Μια ομάδα έγκλειστων αξιωματικών του σκληρού πυρήνα της δικτατορίας είχε καταστρώσει σχέδιο απόδρασης μέσα από τις φυλακές Κορυδαλλού. ...
Μια ομάδα έγκλειστων αξιωματικών του σκληρού πυρήνα της δικτατορίας είχε καταστρώσει σχέδιο απόδρασης μέσα από τις φυλακές Κορυδαλλού.
«Oταν κάποτε γραφτεί από την αρχή η ιστορία της δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967, οι ''συνυπεύθυνοι'' θα βγουν στο ξαναμέτρημα πολύ περισσότεροι από αυτούς που μέχρι τώρα γνωρίζουμε. Oσο για τους εκλεκτούς του καθεστώτος...
αυτοί κι αν ξεπερνούν κάθε προσδοκία, αφού πλήθος ήταν εκείνοι που εξασφάλισαν ανέξοδα μία ταυτότητα δημοκράτη-αντιστασιακού και μερικοί εξ αυτών δεν δίστασαν να ευωχούνται και να δεξιώνονται στο Προεδρικό Μέγαρο κάποιους Ιούλιους της μαύρης μνήμης για να γιορτάσουν περιχαρείς την επάνοδο της δημοκρατίας τρώγοντας αστακοκαραβίδες».
Με αυτά τα σκληρά λόγια ο συγγραφέας και ερευνητής Δήμος Λεβιθόπουλος, εμπνευστής και δημιουργός του περίφημου ιστορικού αρχείου «Γεώργιος Λεβιθόπουλος», μιλάει στο «Eθνος της Κυριακής» για την 44η επέτειο της απριλιανής δικτατορίας.
Στις 21 Απριλίου του 1967 η Ελλάδα μπήκε στον γύψο. Ο κ. Λεβιθόπουλος ισχυρίζεται ότι τα αρχεία και τα ντοκουμέντα που βγήκαν στο φως δεν είναι παρά το ένα τοις χιλίοις όσων έλαβαν χώρα κατά την 7χρονη δικτατορία.
«Η περίπτωση της δικτατορίας εξελίχθηκε τελικά σε ένα δια-δικαστικό και κοινωνικό θρίλερ, του οποίου γνωρίζουμε μόνο το ρεπορτάζ, όχι όμως και την ιστορία. Ενα καθεστώς αυταρχικό δημιουργεί δύο εκκολαπτήρια.
Το πρώτο αθέλητα, το άλλο ηθελημένα. Ενα αγωνιστών και ένα χαφιεδοκολάκων. Λέω, λοιπόν, καθαρά και ξάστερα ότι υπάρχουν πολλοί άγνωστοι, εντελώς άσημοι αγωνιστές που η προσφορά τους και οι κακουχίες τους ξεπερνούν το πλέον απερίγραπτο μυθιστορηματικό μεγαλείο. Ολοι αυτοί θα άξιζαν να γίνουν βιβλία, κινηματογραφικά σενάρια και γιατί όχι και υπουργοί. Τώρα την ακριβώς αντίθετη σκέψη την αφήνω στη δική σας δημιουργική φαντασία», μας λέει χαρακτηριστικά.
Δεν ήταν μόνο οι γνωστοί από τους... μνημειώδεις λόγους τους και από τα ατέλειωτα «επίκαιρα» του κινηματογράφου οι πρωταγωνιστές της δικτατορίας. Υπήρχαν και αυτοί που δρούσαν εντελώς στο σκοτάδι και παρασκηνιακά αναλαμβάνοντας καθήκοντα και αποστολές υπερυπουργών. Δεν ήταν απλώς οι στυλοβάτες του καθεστώτος τύπου Τομ Πάπας κ.λπ.
Υπουργοί «μπαλαντέρ»
Μιλάμε για πανίσχυρους «υπουργούς» μπαλαντέρ, εμφανίζονταν ως οι από μηχανής θεοί σε κάθε λογής καταστάσεις. Διεθνείς σχέσεις, εμπόριο όπλων, πετρέλαιο κ.λπ.
Και ασκούσαν τη «γοητεία» τους διαθέτοντας ισχυρές διασυνδέσεις σε κυκλώματα κυρίως του εξωτερικού, με τεράστιες οικονομικές και πολιτικές επιρροές.
