Σε ηλικία 21 ετών ο υπολοχαγός Ιβάν Μαρτινούσκιν ήταν διοικητής μιας μονάδας του Κόκκινου Στρατού. Είχε διανύσει αρκετά χιλιόμετρα στα μ...
Σε ηλικία 21 ετών ο υπολοχαγός Ιβάν Μαρτινούσκιν ήταν διοικητής μιας μονάδας του Κόκκινου Στρατού. Είχε διανύσει αρκετά χιλιόμετρα στα μέτωπα του πολέμου, αλλά δεν μπορούσε να φανταστεί τι θα ακολουθούσε αργότερα. Μπορεί τα χρόνια να πέρασαν, όμως πάντα θα θυμάται την 27η Ιανουαρίου του 1945:
«Κινούμασταν στην Πολωνία, αλλά δεν γνωρίζαμε απολύτως τίποτα για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπως το Άουσβιτς. Η αποστολή της μονάδας μας ήταν να μεταβεί σε μια συγκεκριμένη γραμμή και να κρατήσει εκείνη τη θέση. Αφού περάσαμε το χωριό του Άουσβιτς, καταλήξαμε σε ένα τεράστιο οικόπεδο, το όποιο είχε συρματοπλέγματα και κολώνες με ηλεκτρικές εγκαταστάσεις. Συνεπώς, το συρματόπλεγμα ήταν ηλεκτροφόρο».
Μεταξύ των πολλών τιμητικών διακρίσεων που έχει αποσπάσει Ιβάν Μαρτινούσκιν δεν υπάρχει κάποια για την απελευθέρωση του Άουσβιτς. Στην πραγματικότητα δεν ήταν καν μια στρατιωτική επιχείρηση. Το στρατόπεδο συγκέντρωσης ήταν σχεδόν άδειο. Οι περισσότεροι υγιείς κρατούμενοι είχαν σταλεί σε άλλα στρατόπεδα. Στο Άουσβιτς είχαν απομείνει μερικές χιλιάδες εξουθενωμένοι άνθρωποι, πολλοί από αυτούς ετοιμοθάνατοι.
«Προφανώς η χωρητικότητα των φούρνων δεν ήταν πολύ μεγάλη. Οι Γερμανοί δεν μπορούσαν να κάψουν όσους ήθελαν. Συνεπώς είχαν συσσωρευτεί πτώματα, που τα είχαν τοποθετήσει το ένα πάνω στο άλλο σαν κούτσουρα. Τα πτώματα σχημάτιζαν στοίβες και στη συνέχεια τους έβαζαν φωτιά. Όταν φτάναμε στο Άουσβιτς έριχνε χιόνι και το στρατόπεδο είχε καλυφθεί από έναν λευκό πέπλο. Σε άλλη περίπτωση θα ήταν όλα μαύρα γύρω από το στρατόπεδο, εξαιτίας της στάχτης. Ακόμα κι όταν πλησιάζαμε μπορούσαμε να αντιληφθούμε αυτήν την πολύ ιδιαίτερη μυρωδιά της καμμένης σάρκας. Αυτή η μυρωδιά κάλυπτε όλο το στρατόπεδο», θυμάται ο κ. Μαρτινούσκιν.
Στην πραγματικότητα η πρώτη επαφή των Σοβιετικών στρατιωτών με τους κρατούμενους δεν έμοιαζε με το ευτυχές τέλος μιας χολιγουντιανής ταινίας. Οι στρατιώτες δεν είχαν φάρμακα, ούτε τρόφιμα, για να μοιράσουν στους ανθρώπους αυτούς. Ο φακός των «στρατιωτικών χρονικών» κατέγραψε την ιστορική στιγμή της απελευθέρωσης. Οι εικόνες όμως, αυτές ελήφθησαν λίγες ημέρες αργότερα όταν οι Σοβιετικοί δημοσιογράφοι έφθασαν επί τόπου. Αρκετοί παραδέχθηκαν μετέπειτα ότι τα πλάνα ήταν σκηνοθετημένα.
«Πλησιάσαμε μια ομάδα κρατουμένων. Τα πρόσωπά τους ήταν μαυρισμένα. Κάποιοι είχαν καλυφθεί με κουβέρτες. Είδαμε στα μάτια τους μια λάμψη. Μόνο πολύ βαθιά μέσα στα μάτια τους μπορούσαμε να διακρίνουμε την ευτυχία που ένιωθαν. Δεν μπορούσαμε να συνομιλήσουμε. Μου φαίνεται ότι κάποιοι έλεγαν ότι είναι από την Ουγγαρία, αλλά τότε δεν γνώριζα τι σημαίνει Ούγγρος», ανέφερε ο βετεράνος του Κόκκινου Στρατού.
