Ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ ναύαρχος Λυμπέρης ζήτησε να του δοθούν από το ΚΥΣΕΑ κανόνες εμπλοκής για να λάβει την απάντηση από τον κ. Σημίτη, όπως ο...
Ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ ναύαρχος Λυμπέρης ζήτησε να του δοθούν από το ΚΥΣΕΑ κανόνες εμπλοκής για να λάβει την απάντηση από τον κ. Σημίτη, όπως ο τελευταίος γράφει στο βιβλίο του, ότι δεν ήταν η ώρα να συζητηθούν οι κανόνες εμπλοκής, γιατί βρισκόμασταν στο στάδιο διαπραγματεύσεων για μια πολιτική λύση. Ας σημειωθεί ότι με ευθύνη του Γ. Αρσένη είχαν αποδεσμευθεί κανόνες εμπλοκής και ήδη το ΓΕΝ είχε προβεί σε σειρά ενεργειών με βάση αυτή τη διαταγή.
Δεν είναι γνωστό αν ο Α/ΓΕΕΘΑ ζητούσε κάτι παραπάνω ή αν ήθελε επιβεβαίωση και επικύρωση αυτών των διαταγών από το ΚΥΣΕΑ. Το σχόλιο του κ. Λυμπέρη στο βιβλίο του, ότι ο Γ. Αρσένης του είπε «άσε τώρα τους κανόνες εμπλοκής, γιατί τώρα έχουμε διαπραγματεύσεις», δεν αληθεύει. Το σχόλιο αυτό το έκανε ο κ. Σημίτης, όπως ορθώς αναγνωρίζεται στο βιβλίο του τελευταίου και όπου σαφώς αναφέρεται ότι ο Γ. Αρσένης υποστήριξε το αίτημα του κ. Λυμπέρη.
31/1/96, 01:10
Ο Α/ΓΕΝ, κατόπιν εντολής Α/ΓΕΕΘΑ, διέταξε και εκτελέστηκε στοχοποίηση των τουρκικών σκαφών που βρίσκονταν στην ευρύτερη περιοχή. Ο Α/ΓΕΝ πληροφόρησε ότι οι μονάδες του Πολεμικού Ναυτικού που βρίσκονται στην περιοχή τού ανέφεραν ότι τα τουρκικά πλοία είχαν σκεπασμένα τα κανόνια τους, πράγμα που δημιούργησε αίσθηση, δεδομένης της μεγάλης έντασης που επικρατούσε τις ώρες εκείνες.
31/1/96, 01:15
Ο υπουργός Άμυνας της Κύπρου Κώστας Ηλιάδης, μέσω του τηλεφωνικού κέντρου της Βουλής, στο πορτοκαλί τηλέφωνο, ζήτησε από τη γραμματεία στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας να μιλήσει με τον Γ. Αρσένη. Η γραμματεία απάντησε ότι ο υπουργός Εθνικής Άμυνας ήταν στο πρωθυπουργικό γραφείο στη Βουλή και ο κύριος Ηλιάδης ανέφερε ότι επιδίωκε επικοινωνία μαζί του διότι ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Γλαύκος Κληρίδης, που ήταν δίπλα του, επιχειρούσε να επικοινωνήσει με τον κύριο Σημίτη στη Βουλή χωρίς να του είναι δυνατόν.
31/1/96, 01:35
Σύμφωνα με πληροφορίες από το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων (ΕΘΚΕΠΙΧ) και από το ΓΕΝ, υπήρχε τουρκική κινητικότητα γύρω από τις βραχονησίδες Ίμια και ότι δύο ελικόπτερα είχαν πετάξει στην περιοχή. Τότε, για δεύτερη φορά, ο υπουργός Άμυνας ζήτησε από τον πρωθυπουργό να μεταφερθεί η συζήτηση στο ΕΘΚΕΠΙΧ στο ΥΕΘΑ και να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις ως ΚΥΣΕΑ, πρόταση την οποία απέρριψε (σ.σ.: ο Κ. Σημίτης) με το ίδιο αιτιολογικό, ότι δηλαδή βρισκόμασταν σε πολιτική διαπραγμάτευση και ότι δεν έπρεπε να δώσουμε την εντύπωση μιας στρατιωτικής κινητοποίησης.