«Ο παρ' ολίγον και τύποις υπουργός -ακόμη και πρωθυπουργός- Νικόλαος Φαρμάκης δεν είναι γνωστός στον πολύ κόσμο για τα υψηλά καθήκοντά του στην κυβέρνηση Παπαδόπουλου, αναλαμβάνει ωστόσο να ξεμπλοκάρει 4 πολεμικά αεροσκάφη από την Αμερική προς την Ελλάδα, παίζει πολύ σημαντικό παρασκηνιακό ρόλο σε όλη την εξέλιξη του Κυπριακού, συνομιλεί με «πετρελαιάδες» και στηρίζει από την πρώτη μέρα τον Παπαδόπουλο, παρά το ότι ο ίδιος ήταν "άνθρωπος του παλατιού"», λέει ο Δήμος Λεβιθόπουλος.
Το απόγευμα της 21ης Απριλίου τον καλεί ο Παπαδόπουλος να ορκιστεί υπουργός. Ο τέως βασιλιάς του το αρνείται, πιθανόν για να μην εκτεθεί περισσότερο το παλάτι για συνεργασία με τους πραξικοπηματίες.
Αλλά και ο Ελληνοαμερικανός, ονόματι Π. Κρίστοφερ, πρώην δήμαρχος του Σαν Φρανσίσκο, παίζει ρόλο όχι απλού διαμεσολαβητή, αλλά υπουργικό. Προσωπικός φίλος του Νίξον, τον συναντά συχνά στο ξενοδοχείο Πλάζα και με σύνδεσμο τον Μ. Κωττάκη, διευθυντή του διπλωματικού γραφείου του υπουργού Εξωτερικών Πιπινέλη, προσπαθεί να διασυνδέσει τους συνταγματάρχες με το μελλοντικό πρόεδρο των ΗΠΑ.
Μάλιστα, προτείνει το δικηγορικό γραφείο του Νίξον -όλα αυτά έναν χρόνο πριν από την εκλογή του- να αναλάβει την υπεράσπιση των υποθέσεων της Ελλάδας σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο της Ουάσιγκτον αντί 300.000 δολαρίων ετησίως.
Εκτός όμως από αυτούς, στον κατάλογο των «υπερυπουργών» είναι και άλλοι, όχι πολλοί μα ισχυροί και ως εκ τούτου εκλεκτοί. Πίτερ Δάνος, Λ. Μέντης και άλλοι.
Το αρχείο
Εμπνευστής και δημιουργός του περίφημου ιστορικού αρχείου «Γεώργιος Λεβιθόπουλος», στο οποίο διασώζονται ανεκτίμητης ιστορικής αξίας ντοκουμέντα της πρόσφατης ιστορίας της Ελλάδας από το κίνημα του 1935 έως και την προδοσία της Κύπρου το 1974, ο Δήμος Λεβιθόπουλος εδώ και 20 χρόνια δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να δημιουργεί ένα ταμείο ιστορικών στοιχείων-ντοκουμέντων που η απλή παράθεσή τους αρκεί για να γράψει την Ιστορία -οι ιστοριογράφοι περιττεύουν... Δύο δεκαετίες χρειάστηκαν για να δημιουργήσει το αρχείο του, στο οποίο έχει δώσει το όνομα του αντιστασιακού πατέρα του. Σε αυτό, συμπεριλαμβάνονται έγγραφα και ντοκουμέντα, επιστολές, απόρρητα μυστικών υπηρεσιών από τα άδυτα του στρατιωτικού καθεστώτος, ικανά να προκαλέσουν ρίγη συγκίνησης ακόμη και στον πιο αδιάφορο... Το 2012 το αρχείο θα είναι έτοιμο να αναρτηθεί στο Διαδίκτυο .