Το τι ακριβώς αντίκρισε στο Άουσβιτς ο Μαρτινούσκιν θα το συνειδητοποιήσει πολύ αργότερα. Τα επόμενα χρόνια επισκεπτόταν συχνά το στρατόπεδο με υψηλόβαθμους αξιωματούχους. Στις 27 Ιανουαρίου του 1945 όμως, η μονάδα του νεαρού υπολοχαγού έμεινε εκεί για περίπου μια ώρα. Έπρεπε να συνεχίσουν την πορεία τους. Μέχρι το τέλος του πολέμου έμεναν τρεις μήνες.
Μεταξύ των πολλών τιμητικών διακρίσεων που έχει αποσπάσει Ιβάν Μαρτινούσκιν δεν υπάρχει κάποια για την απελευθέρωση του Άουσβιτς. Στην πραγματικότητα δεν ήταν καν μια στρατιωτική επιχείρηση. Το στρατόπεδο συγκέντρωσης ήταν σχεδόν άδειο. Οι περισσότεροι υγιείς κρατούμενοι είχαν σταλεί σε άλλα στρατόπεδα. Στο Άουσβιτς είχαν απομείνει μερικές χιλιάδες εξουθενωμένοι άνθρωποι, πολλοί από αυτούς ετοιμοθάνατοι.
«Προφανώς η χωρητικότητα των φούρνων δεν ήταν πολύ μεγάλη. Οι Γερμανοί δεν μπορούσαν να κάψουν όσους ήθελαν. Συνεπώς είχαν συσσωρευτεί πτώματα, που τα είχαν τοποθετήσει το ένα πάνω στο άλλο σαν κούτσουρα. Τα πτώματα σχημάτιζαν στοίβες και στη συνέχεια τους έβαζαν φωτιά. Όταν φτάναμε στο Άουσβιτς έριχνε χιόνι και το στρατόπεδο είχε καλυφθεί από έναν λευκό πέπλο. Σε άλλη περίπτωση θα ήταν όλα μαύρα γύρω από το στρατόπεδο, εξαιτίας της στάχτης. Ακόμα κι όταν πλησιάζαμε μπορούσαμε να αντιληφθούμε αυτήν την πολύ ιδιαίτερη μυρωδιά της καμμένης σάρκας. Αυτή η μυρωδιά κάλυπτε όλο το στρατόπεδο», θυμάται ο κ. Μαρτινούσκιν.
Στην πραγματικότητα η πρώτη επαφή των Σοβιετικών στρατιωτών με τους κρατούμενους δεν έμοιαζε με το ευτυχές τέλος μιας χολιγουντιανής ταινίας. Οι στρατιώτες δεν είχαν φάρμακα, ούτε τρόφιμα, για να μοιράσουν στους ανθρώπους αυτούς. Ο φακός των «στρατιωτικών χρονικών» κατέγραψε την ιστορική στιγμή της απελευθέρωσης. Οι εικόνες όμως, αυτές ελήφθησαν λίγες ημέρες αργότερα όταν οι Σοβιετικοί δημοσιογράφοι έφθασαν επί τόπου. Αρκετοί παραδέχθηκαν μετέπειτα ότι τα πλάνα ήταν σκηνοθετημένα.
«Πλησιάσαμε μια ομάδα κρατουμένων. Τα πρόσωπά τους ήταν μαυρισμένα. Κάποιοι είχαν καλυφθεί με κουβέρτες. Είδαμε στα μάτια τους μια λάμψη. Μόνο πολύ βαθιά μέσα στα μάτια τους μπορούσαμε να διακρίνουμε την ευτυχία που ένιωθαν. Δεν μπορούσαμε να συνομιλήσουμε. Μου φαίνεται ότι κάποιοι έλεγαν ότι είναι από την Ουγγαρία, αλλά τότε δεν γνώριζα τι σημαίνει Ούγγρος», ανέφερε ο βετεράνος του Κόκκινου Στρατού.
Το τι ακριβώς αντίκρισε στο Άουσβιτς ο Μαρτινούσκιν θα το συνειδητοποιήσει πολύ αργότερα. Τα επόμενα χρόνια επισκεπτόταν συχνά το στρατόπεδο με υψηλόβαθμους αξιωματούχους. Στις 27 Ιανουαρίου του 1945 όμως, η μονάδα του νεαρού υπολοχαγού έμεινε εκεί για περίπου μια ώρα. Έπρεπε να συνεχίσουν την πορεία τους. Μέχρι το τέλος του πολέμου έμεναν τρεις μήνες.
Επιμέλεια Μιχάλης Αραμπατζόγλου
ΠΗΓΗ: http://gr.euronews.com/2015/01/27/auschwitz-liberation-a-soviet-pause-in-sweep-to-crush-hitler/
