, μπολιασμένοι «ως
ένα σώμα και μια ψυχή» με τον λαό, ως παιδιά
και οι ίδιοι αυτού του περήφανου και αδούλωτου λαού. Είναι μάλιστα
χαρακτηριστική η στιχομυ- θία, μεταξύ του
κατοχικού πρωθυπουργού Τσολάκογλου, με τον Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό, όταν με αφορμή τις σκληρές από άμβωνος
ομιλίες του κατά των Γερμα- νών, του είπε: «Μακαριώτατε,
προσέχετε μήπως οι Γερμανοί σας τουφεκίσουν». Ο Δαμασκηνός τότε με αγέρωχο
γνώριμο ύφος του απάντησε: «Οι στρατηγοί τουφε- κίζονται, οι αρχιερείς
απαγχονίζονται και είμαι έτοιμος προς τούτο». Το τιμημένο και αιματοβαμμένο «ορθόδοξο ράσο» στο πρόσωπο των απλών Ιερέων,
οι οποίοι στάθηκαν πλησίον των αγωνιστών Ιεραρχών της Εκκλησίας της Ελλάδος,
σήκωσε όλο το βάρος του διμέτωπου αγώνα, τόσο στη διακονία του αποδεκατισμένου και δοκιμαζομένου από την πείνα, τις ασθένειες,
την ανέχεια, ελληνικού λαού, όσο και στο μέτωπο της αντιστασιακής δράσεως
εναντίον του δυνάστη κατακτητή. Οι ιερείς προσεύχονταν για τους αγωνιζόμενους
στρατιώτες, εκφωνούσαν πύρινους λόγους με τους οποίους ενθάρρυναν και
παρηγορούσαν, ενώ παράλληλα στέκονταν ως ακλό- νητοι βράχοι κοντά στις
οικογένειες που σήκωναν το βάρος της απώλειας αγα- πημένων προσώπων τους, τα
οποία έπεσαν μαχόμενα, «υπέρ βωμών και εστιών».
9. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι αυτοί οι απλοί ιερείς της Εκκλησίας οι ανώνυμοι ή οι
επώνυμοι, υπήρξαν μεταξύ των πρωτεργατών για την απελευ- θέρωση της πατρίδας. Βρέθηκαν
στην πρώτη γραμμή του αγώνα στο πολεμικό με- τωπο, στις μυστικές αντιστασιακές
ομάδες, στα νοσοκομεία, στα σανατόρια, στα σχο- λεία, στις φυλακές, στα υπόγεια
της Γκεστάπο, στα στρατόπεδα, στους τόπους εκτελέ σεων των αντιστασιακών
αγωνιστών και στους τόπους αναγνωρίσεων των νεκρών και ενταφιασμού τους, στα
συσσίτια. Το όνομα τους το βλέπουμε πάντοτε να ανα- γράφεται πρώτο στις πλάκες
που έχουν στηθεί σε κάθε τόπο εκτελέσεως από τον εχθρό, αθώων πολιτών ως
αντίποινα στα χωριά και στις πόλεις μας.