Σχετικά με την επιλογή του να μείνει το επιτελείο στο πρωθυπουργικό γραφείο και να μη μεταφερθεί ως ΚΥΣΕΑ στην ειδική αίθουσα του ΕΘΚΕΠΙΧ στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας, ο κ. Σημίτης είπε ότι το αποφάσισε συνειδητά. «Ήθελα να αποφύγω τη δημιουργία εντύπωσης ότι βρισκόμαστε μπροστά σε πολεμική κρίση. Το πρόβλημα ήταν πολιτικό και έπρεπε να αντιμετωπιστεί με πολιτικά μέσα και όχι σαν μια στρατιωτική επιχείρηση», λέει στο βιβλίο του «Στόχοι, Στρατηγική, Προοπτική» και, παρακάτω, αναφέρει ότι «προς έκπληξη όλων των παρευρισκομένων ο κ. Αρσένης ρωτά μήπως είναι σκόπιμο να μεταφερθούμε στο υπουργείο Άμυνας. Το αρνούμαι, θα ήταν λάθος μήνυμα». Συνεχίζει ο κ. Σημίτης πως «στους κ.κ. Αρσένη και Λυμπέρη απαντώ ότι σχετικά με τους κανόνες εμπλοκής θα απαντήσουμε όταν θα καταλήξουμε τι πρέπει να γίνει. Η σύσκεψη αυτή πρέπει πρώτα απ’ όλα να αποφασίσει πώς θα χειριστούμε το πολιτικό πρόβλημα με το οποίο είμαστε αντιμέτωποι αυτή τη στιγμή. Διότι επιδίωξη της Τουρκίας είναι να διαπραγματευτεί απευθείας με την Ελλάδα θέματα που πιστεύει ότι υπάρχουν στο Αιγαίο».
Ο Γ. Αρσένης (όπως αναφέρει και στους Ιγνατίου – Έλλις) υποστηρίζει: «Εκ των υστέρων κρίνω ότι ήταν λάθος δικό μου που δεν επέμεινα να μη μεταφερθεί το ΚΥΣΕΑ στο ΕΘΚΕΠΙΧ. Γι’ αυτή μου τη στάση, δύο ήταν οι λόγοι. Πρώτον, γιατί ήξερα ότι αν επέμενα και αποχωρούσα από το Γραφείο του Πρωθυπουργού και, μαζί με τον Α/ΓΕΕΘΑ πήγαινα στο ΥΕΘΑ, θα ξέσπαγε αυτόματα μια ανοιχτή κρίση με απρόβλεπτες συνέπειες, όχι μόνο για τη βιωσιμότητα της ίδιας της κυβέρνησης, αλλά και για την άμυνά μας. Ειδικά το θέμα αυτό το είχα προσεγγίσει με υπερβολική, όπως φάνηκε, ευαισθησία και λεπτότητα για να δίνουμε προς τα έξω το μήνυμα ότι το νέο κυβερνητικό σχήμα είχε συνοχή και συμπαρίστατο στον πρωθυπουργό. Δεύτερον, η μη εμμονή μου οφειλόταν στο ότι επηρεάστηκα από το γεγονός ότι, τόσο ο κ. Σημίτης, όσο και ο κ. Πάγκαλος είχαν μεταφέρει ένα κλίμα αισιοδοξίας για την έκβαση των συνεννοήσεων για μια πολιτική λύση και πως αυτή βρισκόταν ήδη στα σκαριά. Υπολόγισα ότι με βάση τις συνομιλίες που είχε ο πρωθυπουργός με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον και ο υπουργός Εξωτερικών με τον Αμερικανό ομόλογό του Γουόρεν Κρίστοφερ και τον Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, υπήρχε σαφώς μια τέτοια προοπτική. Ο κ. Πάγκαλος συνέχισε από διπλανό δωμάτιο τις τηλεφωνικές του επαφές με τον Χόλμπρουκ, το περιεχόμενο των οποίων δεν γνωρίζω, όπως δεν μπορώ να είμαι και απόλυτα βέβαιος για το αν υπήρχε λεπτομερής ενημέρωση εκ μέρους του προς τον κ. Σημίτη, ο οποίος ήταν μαζί μας στο γραφείο του. Αναμένοντας το αποτέλεσμα των συνομιλιών του Πάγκαλου με τον Χόλμπρουκ, εμείς περιμέναμε στο Γραφείο του Πρωθυπουργού, χωρίς να συνεδριάζουμε επίσημα».
