Ανησυχία για τη νέα πρόκληση Ερντογάν
Του Παναγή Γαλιατσάτου
Με ανησυχία παρακολουθεί το ελληνικό ΥΠΕΞ τις δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου που αμφισβητούν το καθεστώς της συνθήκης της Λωζάννης. Το λάθος του ΑΠΕ δεν καθησύχασε την ελληνική διπλωματία. Μπορεί ο ίδιος ο Ερντογάν να μη μίλησε για δημοψήφισμα στη Θράκη, ωστόσο στην ομιλία του αναφέρθηκε στη Θράκη, την Κύπρο και τη Θεσσαλονίκη ως περιοχές στις οποίες η Τουρκία διατηρεί ιστορικά ερείσματα.
Πηγές του Υπουργείου Εξωτερικών έλεγαν χθες, ότι η ανακοίνωση που εξεδόθη αμέσως όταν έγινε γνωστή η ομιλία του Ερντογάν ισχύει στο ακέραιο. «Η Θράκη είναι ελληνική, δημοκρατική και ευρωπαϊκή. Οποιαδήποτε άλλη σκέψη είναι αδιανόητη και επικίνδυνη».
Για την ελληνική διπλωματία, τα προβλήματα με τον Τούρκο Πρόεδρο εντοπίζονται σε μια «δημόσια ανακίνηση ιστορικών και ειδικά συνοριακών ζητημάτων που η Συνθήκη της Λωζάννης έχει ρυθμίσει οριστικά και αμετάκλητα» κάτι που συνιστά αναθεωρητισμό και απειλεί την περιφερειακή σταθερότητα.
Στο ΥΠΕΞ αντιλαμβάνονται, ότι ο Ερντογάν βρίσκεται σε δύσκολη θέση και δέχεται κριτική από την αντιπολίτευση, γιατί η Τουρκία επισήμως έμεινε έξω από την μεγάλη επιχείρηση για την ανακατάληψη της Μοσούλης - η επίθεση στην άτυπη πρωτεύουσα του ISIS θα γίνει από τους Ιρακινούς και τους Κούρδους.
Η κριτική στη συνθήκη της Λωζάννης, η οποία εκχωρούσε τη Μοσούλη στο Ιράκ δεν είναι άσχετη με την αποτυχία της τουρκικής διπλωματίας στο μέτωπο αυτό και αποτελεί μια καλή ευκαιρία για τον Ερντογάν να βάλει στο στόχαστρό του τους κεμαλιστές. Ωστόσο οι αναφορές του στα ελληνικά εδάφη είναι πολλές και πυκνές και δημιουργούν ανησυχία.
Το νέο πρόσχημα το οποίο χρησιμοποιεί ο Ερντογάν είναι ότι η Τουρκία απλώς ενδιαφέρεται για αυτά που συμβαίνουν στην περιοχή της, όπως είπε στην ομιλία του «η Τουρκία εκτός από τα 79 εκατομμύρια των πολιτών της, φέρει ευθύνη και απέναντι στα εκατοντάδες εκατομμύρια αδέλφια μας στη γεωγραφική περιοχή με την οποία μας συνδέουν ιστορικοί και πολιτισμικοί δεσμοί».
Και δεν είναι ανώδυνη η αναφορά του στον όρο του «εθνικού συμβολαίου», του Εθνικού Όρκου που υιοθέτησε στις 28 Ιανουαρίου του 1920 η τότε οθωμανική Βουλή λίγο πριν από τη διάλυσή της και αποτέλεσε την πολιτική παρακαταθήκη για την Εθνοσυνέλευση της Άγκυρας από τους εθνικιστές του Κεμάλ.
Ο εθνικός όρκος προέβλεπε την αποκατάσταση των συνόρων της Τουρκίας στην οριογραμμή που βρισκόταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία την ημέρα της υπογραφής της Ανακωχής του Μούδρου το 1918, της συνθηκολόγησης δηλαδή στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Μάλιστα ο Ερντογάν είπε, πως αν τίθεται για την Τουρκία θέμα «Εθνικού Όρκου» τότε «δεν μπορούμε απλά να αναρωτιόμαστε μεταξύ μας, αλλά υπάρχουν ευθύνες που μας αναλογούν».
Ο κ. Ερντογάν ανέφερε στην ομιλία αυτή ότι κανείς δεν μπορεί να ζητήσει εξηγήσεις από την Τουρκία γιατί αναμειγνύεται σε όσα διαδραματίζονται στις περιοχές αυτές. «Δεν είναι ξένα σε εμάς κανένα από τα μέρη για τα οποία μας ρωτούν τι δουλειά έχουμε εμείς εκεί
Πώς είναι δυνατόν να ξεχωρίσεις τη Ριζούντα από το Βατούμι; Πώς μπορούμε να σκεφτούμε διαφορετικά την Αδριανούπολη από τη Θεσσαλονίκη; Πώς μπορούν να μην έχουν σχέση μεταξύ τους η Αντεπ με το Χαλέπι, η Μάρντιν με το Χασεκί, η Σίιρτ με τη Μοσούλη; Φεύγοντας από την Αλεξανδρέττα και μέχρι το Μαρόκο, στη Μέση Ανατολή και τη Βόρειο Αφρική, παντού θα συναντήσετε τα ίχνη μας» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Θέλησε πάντως να καθησυχάσει και τους γείτονες λέγοντας ότι τα «τα φυσικά όρια διαφέρουν από τα όρια της καρδιάς μας. Φυσικά σεβόμαστε τα φυσικά όρια, αλλά δε μπορούμε να βάλουμε όρια στην καρδιά μας και δεν πρέπει να το επιτρέψουμε.
