SA-6 «Gainful» κατά ΝΑΤΟ, το αντιαεροπορικό σύστημα 2K12 Kub, μπήκε σε υπηρεσία με τις σοβιετικές ένοπλες δυνάμεις το 1967 και επιδείχ...
SA-6 «Gainful» κατά ΝΑΤΟ, το αντιαεροπορικό σύστημα 2K12 Kub, μπήκε
σε υπηρεσία με τις σοβιετικές ένοπλες δυνάμεις το 1967 και επιδείχθηκε
στην παρέλαση του Μαΐου εκείνης της χρονιάς στην Κόκκινη Πλατεία
(περίσταση επίδειξης νέων όπλων από το σοβιετικό καθεστώς). Απέκτησε
όμως την φήμη του αρκετά χρόνια αργότερα, όταν στην διάρκεια του
αραβοϊσραηλινού πολέμου το 1973 ήταν υπεύθυνο για τις περισσότερες...
καταρρίψεις ισραηλινών μαχητικών, ενώ αποδείχθηκε ιδιαίτερα ανθεκτικό
στα αντίμετρα που είχαν αναπτυχθεί από τις ΗΠΑ στην διάρκεια της
βιετναμικής εμπλοκής. Το άλλο του πλεονέκτημα ήταν ότι σαν αυτοκινούμενο
σύστημα ήταν πολύ πιο ευέλικτο επιχειρησιακά από ότι τα SA-2/SA-3. Θα
χρειαζόντουσαν τεράστιες επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη SEAD/DEAD από
την Δύση για να αντιμετωπιστεί. Στα χρόνια που ακολούθησαν, οι SA-6
υπηρέτησαν σε πολλά μέτωπα, αλλά η αποτελεσματικότητά τους είχε μειωθεί
σημαντικά, καθώς νεώτερα συστήματα αυτοπροστασίας μπορούσαν να το
κατανικήσουν, ειδικά στην φάση της αρχικής καθοδήγησης μέσω
ραδιοκατεύθυνσης, ενώ RWR προειδοποιούσαν πλέον έγκαιρα για την φάση της
τελικής προσβολής μέσω ημιενεργού ραντάρ.
Το SA-6 παραμένει ακόμη σε υπηρεσία με πολλές χώρες που υπήρξαν
αποδέκτριες σοβιετικού/ ρωσικού υλικού, ενώ υπήρξαν και κάποιες
προσπάθειες εκσυγχρονισμού. Μια από αυτές αφορούσε την Τσεχία, το
υπουργείο Άμυνας της οποίας ανέθεσε στην εταιρία RETIA το 2006 την
εκπόνηση ενός προγράμματος αντικατάστασης των απαρχαιωμένων ηλεκτρονικών
απαρτίων των συστοιχιών CZ 25 του τσεχικού στρατού και διασύνδεση των
συστημάτων στο νέο αυτοματοποιημένο σύστημα αεράμυνας της τσεχικής
αεροπορίας RACCOS. Το πρόγραμμα αυτό περιορισμένης αναβάθμισης
υλοποιήθηκε, κρατώντας τους τσεχικούς SA-6 επιχειρησιακούς έως και το
2015, οπότε οι ίδιοι οι πύραυλοι φτάνουν πλέον στα όρια της «ωφέλιμης»
ζωής τους λόγω των πυραυλοκινητήρων χωρίς δυνατότητα περαιτέρω
επέκτασης. Υπό αυτό το πρίσμα, η RETIA σε συνεργασία με το Στρατιωτικό
Ινστιτούτο Αμυντικών Ερευνών του Μπρνο εξέλιξε ένα νέο σύστημα, όπου
πλέον αντικαθίστανται τα βλήματα 3M9M3 του SA-6 με νέα και για την
περίπτωση επιλέχθηκε ο MBDA Spada 2000. Το βλήμα αποτελεί εξέλιξη του
αρχικού Spada, της έκδοσης δηλαδή του Aspide, που είχε υιοθετήσει ο
ιταλικός στρατός σε μια εφαρμογή επίγειας αντιαεροπορικής άμυνας
μικρού-μεσαία βεληνεκούς (το ΠΝ είχε υιοθετήσει στα παλαιά αντιτορπιλικά
FRAM I/II του ναυτικούς εκτοξευτές Aspide, αλλά με πυραύλους RIM-7 Sea
Sparrow). Οι Aspide/Spada 2000 προέρχονται από ανακατασκευή ιταλικών
αποθεμάτων και με βάρος 241 κιλά κατά την εκτόξευση, έχουν βεληνεκές 23
χιλιομέτρων. Αποτελεί όμως μια εξαιρετικά οικονομική λύση αξιοποίησης
των παλαιών συστημάτων SA-6. Η RETIA επέδειξε μάλιστα στοιχεία ενός
τέτοιου εκσυγχρονισμένου συστήματος με τον εκτοξευτή 2P25 του Kub να
φέρει τρεις Aspide/Spada 2000 σε θύλακες έτοιμους για εκτόξευση Το
σύστημα διατηρεί τα υπόλοιπα στοιχεία του συμπεριλαμβανομένου και του
ραντάρ 1S91M2 με νέο όμως πομπό, συμβατό με το νέο βλήμα. Το σύστημα
επρόκειτο να δοκιμαστεί στα το 2012 σε ιταλικό πεδίο βολής, αλλά πριν
λίγες εβδομάδες το τσεχικό υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι, στα πλαίσια
εξοικονόμησης πόρων σκοπεύει να αποσύρει τις συστοιχίες των SA-6
πιθανότατα το 2013. Αυτό ώθησε την RETIA να αναζητήσει πλέον νέες
αγορές, ανάμεσα σε άλλες χώρες-χρήστες του σοβιετικού συστήματος, όπως η
Βουλγαρία, Πολωνία, Ουγγαρία, Σλοβακία, Σερβία, Μαυροβούνιο αλλά και
άλλες εκτός Ευρώπης.
Μήπως το όλο θέμα δίνει καμιά ιδέα και για τους δικούς μας HAWK, που
επίσης αντιμετωπίζουν το φάσμα της απόσυρσης παρά τον εκσυγχρονισμό
τους λόγω λήξης της «ωφέλιμης ζωής» των πυραύλων. Βέβαια η Raytheon έχει
κάποιες έτοιμες λύσεις με AMRAAM και πιο πρόσφατα με ESSM, αλλά μήπως
μπορούν να εξερευνηθούν και άλλες, από ελληνικά χέρια με χαμηλό κόστος
διότι μόνο αυτές έχουν πλέον ελπίδες υλοποίησης στην Ελλάδα.