Αρχίζει η αντίσταση
Συνθήματα, προκηρύξεις, ένα πλοίο για τη Γυάρο και πογκρόμ αριστερών
Σαρώνουν τους δρόμους
Οταν αρχίζει κάθε μορφή καταπίεσης, αμέσως αρχίζει και η αντίσταση. Ετσι, από τις πρώτες κιόλας ημέρες της χούντας, εμφανίζονται στον τοίχο συνθήματα και οι πρώτες χειρόγραφες ή πολυγραφημένες προκηρύξεις. Από οργανώσεις μικρές -έως και οικογενειακές- ή και μεγαλύτερες. Το καθεστώς δεν κάθεται με σταυρωμένα τα χέρια, δίνουν εντολή, κάθε αστυνομικό τμήμα στην περιοχή της ευθύνης του να σαρώνει τις πρώτες κυρίως πρωινές ώρες τους δρόμους και να εντοπίζει τέτοια ενοχλητικά για τους συνταγματάρχες χαρτιά, μικρά, αλλά που προκαλούσαν μεγάλο πονοκέφαλο.
Οι επικίνδυνοι στα «σύρματα»
Πρώτο μέλημα των πραξικοπηματιών είναι να ρίξουν στα «σύρματα» κατά την παλιά πάγια τακτική αυτούς που θα μπορούσαν να αποτελέσουν απειλή. Από τις πρώτες ώρες γίνεται ένα πογκρόμ αριστερών και δημοκρατών από όλους τους πολιτικούς χώρους και όλη η Ελλάδα γίνεται στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ομως ο Γολγοθάς λέγεται Γυάρος. Με το ανωτέρω σήμα, συγκεκριμένα πλοία λαμβάνουν εντολή να καταπλεύσουν στα λιμάνια πόλεων της χώρας και να επιβιβάσουν τους θεωρούμενους «αναρχικούς» για να τους πάνε εξορία στη Γυάρο. Εκεί τους περίμενε η γνωστή... αναμόρφωση.
Αρνηση συσσιτίου Κύρκου - Ιωαννίδη
Οι φυλακισμένοι, εκτοπισμένοι εξόριστοι στις περισσότερες φυλακές της χώρας, αρνούνται την 21η Απριλίου, μαύρη επέτειο της κατάλυσης της δημοκρατίας, να δεχθούν φαγητό, ακόμα και νερό. Ανάμεσά τους, ονόματα που θα παίξουν αργότερα σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή του τόπου, όπως ο Λεωνίδας Κύρκος και ο Φοίβος Ιωαννίδης.
Οι έγκλειστοι χουντικοί
Τον χειμώνα του '80 σχεδίαζαν απόδραση από τον Κορυδαλλό
Μια ομάδα έγκλειστων αξιωματικών του σκληρού πυρήνα της δικτατορίας είχε καταστρώσει σχέδιο απόδρασης μέσα από τις φυλακές Κορυδαλλού. Φαίνεται απίστευτο, αλλά προκύπτει από την αλληλογραφία Παττακού - Λεβιθόπουλου και σώζεται μέχρι σήμερα και το σχέδιο.
Παττακός, Ντερτιλής και άλλοι, τον χειμώνα του '80 είχαν τεθεί επικεφαλής και μερικών άλλων και ετοίμαζαν μυστικά το κόλπο μιας μεγάλης απόδρασης. Και όλα αυτά παρά τις συστάσεις Παπαδόπουλου που απείχε λέγοντάς τους πως αν γλιτώσουν από τις σφαίρες των φρουρών, το πολύ να φτάσουν ώς το νοσοκομείο της φυλακής με σπασμένα μέλη.
Το «σχέδιο ενεργείας» εντελώς μυστήρια φτάνει στα αυτιά της διεύθυνσης των φυλακών και, όπως είναι φυσικό, γίνεται χαμός. Αμέσως αρχίζουν και έριδες μεταξύ επίδοξων δραπετών για τη διαρροή που πιθανά οφείλεται σε στημένο αυτί κάποιου αρχιφύλακα. Παλιές μέθοδοι και μην ξεχνάμε ποιοι ήταν οι πρώτοι διδάξαντες του και οι τοίχοι έχουν αυτιά.