Ο Τούρκος πρόεδρος πρόσθεσε ότι «η Τουρκία δεν μπορεί να γυρίσει την πλάτη της στο Χαλέπι. Δε μπορεί να αγνοήσει τους ομοεθνείς της στη Δυτική Θράκη, την Κύπρο, την Κριμαία και οπουδήποτε αλλού».
Η Αθήνα παίρνει αυτές τις δηλώσεις πολύ στα σοβαρά και έχει αποφασίσει να μην τις αφήνει πλέον αναπάντητες. Αξίζει να σημειωθεί ότι για το θέμα της αμφισβήτησης της συνθήκης της Λωζάννης, δεν έχει τοποθετηθεί μόνο το ΥΠΕΞ, αλλά και ο Πρωθυπουργός και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
Η πραγματική ομιλία Ερντογάν
Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα της τουρκικής προεδρίας ο Ερντογάν δήλωσε το Σάββατο στο Ρίζε τα εξής: «Η Τουρκία πάντα υποδέχεται με ανοικτές αγκάλες όλους τους καταπιεσμένους και τα θύματα και ποτέ δεν αφήνει μόνους τους ομογενείς της. Τα φυσικά μας σύνορα είναι διαφορετικά από τα σύνορα της καρδιάς μας. Θα πρέπει να γίνεται διάκριση μεταξύ τους. Εμείς φυσικά δείχνουμε σεβασμό για τα φυσικά σύνορα – αλλά δεν μπορούμε να χαράξουμε σύνορα στην καρδιά μας – ούτε το επιτρέπουμε. Κάποιοι μας ρωτούν “Γιατί νοιάζεστε για το Ιράκ, γιατί νοιάζεστε για τη Συρία”. Ρωτούν “γιατί νοιάζεστε για τη Γεωργία, την Ουκρανία, την Κριμαία, το Αζερμπαϊτζάν, το Καραμπάχ, τα Βαλκάνια, τη Βόρεια Αφρική”. Αυτά τα ερωτήματα θα μπορούσαν να επεκταθούν.
Ωστόσο, σημειώστε ότι κανείς δεν ρωτά τις χώρες που έρχονται στο άμεσο περιβάλλον μας από χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά “τι δουλειά έχετε εκεί”. Καμία από τις περιοχές που μας ρωτούν “τι δουλειά έχετε εδώ” δεν είναι ξένη σε εμάς. Είναι δυνατόν να διαχωριστεί το Ρίζε από το Μπατούμι; Ή είναι δυνατόν να σκεφτούμε την Ανδριανούπολη χωρίς τη Θεσσαλονίκη ή το Κίρτζαλι; Πώς μπορούν να θεωρηθούν το Gaziantep και το Χαλέπι, το Μαρντίν και το al-Hasakah ή η Σιίρτ και η Μοσούλη ως μέρη που δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους; Βλέπετε κάτι από εμάς σε οποιαδήποτε χώρα της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής από το Χατάι έως το Μαρόκο. Σίγουρα θα συναντήσετε ένα ίχνος μας σε κάθε βήμα που θα κάνετε κατά μήκος της γεωγραφικής περιοχής που εκτείνεται από τη Θράκη έως την Ανατολική Ευρώπη».
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, ο Ερντογάν πρόσθεσε ότι «η Τουρκία δεν μπορεί να γυρίσει την πλάτη της στο Χαλέπι. Η Τουρκία δεν μπορεί να αγνοήσει τους ομογενείς της στη Δυτική Θράκη, την Κύπρο, την Κριμαία και οπουδήποτε αλλού. Δεν μπορούμε να αφήσουμε τη Λιβύη, την Αίγυπτο, τη Βοσνία και το Αφγανιστάν να λύσουν μόνοι τους τα προβλήματά τους. Διαφορετικά, ερχόμαστε σε δύσκολη θέση ενώπιον τόσο της ιστορίας μας όσο και των αδερφών μας που ζουν εκεί, οι καρδιές τους χτυπούν μαζί μας.
Ως εκ τούτου, λέω πάντα ότι θεωρούμε δική μας τόσο την ευτυχία όσο και τη δυστυχία των αδερφών μας που ζουν εντός των συνόρων της καρδιάς μας. Εκείνοι που μπερδεύουν αυτό μας το ενδιαφέρον με τις δικές τους αποικιοκρατικές ιστορίες τους ή με τις θρησκευτικές και εθνοτικές εμμονές τους θα πρέπει να αμφισβητήσουν τον εαυτό τους αντί να δίνουν συμβουλές σε εμάς. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το έθνος αυτό έχει την ευγενή καρδιά του Γιουνούς Εμρέ καθώς επίσης περικλείει τη γενναιότητα του Γιαβούζ Σουλτάν Σελίμ και τη διπλωματική ιδιοφυΐα του Αμπντούλ Χαμίτ Χαν».
Όσον αφορά τη Μουσούλη υποστήριξε, πως είναι "εκτός συζήτησης" να μείνει η Τουρκία εκτός της επιχείρησης που εξαπολύθηκε από τη Βαγδάτη για την ανακατάληψη της Μοσούλης, προπύργιου της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος στο βόρειο Ιράκ.
«Θα αποτελέσουμε μέρος της επιχείρησης, θα είμαστε στο τραπέζι. Είναι εκτός συζήτησης να μείνουμε απ' έξω», δήλωσε ο Ερντογάν στη διάρκεια ομιλίας του που μεταδόθηκε από την τηλεόραση. Εξάλλου ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Νουμάν Κουρτουλμούς δήλωσε ότι στην επιχείρηση στη Μοσούλη λαμβάνουν μέρος περίπου 3.000 εκπαιδευμένοι από την Τουρκία ιρακινοί στρατιώτες.
