Γράφει ο Ιωάννης Δημητρόπουλος Αντιστράτηγος ε.α- Μαθηματικός Την 24 η Νοεμβρίου 2013 και ύστερα από σκληρές διαπραγματεύσεις σ...
Γράφει ο Ιωάννης Δημητρόπουλος
Αντιστράτηγος ε.α- Μαθηματικός
Την 24η Νοεμβρίου 2013 και ύστερα από σκληρές διαπραγματεύσεις στη Γενεύη της Ελβετίας επετεύχθη μία ιστορική συμφωνία μεταξύ των έξι Μεγάλων Δυνάμεων και του Ιράν για τον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης με αντάλλαγμα ελαφρύνσεις στις οικονομικές κυρώσεις που έχει επιβάλει η Δύση σε αυτό και οι οποίες εκτιμάται ότι ανέρχονται στα 5 δις δολάρια το μήνα.
Οι συνομιλίες διήρκεσαν από 20 έως 24 Νοεμβρίου 2013 και ήταν ο τρίτος γύρος μέσα σε 40 ημέρες για το ίδιο θέμα, οι άλλοι δύο έγιναν 16-18 Οκτωβρίου και 7-9 Νοεμβρίου. Στις συνδιασκέψεις συμμετείχαν ομάδες διαπραγματευτών και οι υπουργοί εξωτερικών των 5+1( τα 5 μόνιμα μέλη του Σ.Α του ΟΗΕ- ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, Βρετανία, Γαλλία – και η Γερμανία) και του Ιράν. Σημεία τριβής αποτέλεσαν τα ισότοπα* ,ο εμπλουτισμός του ουρανίου** και το εργοστάσιο βαρέος ύδατος*** στο Arak καθώς και τα παρασκηνιακά «εβραϊκά παζάρια» καθόσον οι ισραηλινοί αν και δεν συμμετείχαν επισήμως στις συνομιλίες εντούτοις μέσω των γνωστών λόμπυ είχαν υπερβολικές απαιτήσεις.
Πρόεδρος των συνδιασκέψεων ήταν η ύπατη εκπρόσωπος για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας της ΕΕ Κάθριν Άστον , η οποία τα ξημερώματα της 24 Νοεμβρίου και ώρα 0400 (τοπική Ελβετίας) ανακοίνωσε την αίσια έκβαση των συνομιλιών λέγοντας τα εξής « πετύχαμε μια συμφωνία σχετικά με ένα σχέδιο δράσης», χωρίς να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες.
Σύμφωνα με τα τετρασέλιδο κείμενο που δόθηκε στη δημοσιότητα, η συμφωνία της Γενεύης παίρνει τη μορφή ενός « κοινού σχεδίου δράσης» με σκοπό να επιτύχει μια κοινά αποδεκτή λύση, πλήρη και για μακροχρόνιο διάστημα που θα εγγυάται ότι το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα θα παραμείνει αποκλειστικά και μόνο για ειρηνικούς σκοπούς. Για να επιτευχθεί αυτός ο σκοπός προβλέπεται μια πρώτη φάση έξι μηνών, ανανεώσιμη με κοινή συναίνεση, κατά την οποίαν το Ιράν δεσμεύεται ότι:
> Θα διατηρήσει το ήμισυ του αποθέματός του σε ουράνιο εμπλουτισμένο κατά 20% για να παρασκευάσει εύφλεκτη ύλη που θα προορίζεται για τον ερευνητικό αντιδραστήρα TRR (Texran Research Reactor). Tα υπόλοιπα αποθέματα θα πρέπει να αραιωθούν σε λιγότερο από 5%.
> Δεν θα εμπλουτίσει ουράνιο πάνω από 5% για αυτούς τους έξι μήνες.
> Θα σταματήσει την ανάπτυξη δραστηριοτήτων στο Natanz,στο Fordo και στο Arak.
> Δεν θα δημιουργήσει νέα κέντρα εμπλουτισμού ούτε κέντρα επεξεργασίας.