Ο ίδιος ο Παττακός γράφει σε απόρρητη επιστολή του: «Μου προετάθη υπότινος των συνεγκλήστων η απόδρασις ως γενναία πράξις και επιτρεπτή επιβαλλομένη υπό τον στρατιωτικόν κανονισμόν προς δικαίωσιν του αγώνος μας. Ηρχισα να μελετώ και να σχεδιάζω. Ευρήκα λύσεις τινάς, δεν ευρέθη ευκαιρία έντιμος. Ευρεθείς εις κλούβαν από αεροδρομίου Χανίων προς φυλακάς Χανίων, μου εγένετο πρότασις να αποδράσω υπό συνοδεύοντός με στην κλούβα ενοματάρχου... Απέρριψα την πρόταση ως ήτο φυσικόν».
ΜΑΡΙΑ ΨΑΡΑmapsara@pegasus.gr
αυτοί κι αν ξεπερνούν κάθε προσδοκία, αφού πλήθος ήταν εκείνοι που εξασφάλισαν ανέξοδα μία ταυτότητα δημοκράτη-αντιστασιακού και μερικοί εξ αυτών δεν δίστασαν να ευωχούνται και να δεξιώνονται στο Προεδρικό Μέγαρο κάποιους Ιούλιους της μαύρης μνήμης για να γιορτάσουν περιχαρείς την επάνοδο της δημοκρατίας τρώγοντας αστακοκαραβίδες».
Με αυτά τα σκληρά λόγια ο συγγραφέας και ερευνητής Δήμος Λεβιθόπουλος, εμπνευστής και δημιουργός του περίφημου ιστορικού αρχείου «Γεώργιος Λεβιθόπουλος», μιλάει στο «Eθνος της Κυριακής» για την 44η επέτειο της απριλιανής δικτατορίας.
«Η περίπτωση της δικτατορίας εξελίχθηκε τελικά σε ένα δια-δικαστικό και κοινωνικό θρίλερ, του οποίου γνωρίζουμε μόνο το ρεπορτάζ, όχι όμως και την ιστορία. Ενα καθεστώς αυταρχικό δημιουργεί δύο εκκολαπτήρια.
Το πρώτο αθέλητα, το άλλο ηθελημένα. Ενα αγωνιστών και ένα χαφιεδοκολάκων. Λέω, λοιπόν, καθαρά και ξάστερα ότι υπάρχουν πολλοί άγνωστοι, εντελώς άσημοι αγωνιστές που η προσφορά τους και οι κακουχίες τους ξεπερνούν το πλέον απερίγραπτο μυθιστορηματικό μεγαλείο. Ολοι αυτοί θα άξιζαν να γίνουν βιβλία, κινηματογραφικά σενάρια και γιατί όχι και υπουργοί. Τώρα την ακριβώς αντίθετη σκέψη την αφήνω στη δική σας δημιουργική φαντασία», μας λέει χαρακτηριστικά.
Δεν ήταν μόνο οι γνωστοί από τους... μνημειώδεις λόγους τους και από τα ατέλειωτα «επίκαιρα» του κινηματογράφου οι πρωταγωνιστές της δικτατορίας. Υπήρχαν και αυτοί που δρούσαν εντελώς στο σκοτάδι και παρασκηνιακά αναλαμβάνοντας καθήκοντα και αποστολές υπερυπουργών. Δεν ήταν απλώς οι στυλοβάτες του καθεστώτος τύπου Τομ Πάπας κ.λπ.
Υπουργοί «μπαλαντέρ»
Μιλάμε για πανίσχυρους «υπουργούς» μπαλαντέρ, εμφανίζονταν ως οι από μηχανής θεοί σε κάθε λογής καταστάσεις. Διεθνείς σχέσεις, εμπόριο όπλων, πετρέλαιο κ.λπ.
Και ασκούσαν τη «γοητεία» τους διαθέτοντας ισχυρές διασυνδέσεις σε κυκλώματα κυρίως του εξωτερικού, με τεράστιες οικονομικές και πολιτικές επιρροές.
«Ο παρ' ολίγον και τύποις υπουργός -ακόμη και πρωθυπουργός- Νικόλαος Φαρμάκης δεν είναι γνωστός στον πολύ κόσμο για τα υψηλά καθήκοντά του στην κυβέρνηση Παπαδόπουλου, αναλαμβάνει ωστόσο να ξεμπλοκάρει 4 πολεμικά αεροσκάφη από την Αμερική προς την Ελλάδα, παίζει πολύ σημαντικό παρασκηνιακό ρόλο σε όλη την εξέλιξη του Κυπριακού, συνομιλεί με «πετρελαιάδες» και στηρίζει από την πρώτη μέρα τον Παπαδόπουλο, παρά το ότι ο ίδιος ήταν "άνθρωπος του παλατιού"», λέει ο Δήμος Λεβιθόπουλος.
