Έφυγε ο Καπετάν Κεμάλ, ο σύντροφος

Eφυγε σε ηλικία 95 ετών από τη ζωή ο Τούρκος συγγραφέας, ακαδημαϊκός και αγωνιστής του Δημοκρατικού Στρατού Μιχρί Μπελί, γνωστ...

Eφυγε σε ηλικία 95 ετών από τη ζωή ο Τούρκος συγγραφέας, ακαδημαϊκός και αγωνιστής του Δημοκρατικού Στρατού Μιχρί Μπελί, γνωστός στο βουνό ως “Καπετάν Κεμάλ”. Γεννημένος το 1915 στη Σηλυβρία της ανατολικής Θράκης ο Μιχρί Μπελί μετέβη το 1937 στις ΗΠΑ για να συνεχίσει τις σπουδές του. Στις ΗΠΑ ο Μιχρί Μπελί ανέπτυξε και πολιτική δράση εντασσόμενος στο κίνημα...

για την προάσπιση των πολιτικών δικαιωμάτων των μαύρων στην Πολιτεία του Μισσισιπή. Στην συνέχεια δραστηριοποιήθηκε στο φοιτητικό κίνημα και στο εργατικό κίνημα των λιμενεργατών του Σαν Φρανσίσκο.  Τη ζωή του κατέγραψε στο μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ “Καπετάν Κεμάλ ο σύντροφος” ο σκηνοθέτης Φώτος Λαμπρινός. Θερμό αντίο στον Μιχρί Μπελί “Καπετάν Κεμάλ” απηύθυναν ο ΣΥΡΙΖΑ και η Δημοκρατική Αριστερά. «Ο σύντροφος Μπελί, ένα από τα σύμβολα του διεθνιστικού ταξικού αγώνα για την απελευθέρωση των λαών από τη μάστιγα της καταπίεσης και της εκμετάλλευσης, από τα Βαλκάνια μέχρι τις ΗΠΑ, συνεχίζει να παραμένει στον νου και την καρδιά μας. Υπήρξε παράδειγμα αγώνων ενάντια στον ρατσισμό, δίπλα στους μαύρους της Αμερικής και υπόδειγμα διεθνισμού στον αγώνα του δίπλα στους Έλληνες συντρόφους του κατά του φασισμού, του μιλιταρισμού και της ταξικής καταπίεσης» αναφέρει στην ανακοίνωσή του ο ΣΥΡΙΖΑ τονίζοντας ότι “οι Έλληνες νεότεροι συναγωνιστές του στον ΣΥΡΙΖΑ θα τον θυμούνται και θα τον τιμούν για την αγωνιστική του πορεία, την πλούσια και πολύχρονη συμβολή του στον αγώνα της τουρκικής και ελληνικής αριστεράς”. Μόλις προβλήθηκε η ταινία, η Εποχή δημοσίευσε το παρακάτω κείμενο του Στράτου Κερσανίδη, το οποίο σήμερα αναδημοσιεύουμε.

Η κινηματογραφημένη
μνήμη

Η δύναμη της εικόνας είναι αδιαμφισβήτητη. Εκτός από τη δυνατότητα επηρεασμού είναι μέγιστη η υπηρεσία που προσφέρει στη διατήρηση της μνήμης. Ζωγραφική, φωτογραφία, κινηματογράφος και τηλεόραση εν μέρει, επιβεβαιώνουν το αδιαμφισβήτητο αυτής της δύναμης.
Οι πληροφορίες οι οποίες εμπεριέχονται στις παλαιότερες ταινίες είναι μεγάλη αξίας, αφού έχουν αποτυπώσει το χώρο και τον τρόπο ζωής των ανθρώπων, τα επαγγέλματα, τις κοινωνικές τάξεις, τη μόδα, την αρχιτεκτονική, την πολεοδομία κλπ. Κι αν αυτήν η αποτύπωση στις ταινίες μυθοπλασίας (fiction) δεν αποτελεί το ζητούμενο, το αντίθετο συμβαίνει με τις ταινίες τεκμηρίωσης ή ντοκιμαντέρ. Η διαφύλαξη της μνήμης αποτελεί τη μέγιστη υπηρεσία που προσφέρει αυτό το κινηματογραφικό είδος στις νεότερες γενιές αλλά και στους μελετητές της ιστορίας. Έτσι η αναδίφηση στο παρελθόν, είναι ένας τομέας στον οποίο ειδικεύεται το ντοκιμαντέρ, και είναι κάτι το οποίο απαιτεί επίμονη και επίπονη έρευνα, αναζήτηση των πηγών και φυσικά στη συνέχεια τη συγγραφή του σεναρίου και ό,τι άλλο χρειάζεται για να συμμαζευτεί αυτό το υλικό και να ακολουθήσει η κινηματογραφική διαδικασία. Το τελικό προϊόν θα κριθεί από την τεκμηρίωση και από το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα.