31/1/96, 01:45
Ο Α/ΓΕΝ διέταξε του άνδρες των ΜΥΚ που βρίσκονταν στην Ανατολική Ίμια να ρίξουν φωτοβολίδες κατά των τουρκικών Ε/Π που εκτελούσαν πτήσεις κοντά στις βραχονησίδες εάν πετάξουν πάνω από αυτές και να τα καταρρίψουν εάν επιχειρήσουν να προσγειωθούν. Η τουρκική Φ/Γ «Γιαβούζ» παρακολουθούμενη εκ του σύνεγγυς από μονάδες του Πολεμικού Ναυτικού πλησίασε σε απόσταση 500 μέτρων από τα Ίμια αλλά στη συνέχεια απομακρύνθηκε, πράγμα που έκαναν και τα Ε/Π.
31/1/96, 03:30
Από τον υπουργό Τύπου Δημήτρη Ρέππα, από το ΕΘΚΕΠΙΧ και από την ΕΥΠ έφθασαν πληροφορίες στο υπουργείο Άμυνας ότι τουρκικός τηλεοπτικός σταθμός μετέδωσε ότι έγινε αποβίβαση Τούρκων καταδρομέων στη Δυτική Ίμια. Το γεγονός επιβεβαίωσε και ο Χόλμπρουκ τηλεφωνικά στον κ. Πάγκαλο. Η εξέλιξη αυτή δημιούργησε ένα βαθύτατο προβληματισμό στο υπουργείο Άμυνας, όπου υπήρχε η εντύπωση ότι οι συνεννοήσεις για μια πολιτική λύση του θέματος είχαν προχωρήσει. Ο Γ. Αρσένης θεωρούσε επίσης ότι εφόσον γίνονταν τριγωνικές συζητήσεις για πολιτική επίλυση του προβλήματος είχε, τουλάχιστον, κατά τη διάρκειά των συζητήσεων, εξασφαλιστεί από τον διαμεσολαβητή -που ήταν ο Χόλμπρουκ- ένα μορατόριουμ για οποιαδήποτε στρατιωτική δράση όλων των πλευρών. Γι’ αυτό και προκύπτει το ερώτημα: εάν υπήρχαν τέτοιες διαβεβαιώσεις, ποια πλευρά ευθύνεται για τη μη τήρηση τέτοιων δεσμεύσεων;
Η δραματική αυτή αλλαγή των δεδομένων είχε ως άμεση συνέπεια μια σκληρή αντιπαράθεση ανάμεσα στον κ. Σημίτη και τον κ. Λυμπέρη στο Γραφείο του Πρωθυπουργού. Οι φιλικές σχέσεις των δύο ανδρών διαλύθηκαν και προέκυψαν αλληλοκατηγορίες.
Την ώρα εκείνη από την πλευρά Αρσένη, οι ενέργειες ήταν δύο:
• να εξακριβωθεί από πηγές του υπουργείου Άμυνας αν πράγματι υπήρξε αποβίβαση Τούρκων καταδρομέων στη Δυτική Ίμια και
• να τεθεί σε εφαρμογή το υφιστάμενο σχέδιο ανακατάληψης. Και τα δύο αυτά θέματα τα χειρίστηκε από το ΕΘΚΕΠΙΧ όπου βρισκόταν ο έμπειρος υφυπουργός Εθνικής Άμυνας, πτέραρχος εν αποστρατεία Νίκος Κουρής.
31/1/96, 04:00
Ο πρωθυπουργός συγκάλεσε το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εξωτερικών και Άμυνας (ΚΥΣΕΑ) που συνήλθε στο γραφείο του και συνεδρίαζε πλέον επίσημα για τον τρόπο αντιμετώπισης της κρίσης όπως διαμορφώθηκε. Δύο ήταν οι επιλογές: ή θα προχωρούσε άμεσα η στρατιωτική επιχείρηση ανακατάληψης της Δυτικής Ίμιας ή θα δεχόμασταν πολιτική λύση με βάση το πακέτο που είχε διαπραγματευτεί ο κ. Πάγκαλος.
Στη συζήτηση στο ΚΥΣΕΑ, ο Α/ΓΕΕΘΑ ρωτήθηκε από τον πρωθυπουργό με ποιο τρόπο θα μπορούσαμε να αντιδράσουμε στην αποβίβαση των Τούρκων κομάντο στα Δυτικά Ίμια. Στην αρχή ο κ. Λυμπέρης φάνηκε επιφυλακτικός και ήθελε να βεβαιωθεί από στρατιωτικές πηγές αν πράγματι έγινε αποβίβαση. Έτσι, στις 04:13, με εντολή Α/ΓΕΕΘΑ, απονηώθηκε Ε/Π (ελικόπτερο) από τη Φ/Γ «Ναυαρίνο» για επιβεβαίωση ότι οι Τούρκοι βρίσκονται στα Δυτικά Ίμια. Η αποστολή αυτή κρίθηκε επιβεβλημένη γιατί οι πληροφορίες για την παρουσία Τούρκων στα Δυτικά Ίμια δεν θεωρούνταν πλήρως αξιόπιστες και γιατί η ακριβής θέση και δύναμη της τουρκικής ομάδας ήταν αναγκαία για την εκτέλεση του σχεδίου ανακατάληψης.