Το απόγευμα της 21ης Απριλίου τον καλεί ο Παπαδόπουλος να ορκιστεί υπουργός. Ο τέως βασιλιάς του το αρνείται, πιθανόν για να μην εκτεθεί περισσότερο το παλάτι για συνεργασία με τους πραξικοπηματίες.
Αλλά και ο Ελληνοαμερικανός, ονόματι Π. Κρίστοφερ, πρώην δήμαρχος του Σαν Φρανσίσκο, παίζει ρόλο όχι απλού διαμεσολαβητή, αλλά υπουργικό. Προσωπικός φίλος του Νίξον, τον συναντά συχνά στο ξενοδοχείο Πλάζα και με σύνδεσμο τον Μ. Κωττάκη, διευθυντή του διπλωματικού γραφείου του υπουργού Εξωτερικών Πιπινέλη, προσπαθεί να διασυνδέσει τους συνταγματάρχες με το μελλοντικό πρόεδρο των ΗΠΑ.
Μάλιστα, προτείνει το δικηγορικό γραφείο του Νίξον -όλα αυτά έναν χρόνο πριν από την εκλογή του- να αναλάβει την υπεράσπιση των υποθέσεων της Ελλάδας σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο της Ουάσιγκτον αντί 300.000 δολαρίων ετησίως.
Εκτός όμως από αυτούς, στον κατάλογο των «υπερυπουργών» είναι και άλλοι, όχι πολλοί μα ισχυροί και ως εκ τούτου εκλεκτοί. Πίτερ Δάνος, Λ. Μέντης και άλλοι.
Το αρχείο
Εμπνευστής και δημιουργός του περίφημου ιστορικού αρχείου «Γεώργιος Λεβιθόπουλος», στο οποίο διασώζονται ανεκτίμητης ιστορικής αξίας ντοκουμέντα της πρόσφατης ιστορίας της Ελλάδας από το κίνημα του 1935 έως και την προδοσία της Κύπρου το 1974, ο Δήμος Λεβιθόπουλος εδώ και 20 χρόνια δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να δημιουργεί ένα ταμείο ιστορικών στοιχείων-ντοκουμέντων που η απλή παράθεσή τους αρκεί για να γράψει την Ιστορία -οι ιστοριογράφοι περιττεύουν... Δύο δεκαετίες χρειάστηκαν για να δημιουργήσει το αρχείο του, στο οποίο έχει δώσει το όνομα του αντιστασιακού πατέρα του. Σε αυτό, συμπεριλαμβάνονται έγγραφα και ντοκουμέντα, επιστολές, απόρρητα μυστικών υπηρεσιών από τα άδυτα του στρατιωτικού καθεστώτος, ικανά να προκαλέσουν ρίγη συγκίνησης ακόμη και στον πιο αδιάφορο... Το 2012 το αρχείο θα είναι έτοιμο να αναρτηθεί στο Διαδίκτυο .
Αρχίζει η αντίσταση
Συνθήματα, προκηρύξεις, ένα πλοίο για τη Γυάρο και πογκρόμ αριστερών
Σαρώνουν τους δρόμους
Οταν αρχίζει κάθε μορφή καταπίεσης, αμέσως αρχίζει και η αντίσταση. Ετσι, από τις πρώτες κιόλας ημέρες της χούντας, εμφανίζονται στον τοίχο συνθήματα και οι πρώτες χειρόγραφες ή πολυγραφημένες προκηρύξεις. Από οργανώσεις μικρές -έως και οικογενειακές- ή και μεγαλύτερες. Το καθεστώς δεν κάθεται με σταυρωμένα τα χέρια, δίνουν εντολή, κάθε αστυνομικό τμήμα στην περιοχή της ευθύνης του να σαρώνει τις πρώτες κυρίως πρωινές ώρες τους δρόμους και να εντοπίζει τέτοια ενοχλητικά για τους συνταγματάρχες χαρτιά, μικρά, αλλά που προκαλούσαν μεγάλο πονοκέφαλο.