10. Ο Μήτσος Καΐλας στο ιστορικό πόνημά του, με τίτλο: «Ο λαϊκός κλήρος στην Αντίσταση» γράφει
χαρακτηριστικά ότι: «πάνω από 140 αρχιμανδρίτες, παπάδες, διάκονοι, ηγούμενοι,
καλόγεροι, καλόγριες σκοτώθηκαν από τους κατά- κτητές. Το πρώτο θύμα, ήδη από
τις 4 Ιούνη 1941, υπήρξε ο αρχιμανδρίτης Φώτιος Θεοδοσάκης από το Σκαλάνι
Ηρακλείου Κρήτης. Ηρωικός ο θάνατος του Αρχιμανδρί- τη Κοζάνης Ιωακείμ Λιούλια,
που βασανίστηκε άγρια πριν εκτελεστεί στις 6 Ιούνη 1943. Ηρωικός και περήφανος
ο θάνατος και του παπά Δημήτρη Κουτσούμπα, καθο- δηγητή της οργάνωσης «Εθνική
Αλληλεγγύη», στο Δομοκό, όπου συνελήφθη μετά από προδοσία την ώρα της Θείας Λειτουργίας
μαζί με τον γιό του Κώστα. Και οι δύο φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν και εκτελέστηκαν,
τον Απρίλη του 1944 στο Χρισσό της Άμφισσας. Οι εκτελέσεις συνεχίστηκαν μέχρι
λίγο πριν την απελευθέρωση και τα τελευταία θύματα ήσαν οι παπάδες Δημήτριος
Τομαράς από τον Χορτιάτη, Χρήστος Παπαδόπουλος από την Καβάλα και Χρήστος
Σιάνος από τη Φλώρινα…».
11. Όμως μεγάλη υπήρξε
και η προσφορά των Στρατιωτικών Ιερέων, στην ενίσχυση του αντιστασιακού και
απελευθερωτικού αγώνος του λαού μας και κυρίως των στρατευμένων ανδρών του
έθνους στα μέτωπα των πολεμικών επιχειρήσεων. Οι στρατιωτικοί ιερείς ως μόνιμοι
ή ως έφεδροι, αλλά και ως εθελοντές, βρέθηκαν κοντά στο μαχόμενο Έλληνα φαντάρο. Έγιναν μια καρδιά και μια ψυχή
με τα παιδιά εκείνα που ζητούσαν και αγωνίζονταν για την ελευθερία. Τα εμψύχωναν,
τα ενθάρρυναν, τα εξομολογούσαν και κοινωνούσαν, τα κήδευαν. Οι στρατιωτικοί
ιερείς, οι οποίοι στάλ- θηκαν από την
Εκκλησία της Ελλάδος στα αιματοβαμμένα μέτωπα ήταν Διάκονοι, έγγαμοι εφημέριοι,
Αρχιμανδρίτες και Ιεροκήρυκες, από τους οποίους πολλοί θυσιά- στηκαν στα πεδία των μαχών. Θα
αναφέρουμε ενδεικτικά τον Μητροπολίτη τον από Καρυστίας και Σκύρου, Ενόπλων
Δυνάμεων και μετέπειτα Χίου, Παντελεήμονα Φωστίνη που βρέθηκε στη Μέση Ανατολή
με τα Ελληνικά Στρατεύματα και τον Αρχιμανδρίτη του Στόλου Διονύσιο
Παπανικολόπουλο, στο Θωρηκτό «ΑΒΕΡΩΦ».
12.
Μέσα σε εκείνη τη σκοτεινιά, μέσα σε ένα
πέπλο θανάτου που σκέπαζε την Ελλάδα,
δεν έλλειπαν οι ομολογίες των
πολεμιστών, ότι έβλεπαν την Παναγία, τόσον ως μεμονωμένα πρόσωπα, αλλά
και ως ομάδες, να βρίσκεται στα πεδία των μαχών. Αυτό πλέον είχε τόσο
εξοικειώσει τούς
στρατιώτες, ώστε να φωνάζουν «Ἡ Παναγία,
η Παναγία». Οπότε από σεβασμό φρόντιζαν να είναι πάντοτε καθαροί, για να
βλέπουν την Παναγία, την βασίλισσα των ουρανών, πού τούς προστάτευε θαυμα- τουργικά
από τούς κινδύνους, ως Υπέρμαχος
Στρατηγός του Έθνους μας. Ήταν τόσον βέβαιοι για την προστασία της Κυρίας
Θεοτόκου και για την ορατή Σκέπη Της, ώστε να αισθάνονται χαρά και αίσθημα
ασφαλείας, παρά τις φοβερές κακοπάθειές τους, μέσα στα χιόνια και μέσα στις οδύνες
των κρυοπαγημάτων και άλλων στερή- σεων, κάτι πού μέχρι το τέλος της ζωής των
το διηγούνταν στους νεωτέρους, ως κάτι υπερφυσικό , ως προσωπικό βίωμα.