Περίπου την ίδια ώρα και στο πλαίσιο εντολής του υφυπουργού Εθνικής Άμυνας για προετοιμασία εφαρμογής σχεδίου ανακατάληψης της Δυτικής Ίμιας, η δεύτερη ομάδα ανδρών ΜΥΚ που επέβαινε στην Κ/Φ κινήθηκε προς την Ανατολική Ίμια, παρέλαβε επιπλέον εξοπλισμό υποστήριξης και επέστρεψε στην Κ/Φ «Πυρπολητής» εν αναμονή διαταγής εκτέλεσης της επιχείρησης ανακατάληψης.
Στις 04:25, το Ε/Π επιβεβαίωσε εντοπισμό ομάδας Τούρκων καταδρομέων επί της Δυτικής Ίμιας, γεγονός που σχεδόν ταυτόχρονα ανέφερε και σκάφος του Πολεμικού Ναυτικού που τους εντόπισε με νυκτοσκόπιο. Όταν οι πληροφορίες από το ΕΘΚΕΠΙΧ επιβεβαίωσαν την αποβίβαση (περίπου 04:25), ο κ. Λυμπέρης, έπειτα από τηλεφωνική επαφή που είχε με το επιτελείο του στο ΓΕΕΘΑ από τον προθάλαμο του πρωθυπουργικού γραφείου, παρουσία αξιωματικών και του αρχηγού της ΕΥΠ, ναυάρχου Λεωνίδα Βασιλικόπουλου, με τους οποίους συνομίλησε και άκουσε εισηγήσεις τους για εκτέλεση καταδρομικής επιχείρησης ανακατάληψης από τη δεύτερη ομάδα της Μονάδας Υποβρυχίων Καταστροφών (ΜΥΚ), επανήλθε στην αίθουσα. Εκεί ο πρωθυπουργός τον ρώτησε τι είχε να εισηγηθεί για την εκδίωξη των Τούρκων κομάντο. Ο κ. Λυμπέρης παρέθεσε δύο επιλογές: α) βομβαρδισμό από πλοία και β) βομβαρδισμό από αεροσκάφη. Σε ερώτηση του πρωθυπουργού αν σε τέτοιες ενέργειες θα υπήρχε γενικότερη αντίδραση των Τούρκων, ο κ. Λυμπέρης απάντησε καταφατικά. Κατόπιν αυτού ο πρωθυπουργός απέκλεισε την επιλογή βομβαρδισμών γιατί θα οδηγούσε σε ελληνοτουρκικό πόλεμο. Ο πρωθυπουργός ρώτησε τον κ. Λυμπέρη αν μπορούσε να αποβιβάσει Έλληνες καταδρομείς για να συλλάβουν, μέχρι τα ξημερώματα (δηλαδή περίπου σε 45 λεπτά), τους Τούρκους κομάντο. Ο κ. Λυμπέρης απάντησε αρνητικά, γιατί μια τέτοια επιχείρηση απαιτούσε τουλάχιστον δύο ώρες για προετοιμασία και εκτέλεση.
Η θέση του κ. Λυμπέρη προβλημάτισε την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Άμυνας γιατί, σύμφωνα με τις διαταγές, υπήρχε ομάδα ανδρών ΜΥΚ σε άμεση ετοιμότητα στην περιοχή, όπως και ομάδα ειδικών δυνάμεων στην Κω σε ετοιμότητα δράσης 15 λεπτών. Οι ομάδες αυτές είχαν αρχίσει, κατόπιν εντολών του υφυπουργού Εθνικής Άμυνας Νίκου Κουρή, προετοιμασία εκτέλεσης επιχείρησης ανακατάληψης της Δυτικής Ίμιας. Υπέθεσαν λοιπόν ότι ο κ. Λυμπέρης κατέληξε σ’ αυτή τη θέση έπειτα από επικοινωνία που είχε με το επιτελείο του και στο φως νεότερων πληροφοριών και εκτιμήσεων.