> Θα υποβάλλεται σε αυστηρή εποπτεία της Διεθνούς Οργάνωσης Ατομικής Ενέργειας ΙΑΕΑ(International Atomic Energy Agency) , δίνοντας ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τις πυρηνικές του εγκαταστάσεις και επιτρέποντας καθημερινή πρόσβαση στους ελεγκτές στο Natanz και στο Fordo.
Σε αντάλλαγμα , οι έξι δυνάμεις δεσμεύονται ότι:
> Θα αναστείλουν τα μέτρα που στοχεύουν στη μείωση των πωλήσεων του ιρανικού πετρελαίου, στις εξαγωγές πετροχημικών προϊόντων και πολύτιμων μετάλλων και στην ιρανική αυτοκινητοβιομηχανία.
> Δεν θα επιβάλλουν νέες κυρώσεις μέσω του ΟΗΕ, ΕΕ και ΗΠΑ σε σχέση με τα πυρηνικά του Ιράν.
> Θα δημιουργήσουν ένα κανάλι χρηματοδότησης που θα διευκολύνει την ανθρωπιστική βοήθεια που χρήζει ανάγκης το Ιράν (τρόφιμα, φάρμακα ,κ.λπ).
Για την επίβλεψη των όρων της συμφωνίας θα δημιουργηθεί μια ομάδα από τα κράτη που υπογράφουν αυτήν προκειμένου να παρακολουθεί την εφαρμογή της .
Η εν λόγω συμφωνία προκάλεσε ανακούφιση σχεδόν σε όλα τα κράτη του κόσμου με εξαίρεση το Ισραήλ που αντέδρασε έντονα κάνοντας λόγο για ιστορικό λάθος και κακή συμφωνία και τα αραβικά κράτη (πλην Συρίας, Ιράκ και Παλαιστινιακής Αρχής) που εξέφρασαν επιφυλάξεις. Εξ αιτίας της αρνητικής στάσης του Ισραήλ ο πρόεδρος των ΗΠΑ έσπευσε να το καθησυχάσει λέγοντας ότι η συμφωνία αυτή είναι προσωρινή και ότι τα όποια αρνητικά σημεία της θα βελτιωθούν όταν θα υπογραφθεί η τελική περίπου σε ένα χρόνο.
Η συμφωνία αυτή αποτελεί για το Ιράν το πρώτο βήμα για τον τερματισμό της διεθνούς απομόνωσής του στην οποία έχει περιέλθει εδώ και 34 έτη με την εγκαθίδρυση της ισλαμικής δημοκρατίας το 1979.
Τέλος, ανεξαρτήτως των όποιων επιφυλάξεων και αρνητικών αντιδράσεων, πρέπει να τονισθεί τούτο, ότι η συμφωνία αυτή αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της σταθερότητας και της ασφάλειας όχι μόνο στη Μ. Ανατολή αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Πηγή: Οι Ελβετικές Εφημερίδες le Temps και le Matin.
* Iσότοπα είναι άτομα του ίδιου στοιχείου που διαφέρουν στον αριθμό των νετρονίων και κατ΄επέκταση στο μαζικό αριθμό και στις φυσικές ιδιότητες.
** Εμπλουτισμός ουρανίου σημαίνει πόσο τοις εκατό το φυσικό ουράνιο περιέχει ουράνιο 235 (ραδιενεργό), π.χ ουράνιο εμπλουτισμένο 15% σημαίνει ότι σε 100 μονάδες ουρανίου έχουμε 15μον. ουράνιο 235 και 85μον. «άχρηστο» ουράνιο 238. Ο εμπλουτισμός μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους . Το Ιράν χρησιμοποιεί τη μέθοδο των φυγοκεντρικών αντλιών.
*** Το βαρύ ύδωρ είναι νερό που αντί για δύο άτομα υδρογόνου που έχει το φυσικό νερό(Η2Ο), περιέχει δύο άτομα ενός ισότοπού του, που λέγεται δευτέριο( D2O). To βαρύ ύδωρ χρησιμοποιείται στους πυρηνικούς αντιδραστήρες ως επιβραδυντής καθόσον μειώνει την ενέργεια των νετρονίων. Πολλοί επιστήμονες ισχυρίζονται ότι το βαρύ ύδωρ μπορεί να αυξήσει το προσδόκιμο ζωής κατά 10%.