Οι επικίνδυνοι στα «σύρματα»
Πρώτο μέλημα των πραξικοπηματιών είναι να ρίξουν στα «σύρματα» κατά την παλιά πάγια τακτική αυτούς που θα μπορούσαν να αποτελέσουν απειλή. Από τις πρώτες ώρες γίνεται ένα πογκρόμ αριστερών και δημοκρατών από όλους τους πολιτικούς χώρους και όλη η Ελλάδα γίνεται στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ομως ο Γολγοθάς λέγεται Γυάρος. Με το ανωτέρω σήμα, συγκεκριμένα πλοία λαμβάνουν εντολή να καταπλεύσουν στα λιμάνια πόλεων της χώρας και να επιβιβάσουν τους θεωρούμενους «αναρχικούς» για να τους πάνε εξορία στη Γυάρο. Εκεί τους περίμενε η γνωστή... αναμόρφωση.
Αρνηση συσσιτίου Κύρκου - Ιωαννίδη
Οι φυλακισμένοι, εκτοπισμένοι εξόριστοι στις περισσότερες φυλακές της χώρας, αρνούνται την 21η Απριλίου, μαύρη επέτειο της κατάλυσης της δημοκρατίας, να δεχθούν φαγητό, ακόμα και νερό. Ανάμεσά τους, ονόματα που θα παίξουν αργότερα σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή του τόπου, όπως ο Λεωνίδας Κύρκος και ο Φοίβος Ιωαννίδης.
Οι έγκλειστοι χουντικοί
Τον χειμώνα του '80 σχεδίαζαν απόδραση από τον Κορυδαλλό
Μια ομάδα έγκλειστων αξιωματικών του σκληρού πυρήνα της δικτατορίας είχε καταστρώσει σχέδιο απόδρασης μέσα από τις φυλακές Κορυδαλλού. Φαίνεται απίστευτο, αλλά προκύπτει από την αλληλογραφία Παττακού - Λεβιθόπουλου και σώζεται μέχρι σήμερα και το σχέδιο.
Παττακός, Ντερτιλής και άλλοι, τον χειμώνα του '80 είχαν τεθεί επικεφαλής και μερικών άλλων και ετοίμαζαν μυστικά το κόλπο μιας μεγάλης απόδρασης. Και όλα αυτά παρά τις συστάσεις Παπαδόπουλου που απείχε λέγοντάς τους πως αν γλιτώσουν από τις σφαίρες των φρουρών, το πολύ να φτάσουν ώς το νοσοκομείο της φυλακής με σπασμένα μέλη.
Το «σχέδιο ενεργείας» εντελώς μυστήρια φτάνει στα αυτιά της διεύθυνσης των φυλακών και, όπως είναι φυσικό, γίνεται χαμός. Αμέσως αρχίζουν και έριδες μεταξύ επίδοξων δραπετών για τη διαρροή που πιθανά οφείλεται σε στημένο αυτί κάποιου αρχιφύλακα. Παλιές μέθοδοι και μην ξεχνάμε ποιοι ήταν οι πρώτοι διδάξαντες του και οι τοίχοι έχουν αυτιά.
Ο ίδιος ο Παττακός γράφει σε απόρρητη επιστολή του: «Μου προετάθη υπότινος των συνεγκλήστων η απόδρασις ως γενναία πράξις και επιτρεπτή επιβαλλομένη υπό τον στρατιωτικόν κανονισμόν προς δικαίωσιν του αγώνος μας. Ηρχισα να μελετώ και να σχεδιάζω. Ευρήκα λύσεις τινάς, δεν ευρέθη ευκαιρία έντιμος. Ευρεθείς εις κλούβαν από αεροδρομίου Χανίων προς φυλακάς Χανίων, μου εγένετο πρότασις να αποδράσω υπό συνοδεύοντός με στην κλούβα ενοματάρχου... Απέρριψα την πρόταση ως ήτο φυσικόν».
ΜΑΡΙΑ ΨΑΡΑmapsara@pegasus.gr