Στρατιωτικές πηγές που είχαν ανάμειξη στα γεγονότα των Ιμίων, υποστηρίζουν ότι ο ισχυρισμός του κ. Λυμπέρη, ότι δεν μπορούσε να χρησιμοποιήσει την ομάδα ΜΥΚ, γιατί υστερούσε αριθμητικά των Τούρκων καταδρομέων, δεν ευσταθεί, δεδομένου ότι θα μπορούσε να την ενισχύσει με άνδρες από την ομάδα που ήταν στην Ανατολική Ίμια, σε συνδυασμό με τη σαφή τακτική και αριθμητική ναυτική υπεροχή που είχαμε στην περιοχή.
Με βάση αυτές τις συζητήσεις, η αποδοχή της «πολιτικής λύσης» ήταν μονόδρομος. Ο Γ. Αρσένης ζήτησε επιμόνως τη διαβεβαίωση ότι ισχύει η πολιτική πρόταση που είχε προωθηθεί προηγουμένως, στη 01:30, δηλαδή αμοιβαία υποχώρηση μονάδων και πλοίων, όχι όμως της ελληνικής σημαίας. Ο κ. Πάγκαλος διαβεβαίωσε, όπως το επανέλαβε και στη Βουλή, λίγες ώρες αργότερα, ότι αυτή η πολιτική πρόταση ισχύει, και ότι δεν μπαίνει όρος απομάκρυνσης της σημαίας.
Η ομόφωνη απόφαση του ΚΥΣΕΑ ήταν να επιλεγεί η πολιτική λύση, με το σκεπτικό ότι μια στρατιωτική δράση θα οδηγούσε σε μια γενίκευση της σύρραξης και κατ’ ανάγκη θα έφερνε επιδιαιτησία για την ειρηνική επίλυση των διαφορών, κάτι που ευθύς εξαρχής η κυβέρνηση είχε δηλώσει πως ήθελε να αποφύγει. Η συμφωνία που προτεινόταν ήταν επαναφορά στο status quo ante, η οποία κάτω από τις συνθήκες που είχαν διαμορφωθεί και την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα θα ήταν συμφέρουσα για τον τόπο. Τις στιγμές εκείνες δεν υπήρχαν αμφιβολίες για το περιεχόμενο της συμφωνίας. Οι αμφιβολίες ανέκυψαν μετά την απόφαση του ΚΥΣΕΑ.
Στην τελική διατύπωση των θέσεων του ΚΥΣΕΑ, ο κ. Πάγκαλος και στη συνέχεια ο κ. Σημίτης εξέφρασαν την άποψη ότι με δική μας (σ.σ.: της κυβέρνησης) απόφαση και πρωτοβουλία, και για λόγους προστασίας της σημαίας, η φρουρά θα έπρεπε να πάρει μαζί της τη σημαία. Η απόφαση του ΚΥΣΕΑ ελήφθη σε αυτή τη βάση. Δεν θα υπήρχε περίπτωση το ΚΥΣΕΑ να συμφωνήσει, ο Γ. Αρσένης τουλάχιστον δεν θα συμφωνούσε, εάν η απόσυρση της σημαίας ήταν όρος του πακέτου της πολιτικής λύσης.
Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων στο ΚΥΣΕΑ, ήρθε η πληροφορία για πιθανή πτώση ελικοπτέρου λόγω απώλειας προσανατολισμού, η οποία διαψεύστηκε λίγα λεπτά αργότερα από το ΓΕΝ και το Συμβούλιο προχώρησε στις αποφάσεις του.
31/1/96, 06:30
Μετά τη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ, και την απόφασή του για πολιτική λύση με βάση το πακέτο που είχε διαπραγματευτεί με τον κ. Χόλμπρουκ ο κ. Πάγκαλος, οι υπουργοί Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικών, Αρσένης και Πάγκαλος, έδωσαν στον προθάλαμο του πρωθυπουργικού γραφείου κοινή συνέντευξη Τύπου για τη λήξη της κρίσης. Στις αντιδράσεις εκπροσώπων του Τύπου διακρινόταν ένα αίσθημα ανακούφισης. Δεν είχε γίνει ακόμα και σε μας γνωστή η πτώση του ελικοπτέρου και η απώλεια του πληρώματός του.
31/1/96, πρωί
Επίσκεψη του Αμερικανού πρέσβη Τόμας Νάιλς στο Γραφείο του Πρωθυπουργού στη Βουλή. Μετά τις 11:00, η συζήτηση στη Βουλή συνεχίστηκε. Αμέσως μετά την έναρξή της, ο κ. Σημίτης ευχαρίστησε τις ΗΠΑ για τη συμβολή τους στη λύση της κρίσης.
http://www.paraskevi13.com/?p=15963