Ένας Τούρκος
στο Δημοκρατικό Στρατό
Ελλάδας

Το ντοκιμαντέρ του Φώτου Λαμπρινού «Καπετάν Κεμάλ, ο σύντροφος» είναι ένα εξαιρετικό δείγμα αυτού που παραπάνω αποκαλώ κινηματογραφημένη μνήμη. Ο σκηνοθέτης αφηγείται μια σχεδόν άγνωστη ιστορία. Και λέω, σχεδόν άγνωστη, επειδή το 2003 η Κυριακή Μάλαμα, στο πλαίσιο της σειράς Εκτός Ιστορίας της ΕΤ-3, είχε παρουσιάσει το ντοκιμαντέρ «Καπετάν Κεμάλ», το οποίο αναφερόταν στο ίδιο θέμα. Ποιο είναι αυτό το θέμα; Ένας Τούρκος, ο Μιχρί Μπελί, 92 ετών σήμερα, ο οποίος το 1947 πολέμησε στο ελληνικό εμφύλιο πόλεμο στο πλευρό των ανταρτών, με το όνομα καπετάν Κεμάλ! Η ταινία του Λαμπρινού προβλήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2008 στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου στην Κωνσταντινούπολη, παρουσία του γηραιού αντάρτη. Προβλήθηκε επίσης στο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης «Εικόνες του 21ου αιώνα» το Μάρτιο του 2009.
Το ενδιαφέρον είναι πως ο Μιχρί Μπελί, μετά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο 1919-1922, υπήρξε φανατικός εθνικιστής και εχθρός των Ελλήνων. Κι όμως, το 1947, πέρασε παράνομα στην Ελλάδα και εντάχθηκε στο Δημοκρατικό Στρατό. Πως όμως έγινε αυτό; Ο ίδιος σε συνέντευξή του που δημοσιεύτηκε στον «Παρατηρητή της Θράκης», είπε: «Πρώτη φορά ήρθα στην Ελλάδα το 1932-33, ήμουν μαθητής τότε. Τα χρόνια εκείνα όλα τα κόμματα της Ελλάδας ήθελαν να έχουν φιλικές σχέσεις με την Τουρκία. Ο Βενιζέλος ήταν γνωστός σε όλους. Ήταν η περίοδος της αγάπης τότε. Αυτή συνεχίστηκε και μετά τον πόλεμο.
Επί γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα, ο ελληνικός στρατός έκανε μία ηρωική αντίσταση που τους εντυπωσίασε όλους, ακόμη, κι εμάς τους Τούρκους. Αγαπήσαμε όλοι τον ελληνικό λαό που πολέμησε για την ανεξαρτησία του. Στην εκδήλωση που έγινε με έλληνες μαθητές όλοι φώναξαν: Ζήτω η Ελλάδα. Εγώ δε φώναξα. Ήμουν εθνικιστής τότε. Μετά από δέκα μέρες, 17 χρονών παλικαράκι, την αγάπησα την Ελλάδα και στο τέλος φεύγοντας φώναξα το ‘Ζήτω η Ελλάδα’ σε μία συνάντηση, πιο δυνατά απ’ όλους. Οι λίγες μέρες ήταν αρκετές για να νιώσω την αλλαγή».
Ο καπετάν Κεμάλ, εντάχθηκε στο Τουρκικό Κομμουνιστικό Κόμμα, σπούδασε στις ΗΠΑ με υποτροφία από το 1937 ως το 1941, όπου και αγωνίστηκε για τα δικαιώματα των μαύρων. Στην πατρίδα του διώχτηκε, φυλακίστηκε και εξορίστηκε για τις ιδέες του.
Στην ταινία του Φώτου Λαμπρινού, ο Μιχρί Μπελί επισκέπτεται τη Θράκη με σκοπό να ξαναβρεί τους παλιούς συντρόφους του στο Δημοκρατικό Στρατό. Συναντά όσους από αυτούς είναι ακόμη εν ζωή και οι οποίοι τον θυμούνται με το όνομα καπετάν Κεμάλ. Όνομα που αυτοί του έδωσαν.

http://epohi.gr/portal/politismos/10100-%CE%88%CF%86%CF%85%CE%B3%CE%B5-%CE%BF-%CE%9A%CE%B1%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%AC%CE%BD-%CE%9A%CE%B5%CE%BC%CE%AC%CE%BB,-%CE%BF-%CF%83%CF%8D%CE%BD%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%BF%CF%82