13. Η αυριανή εορτή
της 28ης Οκτωβρίου, είναι μια εορτή που ανήκει σε όλους τους Έλληνες. Ανήκει σε όλους εκείνους που
αγωνίζονται σήμερα για την καθημερινή
επιβίωση, λέγοντας το δικό τους ΟΧΙ, στις απαιτήσεις κάποιων να μας υποδουλώσουν
και πάλι οικονομικά, πνευματικά και
ηθικά, στερώντας μας την ελευθερία του πνεύματος, εξαιτίας κάποιων λαθών
και παραλείψεων που κάναμε στο παρελθόν, επηρεασμένοι από έναν ξενόφερτο τρόπο
ζωής. Έχει έρθει όμως η ώρα που όλοι εμείς οι Έλληνες είναι επιτακτική
ανάγκη να ξαναβρούμε τον αγωνιστικό μας χαρακτήρα. Ο καθένας για τον εαυτό
του, για την Ελλάδα, για τον κόσμο. Εξάλλου το έπος των αγωνιστών του ’40 καθιστά πάντα επίκαιρο το λόγο του
μεγάλου ιστορικού, του Θουκυδίδη :“Αγών πρόφασιν ου δέχεται”. Η κρισιμότητα των καιρών δεν επιδέ- χεται ούτε προφάσεις ούτε αναβολές.
Και το «OXI» του 1940, αυτό μας διδάσκει,
να γίνει όπως και τότε ένα πολεμιστήριο σάλπισμα, χωρίς αναβολές και
καθυστερήσεις, για να ξεφύγουμε από τον κατήφορο που έχουμε πάρει και να
αρχίσουμε την ανοδική πορεία στη δοξασμένη πατρίδα μας.
14.
Το ΟΧΙ του 1940, ας ξυπνήσει όπως και τότε, μέσα απ’ τους αιώνιους
τάφους τους, τους αθανάτους, ξαναζωντανεύοντας μας, τις αρετές και
τις θυσίες, τις αξίες και τα ιδεώδη, που ξεπέρασαν τα Ελληνικά σύνορα
και
απέσπασαν το θαυμασμό των φίλων και
εχθρών της χώρας μας. Αυτά τα
ιδεώδη μέσα στο δικό μας παρόν, καλλιεργούν την ενότητα του παρελθόντος
με το μέλλον, που
μέσα από τα σαλπίσματα των προγόνων μας, εμείς σήμερα θα αποτρέψουμε τον
οποιοδήποτε κατακτητή, με την οποιαδήποτε μορφή και αν θέλει να έλθει
για να εισβάλει στη χώρα μας και να την
κατακτήσει. Όμως εδώ χρειάζεται μια σοβαρή επισήμανση ώστε τα παραπάνω
να
επιτευχθούν. Χρειάζεται κατ’ αρχήν, να έχουμε ομοψυχία και ενότητα.
Χρειάζεται
να είμαστε μια γροθιά για να αντιμετωπίσουμε τον κοινό εχθρό και κατά
δεύτερον
πρέπει να απομονώσουμε όλους εκείνους τους προδότες, τους δοσίλογους,
τους
δειλούς που ενδεχομένως να υπάρχουν, όλους
εκείνους που δεν αξίζουν να λέγονται Έλληνες, γιατί
έχουν προδώσει «αντί πινακίου φακής» τη χώρα μας, ώστε να αποφύγουμε εξ’
αιτίας των την άλωση εκ των έσω και
να προχωρήσουμε απτόητοι με το κεφάλι
ψηλά στην κατάκτηση νέων επιτυχιών, δόξας και τιμής, αποδεικνύοντας ότι
είμαστε
άξιοι απόγονοι των αξιοτάτων προγόνων μας.
